Başarılı bir göz hastalıkları uzmanı olarak, göz hastalıklarını nasıl tanımlarsınız?

Öncelikle teşekkürler. Göz hastalıkları deyince akla sadece gözün kendi hastalıkları gelmemeli aslında. Göz vücudun dışarıya açılan penceresi gibi. Vücudumuzdaki birçok hastalık gözden anlaşılabiliyor. Gözün kendi hastalıkları var. Kırma kusurları, göz tansiyonu, şaşılık, retina hastalıkları ve birçoğu. Bunun yanında sistemik hastalıklar da gözü etkileyebiliyor. Şeker hastalığı, hipertansiyon, metabolik hastalıklar, bazı kanser türleri göz muayenesinde tanı alabiliyor. Özetle göz hem kendi hastalıklarının hem de sistemik hastalıkların bir uyarıcısı olarak çok önemli.

Yaygın olarak görülen göz hastalıklarından birisi göz tansiyonu. Nasıl seyreder, tedavisi nasıldır?

Gözümüzün içindeki normal basıncın uzun süre yüksek kalması sonucu göz arkasındaki sinirlerin hasar görmesi glokom ya da halk arasında göz tansiyonu olarak bilinir. Glokom çok yavaş ve sinsi seyirli bir hastalıktır. Hastaların çoğu rutin göz muyanesine gelmeden bu hastalığın farkında olmazlar. Muayenede tanı aldıktan sonra tedavi aşamasında birçok yöntem vardır. İlk aşamada damlalarla düşürülmeye çalışılan göz tansiyonu yeterli sonuç alınmazsa ve göz sinir hasarı devam ederse lazer tedavileri ya da cerrahi ile tedavi edilebilir.

Çocuklarda en sık rastlanan göz hastalıkları hangileridir? Bu hastalıklar, içerisinde hangi riskleri barındırır?

Çocuklarda erişkinlerde olabilen her hastalık olabilir. En sık rastlanan denince kırma kusurları gelebilir aklımıza. Miyopi, hipermetropi, astigmatizma gibi kırma kusurları olabilir. Bu kırma kusurlarının erken tanısı önemlidir. Erken tedavi ile oluşabilecek göz tembellikleri, göz kaymaları önlenebilir.

Ülkemizde birçok kişinin şikayet ettiği hastalıklardan biri miyopi. Bu hastalık doğuştan mı gelir, tedavisi hangi yollarla gerçekleştirilir?

Miyopi doğuştan olabileceği gibi daha sonraki yıllarda da ortaya çıkabilir. Tedavi, çocukluk yıllarında gözlükle yapılmaktadır. Erişkin yaşlarda hasta gözlük takmak istemezse; kontakt lens, lazer cerrahisi gibi tedaviler de mümkündür.

Yaygın hastalıkların bir diğeri kuru göz hastalığı. Bu hastalıktan kaçınmak için neler yapmak gerekir? Tedavisi için neler yapılmalıdır?

Kuru göz son yıllarda en sık rastlanan göz hastalıklarından. Uzun süre ekranlı araçlarla çalışmak, klimalı ortamlar, düzensiz uyku saatleri bu hastalığı şiddetlendirmekte. Kuru gözde asıl sorun gözyaşı salgısının azalması ya da mevcut gözyaşının göz üzerinden hızla buharlaşmasıdır. Tedavide öncelikle hastalığın nedeni araştırılmalıdır. Kuru göz yapabilecek sistemik bir hastalık var mı iyi sorgulanmalıdır. Tedavide ilk aşamada damlalar kullanılır fakat bunun yetersiz olduğu durumlarda gözyaşı kanalının cerrahi olarak tıkanması yapılabilmektedir.

Göz hastalıklarının içinde kırma kusurlarına da oldukça sık rastlanıyor. Gözdeki kırma kusurları hangileridir? Tedavileri nasıl gerçekleştirilir?

Kırma kusurları miyopi, hipermetropi ve astigmatizmadır. Bunlar doğuştan ya da daha sonra ortaya çıkabilirler. Hastanın uzak ya da yakın mesafede bulanık görmesi kırma kusurlarının belirtisidir.  Tedavi çocukluk yıllarında genellikle gözlükledir. Ama ilerleyen yıllarda kontakt lensler, kalıcı göziçi lensleri ya da korneal lazer tedavisi uygulanabilir.

İleri yaşlarda ortaya çıkan yakını görememe kusuru nasıl tedavi edilebilir?

Yakını görememe yada presbiyopi genellikle kırklı yaşlarda başlar. Hasta önce okurken yazıları uzak tutmaya çalışır fakat bir süre sonra yakını tamamen bulanık görmeye başlar. Tedavide en sık gözlük kullanıyoruz. Gözlük sevmeyen hastalar için kontakt lensler ya da cerrahi tedavi de mümkün.

Şaşılık hastalığı nedir?. Şaşılığın belirtileri nelerdir? Tedavisi nasıldır?

Gözümüzü göz etrafındaki kaslarımızla hareket ettırırız. Bu göz kaslarının koordinasyonundaki birtakım sıkıntılar nedeni ile her iki gözün paralel hareket edememesi şaşılık olarak bilinir. Şaşılığın birçok nedeni olabilir. Göz bozuklukları, genetik faktörler, travma, ateşli hastalıklar ve bazı göz hastalıkları sonrasında ortaya çıkabilir. Şaşılık tedavisinde gözlük, cerrahi ve son yıllarda botox tedavisi uygulanmaktadır. Tedavi genelikle şaşılığın tipine göre değişebilmektedir. Cerrahi, genellikle gözlükle düzelmeyen şaşılıklarda tercih edilir.

En çok şikayet edilen göz hastalıklarından birisi de katarakt. Katarakt nedir ve tedavisi ne şekildedir?

Katarakt gözümüzün içindeki saydam olan lensin bulanıklaşmasıdır. Katarakt başlangıç aşamasında belirti vermezken ileri aşamalarda bulanık görme, çift görme, renklerde soluklaşma veya sararma, gözlük numarasında sık değişikliklere neden olmaktadır. Katarakt sadece ileri yaş hastalığı değildir. Doğumdan itibaren her yaşta ortaya çikabilir. Kataraktın tek tedavisi cerrahidir. Cerrahi ile bulanıklaşmış lens temizlenir ve yerine ömür boyu kalan yapay bir mercek yerleştirilir. 

Katarakt cerrahisi sonrası göz içine yerleştirilen merceklerin özellikleri nelerdir? Cerrahi sonrası nasıl bir tedavi uygulanmaktadır?

Katarakt cerrahisi sonrası kendi göziçi lensimiz temizlendiği için yerine ömür boyu gözünüzde kalacak suni bir mercek yerleştirilir. Bu mercekler özelliklerine göre sadece uzak mesafede görme sağlayabileceği gibi hem uzak hem yakın için tasarlanmış mercekler de vardır. Katarakt cerrahisi sonrası tekrar katarakt gelişmez fakat merceğin yerleştirildiği zarda oluşabilecek kirlenmeler basit bir lazer işlemi ile temizlenebilir.
Cerrahi sonrası antibiyotikli ve kortizonlu damlalara başlanır. Hastanın muayene bulgularına göre damlalar yavaş yavaş azaltılarak kesilir. Katarakt cerrahisi sonrası görme hemen netleşmeyebilir. Kornea tabakasında oluşabilecek geçici ödem bulanık görme yapabilmektedir. Bu da çeşitli damla tedavileri ile düzelmektedir. Cerrahi sonrası damlaları hekiminizin önerdiği şekilde kullanmak önemlidir. Gözü bastırarak kaşımaktan ya da temiz olmayan maddelerle göze temas etmekten kaçınmak önemlidir.

Kontakt lens nedir? Hangi amaçlarla kullanılır?     

Kontakt lensler gözün önünde saydam olan korneanın üzerine yerleştirilen çeşitli maddelerden üretilmiş birçok amaçla kullanılabilen merceklerdir diyebiliriz. Gözün kırma kusurlarını düzeltme amaçlı, estetik amaçlı ve bazı kornea hastalıklarının tedavisinde kullanılabilirler. Gözlüğe göre birtakım avantajları vardır; daha iyi bir görme alanı sağlarlar, daha iyi derinlik hissi verirler, sporcularda kullanımı gözlüğe göre daha kolaydır. Her lens her göze uygun değildir. Lens muayenesi mutlaka bir göz hekimi tarafından yapılmalı ve hastanın gözüne en uygun lens seçilmelidir.

Son olarak neler söylemek istersiniz?

Göz hastalıkları doğumdan itibaren ortaya çıkabilmektedir. Mutlaka doğum sonrası göz muayenesi yapılmalı ve her yıl tekrarlanmalıdır. Önceden de belirttiğim gibi gözden anlaşılabilecek birçok sistemik hastalık olduğu için hem göz hastalıklarının hemde sistemik hastalıkların erken tanısında düzenli göz muayenesi önemlidir. 

Röportaj: Ayşenur Mama