SUMRU AYDIN

Yaz Zatürresi Nedir? Nasıl Ortaya Çıkar?

Yaz zatürresi, klinik olarak diğer zatürrelerden farklı belirtiler vermekte ve bu nedenle kolayca ilerleyebilmektedir. Hastalığın kış yerine yaz mevsimini tercih etmesi ise, hastalık yapan bakterinin yaşadığı ve çoğaldığı ortamdan kaynaklanıyor. Bakteri sularda yaşar ve doğal olarak bulunduğu yerler ise göller, nehirler ve kaplıca sularıdır. 

İnsanlara en çok bulaşma ortamları ise klimalı ortamlar, havuzlar, banyolardaki havalandırma boruları, musluklar gibi ıslak ortamlardır. Yaz aylarında iyi temizliği yapılmamış otel klima ve banyoları, havuzlar ya da otobüs klimaları, enfeksiyon odağı olarak kendini gösterir. 

Lejyonella bakterisinin üremesi için ideal ısı 40 derece civarındadır. Yapılan araştırmalarda atipik zatürre denilen, yani klasik zatürre dışı kalan enfeksiyonların dörtte birinden bu bakteri sorumludur. Erkeklerde daha fazla görüldüğü saptanmıştır. Bu bakteri herkeste hastalık yapmayabilir. 

Hastalığın Etkinliğini Artıran Sebepler Nelerdir?

Etkinliğini artıran en önemli neden, kişilerin altta yatan kronik bir hastalığının olmasıdır. Şeker hastalığı, böbrek yetmezliği, kalp kapak hastalıkları, KOAH, düzenli alkol kullanımı, karaciğer hastalıkları, kortizon kullanımı gibi durumlar hastalığın etkinliğinin artmasına yol açar. İleri yaş ve sigara kullanımı da risk faktörüdür.

Hastalık İki Farklı Şekilde Ortaya Çıkıyor! 

1- Legionellasis (Ölümcül) 

40 derece ateş yapar. 

Ciddi kalp ve solunum yolları endikasyonlarına yol açar. 

2-10 günlük kuluçka dönemi vardır. 

2-Pontiac Fever (Gribe benzer)

Legionellasis gibi ölümcül değildir. 

Kuluçka dönemi 1-4 gündür. 

2-5 gün içinde iyileşme görülür. 

Belirtileri, halsizlik, ateş, üşüme, titreme ve baş ağrısıdır.

Bakteriler Nasıl Hastalık Yapar?

Bakteriler depo, tank gibi herhangi bir sisteme girer. Paslı ve nemli ortamlarda çoğalır. Püskürtücü bir sistem aracılığıyla bakteri, (Örneğin, duş başlıkları, çeşmeler, soğutma kuleleri..vb.) havaya yayılır ve solunum yoluyla vücuda girer. Hastalık, salgın şeklinde yayılabilir. 

Sistemlere ise içme suyu yoluyla ulaşır. Soğutma kulelerinde milyonlarca küçük su taneciği etrafa yayılır ve bu su 'lejyonella' içeren su tanecikleri solunum yoluyla vücuda girer. 

Lejyoner hastalığına yakalananların yüzde 15’den fazlası soğutma kuleleri nedeniyle bu hastalığa yakalanmaktadır. Bakteri, özellikle 25-40 derece sıcaklıkta ortaya çıkar. Suyun bulunduğu yerlerin paslı veya kirli olması bakterinin oluşmasına ortam yaratır.

Tedavi ve Korunma Yöntemleri Nelerdir?

Legionella bakterilerine karşı çok etkili antibiyotikler bulunuyor. Önemli olan tanının gecikilmeden konması ve uygun tedaviye hemen başlanmaktır. Tedavi süresi hastanın tüm şikayetleri ortadan kalksa bile 3 haftadan az olmamalıdır. Aksi takdirde hastalığın tekrarlaması ihtimali vardır. Bu ciddi ve ölümcül zatürrelerin önlenebilmesi için, bakterilerin bulunabileceği ortamların saptanması ve uygun şekilde dezenfeksiyonu çok önemlidir. Havalandırmam sistemlerinin su bulunan kısımları, su depoları, kapalı alanlardaki havuzlar, duş başlıkları ile bazı tıbbi aletler bulaşıcılık açısından dikkatle kontrol edilmelidir. Acil durumlarda, suyun 70 derece üzerinde ısıtılması ve muslukların, duş başlıklarının, basınçlı sıcak su ile 30 dakika süreyle yıkanması en çok başvurulan yöntemlerdir.