SUMRU AYDIN
Akciğer kanseri en korkutucu kanser türlerinin başında geliyor. Eğer uzun yıllardır sigara içiyorsanız oldukça dikkatli olmanız gerekiyor. Akciğer kanserinde doğru tedaviyi planlayabilmek için dokudan yapılan genetik analizin önemi çok büyük.
Sağlık Notlarında bu hafta Avrasya Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Ali Güven AKINCI Akciğer Kanseri tanı, risk grupları ve önleyici beslenme tüyolarını sizler için paylaşıyor. Bu vesileyle Cuma günü Akciğer kanserinden kaybettiğimiz eski Başbakanımız Mesut Yılmaz’ı rahmetle anıyor, ailesine sabırlar diliyorum. Bu dönemde kanser tedavisi görenlerin kalabalık ortamlarda bulunmaması çok önemli. Maske+ mesafeye çok dikkat edelim. Son derece tehlikeli günler bizi bekliyor.
Akciğer Kanseri Nedir?
Akciğer kanseri akciğerlerdeki hücrelerin kontrolsüz çoğalması ile başlayan bir hastalıktır. Kontrolsüz çoğalan bu hücreler normal akciğer hücresi gibi çalışmaz ve normal gelişme göstermezler. Tam tersine akciğer dokusunda bozulmalara neden olarak akciğer fonksiyonlarını etkiler.
Akciğer Kanseri Genetiği Nasıldır?
Vücuttaki tüm hücreler DNA dediğimiz genetik materyal içerir. Normal olgun hücreler ikiye bölünerek sağlıklı DNA yapısında iki orijinal yeni hücre oluşur. Vücut bu şekilde kendini yeniler. Kanser bu DNA dediğimiz moleküllerde çevresel faktörler, sigara içimi, asbest soluma, radon gazına maruziyet gibi nedenler sonucu bozulma ile başlayan bir süreçtir. İleri evrelerde fonksiyonu bozulmuş farklı hücreler kan ve lenf yolu ile başka organlara taşınarak yerleşirler ve metastaz denilen süreç başlar.
Akciğer kanserinde bulgu ve şikayetler
• Öksürük, özellikle uzun süren kalıcı öksürükler.
• Göğüs ağrısı, omuz ve sırt ağrısı
• Balgam renginde ve miktarında değişiklik
• Nefes darlığı
• Sık zatüre geçirmek
• Kanlı balgam
• Kan tükürmek
Radyolojik tetkiklerde (CT, MR, PET) kanserden şüphelenildiği takdirde dokudan küçük parça almak için biyopsi işlemi yapılmalıdır. Bu işlem farklı yöntemlerle olmaktadır. Bazı hastalarda iğne ile dışarıdan girerek, bazı hastalarda ise bronkoskopi denilen bir cihazla endoskopik olarak yapılmaktadır. Bronksokopide ultrason ve ultrasonsuz olarak iğne ve penslerle hastalar uyutularak biyopsi yapılmaktadır.
Kanser hücreleri dokuda tespit edildiğinde en uygun tedaviyi planlamak için genetik analiz yapılmaktadır.
İşte Akciğer kanserinin Tipleri ve Evreleri
İki ana tip vardır. Küçük hücreli ve küçük hücreli dışı akciğer kanserleri. Evreleme ise kanserin yayılması ve büyüklüğü ile doğru orantılıdır.
Akciğer Kanseri Riskleri Nelerdir?
Akciğerler, dışarıdaki havayı soluyarak vücuda dağıtan organ olduğu için havadaki tüm maddeler sağlığı etkileyebilir. En önemli risk faktörü sigara içimidir. Yaklaşık akciğer kanserlerinin %87 si sigara ile ilişkilidir.
Pasif sigara içimi de akciğer kanseri riskini artırmaktadır. Raporlara göre pasif sigara maruziyeti akciğer kanseri riskini %20-30 artırmaktadır. Pasif sigara içimi ayrıca kalp hastalığı ve diğer sigara ilişkili hastalıkları da artırmaktadır. Diğer çevresel maruziyetler de akciğer kanseri riskini artırmaktadır.
İşte Akciğer Kanserine Neden Olan Çevresel Koşullar!
• Asbest ince saç kılına benzeyen yapısı ile toprak ve kayalıklarda bulunan bir mineraldir. Bina yapımında izolasyon materyali olarak kullanılır. Tozuna maruziyet çeşitli akciğer hastalıkları ve akciğer kanserine neden olmaktadır.
• Radon: Kokusuz toprak ve kayalardan salınan uranyum içeren bir gazdır. Bazı evlerde özellikle düşük sevilerde bulunabilir. Radon gazı ölçüm kitleri ticari olarak satan firmalardan temin edilebilir. Bazı evlerde özellikle topraktan doğal materyallerle yapılan evlerde yüksek oranlarda radon gazı bulunabilir.
• Endüstriyel maddeler: arsenik, uranyum, berilyum, vinil klorid, nikel, kömür ürünleri hardal gazı, egsoz gazları kanser riski oluşturmaktadır.
• Radyasyon maruziyeti. Göğüs bölgesinde sık radyasyona maruz kalan özellikle sigara içen hastalarda risk artmaktadır.
• Hava kirliliği: kömür ürünleri, egsoz gazı, diğer endüstriyel madde maruziyetleri risk oluşturabilir.
• Tüberküloz sonrası gelişen skar dokusunda kanser gelişme riski yüksektir.
• Genetik ayrıca kanser gelişimi için risk faktörü maruziyetlerinde gen mutasyonları ile önemli rol oynamaktadır.
Akciğer Kanserini Aşağıdaki Yöntemlerle Önlemek Mümkün!
• Bol taze sebze ve meyve tüketin.
• Un ve şekerden kaçının.
• Stresten uzak durun.
• İyi uyuyun.
• Çevresel toksinlerden ve sigaradan uzak durun.
• Katkı maddesi ilave edilmiş, paketlenmiş gıdaları yemeyin.
• Hiçbir şekilde tatlandırıcı ve tatlandırıcı içeren 'light' hafif yiyecek ve içecek tüketmeyin.
• Yeterli omega-3 alın; ayçiçeği, mısır, soya, pamuk ve margarin gibi yağları diyetinizden çıkartın. Bunların yerine zeytinyağı ve doğal hayvani yağları (tereyağı, iç yağı ve kuyruk yağı) yiyin.
• Kefir, yoğurt, turşu, sirke, nar ekşisi ve boza gibi probiyotiklerden (faydalı mikroplar) zengin gıdalarla beslenin.
• Pastörize sütlerden mümkün olduğunca kaçının. Kutu sütü tüketmeyin. Mümkünse mandıra sütü kullanın. Süt yerine süt ürünlerini (yoğurt, peynir) tercih edin.
• Günde iki diş sarımsak ve/veya 1 baş kuru soğan tüketin.
• Günde 1-2 tatlı kaşığı zerdeçal tozu tüketin
• D vitamini düzeylerinizi yükseltmek için dengeli bir şekilde güneşlenin
• Yeteri derecede egzersiz yapın.
• Alkol kullanmayın.
• İşlenmiş soya ürünü yemeyin.
• Yemekleri geleneksel yöntemler (buğulama, buharda pişirme) ile pişirin. Turbo fırınlar da kullanılabilir.
• Daha çok toprak (güveç), cam ya da kalaylı bakır kapları tercih edin. Emaye ve çelik tencere daha sonraki tercihlerdir. Alüminyumu ise kesinlikle kullanmayın.
