SUMRU AYDIN
Bademcik ve geniz eti nedir?
Bademcikler (tonsil) ve geniz eti (adenoid), lenfoid doku denilen ve vücudun bağışıklık sisteminde rol oynayan organlardır. Bademcikler yutak girişinde, dil kökünün iki yanında yerleşmişlerdir. Geniz eti ise nasofarinks adı verilen ve yutağın üst kısmında yani burun boşluğunun arka tarafında bulunurlar.
Ne gibi sorunlara yol açarlar?
Bademcikler ve geniz eti hem enfeksiyonlara hem de büyüklüklerine bağlı olarak bazı sorunlara yol açabilirler. Geniz eti dokusunun büyük olması herşeyden önce burun tıkanıklığına yol açar. Bu hastalarda ağzı açık uyuma ve horlamaya neden olur. Burun, solunan havanın ısısını ve nemini ayarlar ve bazı zararlı partikülleri tutar. Bu nedenle ağız solunumu yapan hastalarda bazı solunum yolu problemlerine yol açar.
Geniz eti ayrıca şu problemleri oluşturur:
-Orta kulakta havalanma bozukluğu ve buna bağlı kulak zorunda çökme, işitme kaybı ve iletişim bozukluğu. İşitme kaybı bazen anne-babanın farkedemeyeceği seviyede olur ancak sıklıkla da hastayı doktora götüren ilk sebeptir.
-Çene ve yüz kemiklerinde gelişim bozukluğu
-Geniz akıntısı nedeniyle boğaz iltihabı (farenjit), öksürük ve alt solunum yolu problemleri
-Baş ağrısı
-Sinüzit
-Oluşan yüz ifadesi nedeniyle 'adenoid yüz’ görüntüsü
Nasıl tedavi edilir?
Bademcik ve geniz etinin akut iltihaplarında tedavi genellikle ilaçlardır. İlaç olarak en sık HYPERLINK "http://www.kbbhastanesi.com/ilaclar/antibiyotikler.htm"antibiyotikler , ağrı kesiciler ve eğer alerjik faktörlerde düşünülüyorsa HYPERLINK "http://www.kbbhastanesi.com/ilaclar/antihistaminikler.htm"antihistaminiklerdir. Ciddi problemlere yol açmayan ve sık enfeksiyona yol açmayan bademcik ve geniz eti ilaçlarla tedavi edilmesine rağmen, bazen bademcik ve geniz etinin alınması gerekir.
Hangi durumlarda alınmalıdır?
Tonsil ve adenoidin alınmasına karar vermek, bazen kolaysa da bazen hastayı belli bir süre takip etmeyi gerektirir. Ameliyata karar verilmesine neden olan durumlar şunlardır:
Sık sık enfeksiyon geçirilmesi: Genelde kabul edilen durum, birbirini takip eden yıllarda, senede 4 veya daha enfeksiyon geçirilmesidir.
Bademciklerde enfeksiyon olmasada yutmayı zorlaştıracak kadar büyüme olması
Bademcik dokusunun tek taraflı büyümesi (lenfoma veya başka habis hastalıkların belirtisi olabileceğinden)
Bademcik üzerinde ağız kokusuna neden olabilecek şekilde sık sık birikim olması
Geniz eti dokusunun nefes almayı bozarak apne nöbetleri oluşturacak kadar büyümesi
Geniz eti enfeksiyonlarının orta kulak iltihabı (otitis media) ve işitme kaybına neden olması
Sık sık sinüzit ve alt solunum yolu problemlerine neden olması
Ameliyata gelirken yanımızda ne getirelim?
Bol ve rahat kıyafetler giyinin. Çocuklar için sevdiği bir oyuncak veya battaniyeyi beraberinde getirmek, çoğunlukla rahatlık sağlar. Küçük çocuklar için, sevdiği bir içeceğin beraber getirilmesi de iyi olur. Şayet kontakt lens kullanıyorsanız, operasyondan sonra gözlük kullanmanız daha rahatlık sağlar.
Özel kullandığınız ilaçlarınızı yanınızda getiriniz.
Ulaşımınızı ayarlayın. Yetişkin hasta, operasyondan 24 saat sonraya kadar araba kullanmamalıdır, bundan dolayı sizi eve götürebilecek biri olmalıdır.
Aspirinden kaçınının. Operasyondan bir hafta önce ve sonrasında aspirin ve onu ihtiva eden diğer ilaçlar kullanılmamalıdır.
Ameliyattan sonra nelere dikkat edilmelidir?
Diyet: Anesteziden sonra midede hafif bir hassasiyet oluşabilir. Operasyondan sonraki ilk 24 saat içerisinde, sulu ve yumuşak gıdalar rahatlık sağlar. Yutkunmak, boğaz ağrısına sebep olabilirse de, hastanın bol miktarda sıvı alması çok önemlidir. Çocuklar günde en az iki litre sıvı almalıdır. Bu, her birkaç dakikada bir kere buz emmesi veya sıvı alması anlamına gelir. Vücudun susuz kalması, ateşin yükselmesine ve iyileşmenin gecikmesine yol açar. Operasyondan sonra ilk iki hafta içerisinde ağzın tam olarak açılması zor olabilir. Sert ve pürtüklü gıdalar ile sıcak içeceklerden kaçınınız.
Ağrı: Kulak ve boğaz ağrısı beklenir. Ağrı olduğunda önerilen ağrı kesiciyi alınız. Aspirin veya onu ihtiva eden diğer ilaçları kullanmayınız, çünkü kanamaya yol açabilirler. Boğaz ve kulak ağrısını azaltmak için boğaza soğuk bir havlu sarılabilir ve buz emilebilir. Kulak ağrısı, operasyondan sonra dördüncü, beşinci günde en kötü durumunu alır. Bu normaldir ve korkulmamalıdır. Ağrı, boğazlardan kulağa doğru yansır, kulak iltihabı olduğundan korkulmamalıdır. Bu durum operasyondan sonra yedi ile on gün içerisinde son bulur. Şayet aynı zamanda kulak akıntınız ve işitme kaybınız olursa doktorunuza haber veriniz.
Fizik Hareket: Aşırı fizik hareket, kan basıncını arttırarak kanamaya yol açabilir. Operasyondan sonra iki haftaya kadar aşırı hareketlerden kaçınılmalıdır.
Kanama: Burun ve boğazdan, operasyondan sonra ilk on gün içerisinde kanama olabilir. Kanama olursa, kişi dik oturtulmalı ve soğuk su ile nazikçe gargara yapılmalıdır. Taze kırmızı kanama olursa, doktorunuza haber veriniz. Doktorunuza ulaşamazsanız, hastayı en yakın acil servise götürünüz.
Öksürme: Öksürmemeye çalışınız. Öksürmek, boğazı tahriş ederek kanamaya yol açabilir.
Dinlenme: Daha iyi düzelmek için, operasyondan sonra vücudunuzun daha fazla dinlenmeye ihtiyacı vardır. İlk hafta dinlenmeye önem veriniz.
Nefeste Kötü Koku: Nefesiniz kötü kokarsa, ılık su ile nazikçe gargara yapınız. Hastanın boğazında beyaz bir tabaka oluşabilir. Bu durum, iyileşme sürecinde ilk 10-14 gün görülen normal bir olaydır.
Oda Sıcaklığı: İyileşme için en iyisi, serin, nemli bir havadır. Oda ısısını yüksek tutmayınız (yaklaşık 20 derece). Mümkünse, hastanın odasında nemlendirici bulundurunuz.
Düzelme Süreci: Operasyonun etkisinden tam olarak kurtulmak, yaklaşık 10-14 gün sürer. Bazı günler, diğerlerinden daha rahat geçebilir. Genel olarak her geçen gün daha iyi hissedilir.
