Haber: Sumru Aydın

Gebelikte Kalp Hastalığı Nedir? 

Peripartium kardiomyopati (PPKMP) hamileliğin son ayı ile doğumdan sonraki ilk 5 ay içinde ortaya çıkan, iyileşmeden kardiyak transplantasyona ve ya ölüme kadar gidebilen nadir bir kalp hastalığıdır. Bu hastalıkta kalp boşlukları (çoğunlukla kalbin sol kısmı) genişlemekte, kalp kası güçsüzleşip vücudun ihtiyacı olan kanı gerektiği kadar pompalayamamaktadır. Bunun sonucunda kalp yetmezliği sonuçları ortaya çıkar. 

PPKMP’ye diğer kalp yetmezliklerinden ayırt edebilmek için şu kriterlerin bulunması gerekir: 

1- Kalp yetmezliği gebeliğin son ayında ve doğumdan sonraki ilk beş ay içinde gelişmelidir. 2- Kalbin pompa fonksiyonu azalmış olmalıdır. 

3- Kalp yetmezliği için başka bir neden bulunmamalıdır. 

Risk Faktörleri Nelerdir? Geç Yaşta Anne Olanlar Etki Altında mıdır?

Risk faktörleri içinde siyah ırktan olmak, hiper tansiyon, uyuşturucu  maddeler kullanmak, şeker hastalığı, preeklampsi, erken doğumu önlemek için tıbbi ilaç almak, gebelik yaşının 30’un üzerinde olması, daha önce bir veya daha çok doğum yapmış olmak, çoğul gebelik (ikiz, üçüz v.b.) sayılabilir. Her ne kadar PPKMP ileri yaşta ve çoğul gebelikte daha çok görülürse de çok genç hamileliklerde ve ilk gebelikte de görülebilir. Hastalığın altta yattığı nedeni belli değildir. Sebep olarak inflamasyon, miyokardit, anormal immunolojik cevap, beslenme bozukları, artan oksidatif stres, hormonal nedenler, genetik öne sürülmüştür. Bebeğin anne karnında gelişebilmesi için annenin bağışıklık sistemi kısmen baskılanmaktadır. Bu durum vücuda giren bazı virüslerin kalp dokusuna daha etkin olmasına neden olabilir. Hamilelerde bazı bebeğe ait hücreler anne dolaşımına geçip annenin kalp dokusuna gelebilir. Doğumdan sonra annedeki bağışıklık sistemi baskılanması kalkınca annede bu hücrelere karşı antikor gelişip kalp dokusunda hasara yol açabilir. Yumurtalıklarda hamilelikte plasentadan salınan relaksin hormonu kalbin genişlemesine neden olabilir. Gebeliğin son döneminde ve doğumdan sonra hipofizden salınan ve annenin süt yapımını arttıran prolaktin hormonu, gebelikte artan oksidatif stres ile kalp kasına kan akımını azaltıp, kalp kası hücrelerinde ölüme neden olabilir.

PPKMP’li HASTALARDA 6  BELİRTİ!  

Bulgular hastaların %10’unda gebeliğin son ayında, % 80’inde doğumdan sonraki üç ayda,%10’unda doğum sonrası 4. ve 5. ayda başlar. PPKMP’li hastalardaki bulgular kalp yetmezliği bulgularıdır. Bunları şöyle sıralayabiliriz: 

  • Yorgunluk: Hasta kendini devamlı güçsüz hisseder. Hafif efor gerektiren işleri yaparken bile ara vermek zorunda kalır.
  • Nefes darlığı: Başlangıçta bir kat merdiven çıkmakla olan nefes darlığı hastalık ilerledikçe istirahatte de olmaya başlar. Giderek hasta sırtüstü yatamaz, ancak oturur pozisyonda nefes alabilir hale gelir. 
  • Vücutta sıvı tutulması nedeniyle ayak bileklerinde, bacaklarda ödem, karında şişkinlik hissi ve ağrı, kilo artışı, öksürük, gece idrara gitmede artma kendini gösterir.
  •   Kalp hızı artar, ekstrasistoller olur.
  • Yüz soluktur, bayılma hissi olur.
  • Bazı hastalarda kalpte oluşan pıhtının vücudun çeşitli organlarına atılmasıyla bu organlara ait bulgular gelişir. ( Örnek: Beyinde felce, kalp damarlarında kalp krizine, akciğerde kanlı öksürük ve nefes darlığına neden olur.) Yukarıda anlatılan bulguların pek çoğu normal hamileliklerin son aylarında ve doğumdan hemen sonra da hafif olarak kendini gösterebileceği için PPKMP tanısında gecikme olabilir.

Hastalığın Seyri Nasıl İlerliyor?

Yeni araştırmalar tedavi yöntemlerindeki ilerlemeler ile hayatta kalma oranını %90-%95 olarak saptamaktadır. Her ne kadar ilk aylardaki tedavi ile kalbin atım gücünün %50’lere ulaşması iyi prognozunu gösterirse de bazı vakalarda düzelme yıllarca sürebilmektedir. Bu nedenle tedaviye kalbin atım gücü normale döndükten sonra en az 1 yıl daha devam edilmelidir. Hastalar sonraki hamilelikteki risk konusunda bilgilendirilmelidir. Eğer PPKMP’li hastada kalbin atım gücü normale dönmemişse sonraki hamileliklerde hastalığın tekrarlama riski normale dönenlere göre 2 kat artmıştır. İstirahattaki kalp atım gücü normal olanlarda sonraki gebeliklere izin vermeden önce dobutamin stres eko ile kalbin durumu değerlendirilmelidir. Bu testi normal olanlarda bile hamilelikte hastalığın tekrarlama riski % 17’dir. Gebelikten korunma yöntemlerinde pıhtı oluşumu arttırıcı etkisi olabileceği için kombine oral gebelik önleyici ilaçları önermiyoruz. Prezervatif, spiral ve tüp ligasyonu tavsiye edilir.

Nasıl Tedavi Edilir?

Hastalarda su ve tuz alımı kısıtlanır. Alkol ve sigara yasaklanır. Aşırı fiziksel aktivite engellenir. PPKMP’nin tedavisi diğer kalp yetmezlikleri tedavisine benzer. Fakat hastalık gebeliğin son ayında da başlayabileceği ve bazı ilaçlar anne karnındaki bebeğe zararlı olacağı için ilaç seçimi hamilelik sırasında ve doğumdan sonra olarak iki grupta toplanır