Chicago’daki Türklerin çok sevidiği, 75 yıldır ABD’de yaşayan Safa Süleyman koronavirüsten dolayı yaşamını yitirdi
Türk Amerikan Toplumu’nun sevilen ismi Chicago Türk Amerikan Derneği’nin kurucu üyelerinden Safa Süleyman koronavirüsten dolayı hayatını kaybetti.
Kendisiyle yaklaşık 2 sene önce Forum USA için Chicago’da röportaj gerçekleştirmiştik.
2 sene önce Chicago'da röportaj yapma fırsatı bulmuştum Safa Teyzeyle... Dile kolay 75 yıl Amerika'da yaşamış, bir ömre sığdırdığı onca hikayeyi kendisinden dinlemiştim. Koronavirüs O'nu da aramızdan almış çok üzgünüm. Mekanı cennet olsun inşallah.
2 sene önce gerçekleştirdiğiniz önemli tarih Safa Teyze ile röportaj:
Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşayan Türk nüfusunu tahmin etmek oldukça zor. ABD’de uzun yıllardır yaşayan ve Osmanlı’dan bu yana göçlerle gelen çok sayıda Türk kökenli aile bulabilirsiniz. Fakat 98 yaşında ve 73 yıldır ABD’de yaşayan birisini bulmak oldukça zor. Chicago Başkonsolosu Sayın Umut Acar’ın yardımıyla ABD’de yaşayan en yaşlı Türklerden birisine ulaştık. Safa Süleyman Teyze tam 73 sene önce İzmir’den gemiye binip üniversite eğitimi için önce Massachusetts’ın Springfield şehrine geliyor, daha sonra ise Chicago’ya taşınıyor. Kendisiyle 2.Dünya Savaşı’ndan bu yana 73 yıllık ABD’yi ve gözünde tüten ülkesi Türkiye’yi konuştuk.
Röportaj: Anıl Sural
Fotoğraf: Rona Doğan
Önce Vatan Gazetesi Washington DC
Safa Teyze, ABD’ye ilk neden ve nasıl geldiniz?
ABD’ye üniversite eğitimimi almak için 1945 senesinde İzmir’den şilep ile geldim. ABD’ye gelmek için müracaat ettim. Çünkü o zaman Amerika çok modaydı. Önüne gelen ABD’ye gidiyorum deyince ben de gideyim dedim. Röportajı okuyacak gençler şilep nedir diye sorarlar belki bilmez ben söyleyeyim gemi demek. 2. Dünya savaşı bitince gemiyle geldik. Hatta gelirken savaş malzemelerini Akdeniz’e attılar.
Şilep ile yolculuk kaç gün sürdü?
Şilep ile yolculuk 20 gün sürdü. Bu arada gemi lüks bir gemi değil. Arkada çarkı var tak tak dönüyordu. Çarkın üzerindeydik, çok ses yapınca bizi revire koydular. Tek başıma gemiye bindim gemide bir hanımla arkadaş olduk ve yol boyunca hep sohbet ettik. Şilepten New York’ta indik. Kocaman binalar. Onları görünce bunlar devrilirse ben ne yaparım diye düşündüm. Massachusetts eyaletinin Springfield şehrine üniversiteye dil eğitimine gittim.
Üniversite eğitimi nasıl devam etti?
Üniversiteyi kaldıramadım... İngilizce çok ağır geldi ben de okulu bıraktım. Böylelikle ilk senem aynı zamanda üniversitede son senem olmuş oldu.
Daha sonra ne yaptınız?
Okulu bırakınca Massachusetts’ten de taşınma kararı aldım. Chicago’ya geldim. Türk Konsolosluğu’nda çalıştım. Ticari ataşelikte çeşitli işiler yaptım. Sadece konsolosluk değil saat 5’ten sonra ek iş de yapıyordum. Macys ‘i bilirsiniz, orada satış danışmanlığı yaptım uzun yıllar.
Rahmetli eşinizle nasıl tanıştınız?
İkimizin ortak arkadaşı vardı. Birbirimizle tanıştırdı, kısmetmiş evlendik. Niyazi ve Enver adında iki oğlumuz oldu. Esnaflık yapıyordu. Çok fazla ortak yanımız olmadı ama çocuklarımın babasıdır.
Oğullarınız ne yapıyor Safa Teyze?
İki oğlumda Vietnam savaşında ABD için savaştı ve gazi unvanını aldı. İkisi de savaştan sağlam geldi ama bir tane oğlum evimin yakınlarında motosiklet ile köprü altından geçerken öndeki araba ile giden arkadaşı aniden durunca ona çarptı ve Enver motosikletten düşerek vefat etti. Savaştan sağlam gelip evimin yakınında vefat etmesi beni çok üzdü.
Yalnız yaşamak zor mu ABD’de?
Yalnızlık çok zor. Amerikan hükümeti evime yarım gün işlerimi yapması için yardımcı gönderiyor. Oğlum her zaman sağ olsun ziyaret eder.
Torunlarınız var mı?
3 tane cici kız var torunum gibi seviyorum akrabalarımın çocukları. Onlar Türkiye’de yaşıyor. Resimlerine bakıp avunuyorum. Rahmetli oğlum Enver’in bir kızı bir de erkek çocuğu var. Oğlum vefat edince maalesef benden kaçırdılar torunlarımı göremiyorum. Ben Amerikalı geline her zaman annelik yaptım, yanında oldum ama onun annesi sakın yaklaşma çocuklarını elinden alır demiş. Ben çalışan bir insanım çocuk bakacak halim yok. Gözümde tütüyorlar çok özlüyorum onları. Şu an hiç haber alamıyorum.
Türkiye’ye dönmek ister misiniz?
Türkiye’ye her an dönmek isterim ama artık çok zor. Türkiye’yi çok özlüyorum. İzmir’in kordonu... Masamda İzmir kordonun resmi var. Hatta bir ara Türkiye’ye İstanbul’a temelli gittim, ev bile kiraladım ve bir sene orada kaldım. Arkadaşım geri dön, Amerika istikbal yeri dedi ve ABD’ye geri döndüm. Türkiye’de kalmayı tercih ederdim. Türkiye’nin delisiyim. Dolar yükselince hop oturup hop kalkıyorum, çok üzülüyorum.
Şu an bir fırsat olsa Türkiye’ye dönmek ister misiniz?
Çok isterim. Gözümde tütüyor. Vatan bambaşka..
Chicago’dan memnun musunuz?
Apartmanım çok güzel, bir taraftan Michigan gölü, diğer taraftan şehir karşımda, bir de yeşillikler. Allah’ıma dua ediyorum, sen ölmeden cennete koydun beni diyorum. Çatır çatır araba kullanırdım, birçok arkadaşım vardı, ziyaret ederdim. Şimdi yatak odamın karşısında tuvalet var ve buna çok seviniyorum. Nereden nereye...
Safa Teyze, Facebook kullanıyor musunuz?
Onlara daha girmedim. Parmağım kuvvetli basamıyormuş. Düşünüyorum, hevesim de var. Hatta arkadaşımın oğlu bana yardımcı olacaktı fakat parmağım tam basamıyor.
Amerikan siyasetiyle aranız nasıl?
Trump pek hoşuma gitmiyor. Obama canım, Obama çok farklı. Evimin baş kösesinde resmi vardır. Daha başkan olmamıştı, bir grupta konuşma yaparken gördüm ve kendisine hayran kaldım. Sana oy veririm dedim. Obamacığımı çok severim.
Chicago’nun meşhur Türk Amerikan Derneği var. Eskiden neler yapıyordunuz?
Konsolos Kemal Bey neden bir cemiyetimiz yok diye hep söylenirdi. Artık burama geldi ve evimde arkadaşları topladık, orada TACA doğdu. Türkiye’nin ismini yaşatmak için kurduk. Türkiye’nin her zaman Allah yardımcısı olsun.
73 yıldır ABD’de yaşıyorsunuz. Türkiye’de “Amerika Amerika” diyen gençlere neler söylemek istersiniz?
Davulun sesi uzaktan hoş gelir. Öyle göründüğü gibi değil. Ben iki işte çalışırdım. Konsolosluktan çıkar mağazaya giderdim. Annem hastalandı ve rahmetli annemi görmek için her gün hastaneye giderdim. Hep çalışmaktan ABD’de gezemedim. Burada çok çalışmanız gerekiyor. Konsoloslukta çalışırken öğrenciler geliyordu Türkçe konuşmakta zorlanıyor. Soruyorum ne kadar zamandır buradasınız. 2 ay deyince kendimi söylüyorum kaç senedir buradayım nasıl unutursunuz? Onları azarlardım. İnsan ana dilini unutur mu? Şımarıklık.
ABD’de nelerden hoşlanmıyorsunuz?
Görmediğim şeyleri görüyorum. Ağaçlar altında kızlar öpüşüyorlar. Aman Allahım ne biçim memleket bu diyorum. Belki gizlice yapılır ama sokak ortasında yapılmaz. Aşikar, ağaçlar altında çok enterasan.
Buralarda eskiden ırkçılık nasıldı?
Aman hiç sormayın oğlum. Otobüste yerimi veriyordum, siyahilere yer vermeyin diye kızıyorlardı. Bir gün otobüsteydim, yaşlı bir siyahi amca görünce dayanamadım, kalktım yerimi verdim, arkadan bağırıp çağırıyorlardı. Nereden nereye geldi Amerika. Çok zorlu zamanlardı...
Yemeklerle aranız nasıl?
Yavaş yavaş yemek yapmayı öğrenmiştim köfteyi çok leziz yapardım. Ama şimdi dışarıda hamburger yiyorum. Balık ve köfte hamburgerini çok seviyorum.
98 yaşındasınız ve maşallah çok dinçsiniz. Tavsiyeleriniz nelerdir Safa Teyze?
Bol bol balık yiyin ve okuyun. Ben şu an bile okumayı bırakmadım. Babam 98 yaşında vefat etti, annem o kadar yaşayamadı.
Son sözünüz nedir?
Artık zor geliyor. Annem burada vefat etti. Çocuklarım uğraşmasın diye mezarının yanını satın aldım ismimi dahi yazdırdım. Artık çok yoruldum Rabbim hayırlısını versin ama annemin yanında dinlenmek istiyorum. Allah’ıma dua ediyorum beni uykudayken annemin yanına götür diyorum.
