10. Boğaziçi Zirvesinde dikkatimizi çeken sunumlardan biride ULAK Haberleşme AŞ’nin sunumu olmuştur. Sunumdan sonra Ulak Genel Müdürü Sayın Dr.A Metin Balcı ile bir röportaj yaptık. Türkiye 1994’den itibaren sabit hatlı telefon sisteminden cep telefonu sistemine geçiş yaptı 2G-3G-4G-4,5G derken 5G-6G gibi haberleşme sistemlerine geçiş yapılacağını öğrenmiş bulunuyoruz. Cep telefonunun haberleşme yapabilmesi için sinyal yayan baz istasyonuna bağlı çalışması, baz istasyonunun da bir link aracılığı ile uyduya bağlanması gereklidir. Türkiye’de bulunan telekomünikasyon firmaları Türk Telekom, Türkcell, Vodafone ve devletin kendi iç haberleşme sistemlerinden ibarettir.
Bu firmalarımızın alt yapı şebekelerinin tamamı yabancılar tarafından yapılmıştır. Teknoloji ve cihazların yerli ve milli olmaması, altyapı ve yazılım açıkları meydana getirdiği gibi siber saldırılara karşı tedbir alınmasını da zorlaştırmaktadır.
ULAK HABERLEŞME A.Ş. ülke güvenliği açısından kritik öneme sahip geniş bant haberleşme ve bilişim altyapı sistemlerinin Ar-Ge ve mühendislik faaliyetlerini gerçekleştirmek, söz konusu sistemlerin üretimini, test, montaj ve entegrasyonunu, satış ve pazarlamasını, eğitim, bakım ve destek hizmetini vermek amacıyla SSTEK Savunma Sanayii Teknolojileri A.Ş. tarafından 20 Nisan 2017 tarihinde kurulmuştur. ASELSAN, ULAK Haberleşme A.Ş.’nin %51 hissesini, 1 Ekim 2018’de, Savunma Sanayii Teknolojileri A.Ş. (SSTEK)’den devralmıştır.
Konunun daha iyi açıklanabilmesi için temel tarifleri yaparak konuyu anlatmalıyız:
Kullanıcı Cihazı: Kullanıcı Teçhizatı, işletim sistemi ve yazılım uygulamalarını içinde barındıran bir donanım cihazıdır.
Erişim Şebekesi: 5G erişim ağı, son kullanıcı akışını ağa taşıyan ve kullanıcılara 5G servislerine erişimi sağlayan taşıyıcı bir ağ altyapısıdır. 5G standartlarını karşılayabilmesi açısından erişim şebekeleri daha akıllı ve programlanabilir olmalıdır.
Omurga: Backhaul (Ana taşıyıcı) ağı, erişim ağından çekirdek ağa bilgi ileten yönlendirme anahtarlarından oluşan bir ağdır. Belli başlı görevleri yerine getirmek için kullanılan özel donanımlar bu cihazlar tarafından işlendiğinden dolayı eski haberleşme sistemlerinde bu cihazlar satıcıya bağımlı durumdaydı. Bu durumda satıcı bilgiyi istediği gibi iletebiliyordu. Yeni nesil backhaul ağlarında, anahtarlar ve yönlendiriciler özel bir donanım olmamakla birlikte, basitleştirilmişlerdir. Bu da yeni nesil backhaul ağlarının, merkezi bir kontrol biriminden kontrol edilmesine imkân tanımaktadır. Anahtar ve yönlendiricilerin basitleştirilmesinin yanı sıra ağ fonksiyonları sanallaştırılmıştır. Bu da ağ bileşenlerinin, işlemleri kullanıcı ihtiyaçlarına göre ele alabileceği anlamına gelmektedir.
SDN ve NFV adı verilen bu teknolojilere ilişkin ULAK Haberleşme A.Ş. ürün portföyü resimlerle şöyle anlatılabilir.
Çekirdek Şebeke: Erişim şebekesinin farklı bölümlerini birbirine bağlayan ağın bir parçasıdır. Bunun yanı sıra diğer ağlara da geçit oluşturmaktadır.
Akıllı Ağ Alt Yapıları: “5G” geniş bant mobil ağların dönüşümünün ötesinde tüm iletişim altyapılarına (mobil, sabit, uydu) geçmişte olmadığı kadar akıllı ağ ve hizmet yetenekleri kazandıracak teknolojik bir dönüşüm olacaktır. 5G altyapısı, özellikle mobilitenin arttığı kullanıcı ortamlarında, altyapının yetersiz olduğu coğrafi noktalarda ve farklı tipte ağların birlikte çalıştığı heterojen ortamlarda kullanıcı deneyiminin sürekliliğini sağlayarak kesintisiz, hızlı ve güvenli iletişimi sağlayacak akıllı bir altyapı sunacaktır. 5G çok sıkı İletim ve enerji kısıtları altında etrafımızdaki sayısız sensör, aygıt ve ağı birbirine bağlayarak Nesnelerin İnterneti (IoT)’nin etkin kullanımını mümkün kılacak olan anahtar teknolojidir.
5G sürdürülebilir ve ayarlanabilir bir teknolojik altyapı olarak tasarlanmıştır. Bu altyapı datanın programlanabilir ve entegre bir ortamda, iletimi, işlemi ve depolanması için gereken kaynaklar için bir birleştiricidir. Bu entegre ortam dağıtılan kaynaklar için iyileştirilmiş ve dinamik bir kullanım alanı sağlamaktadır. Bu sayede, düşük gecikme, erişilebilirlik ve yüksek güvenlik gibi görev kritik servisler için gerekli özelliklerin desteklendiği altyapı sağlanabiliyor. Bunlara ek olarak 5G ağ altyapıları iş ve inovasyon için özgün bir ekosistem yaratarak, iş sektöründe yeni alanlar ve girişimlerin oluşmasına olanak tanıyacak. İmalat, enerji, tarım, sağlık sektörü, kamu servisleri ve akıllı şehirler yükselecek sektörler arasında yerini alacak.
5G ve ötesi için bahsedilen mutlak gereklilikleri yerine getirmek için, kalifiye, dinamik ve tecrübeli ekibiyle birlikte Ulak Haberleşme A.Ş; Yazılım Tanımlı Şebeke (SDN) , Ağ Fonksiyonlarının Sanallaştırılması (NFV), Nesnelerin İnterneti (IoT), Milimetre Dalga ve M2M Haberleşmeleri gibi Yüksek Frekans Spektrum Haberleşmesi alanlarında çözümler geliştirmektedir.
İlişkili Alanlar: Akıllı şehirler, e-Üretim, e-Sağlık, yeni güvenlik çözümleri, akıllı araçlar, çok daha yüksek hızda veri iletimi, sanal gerçeklik uygulamaları ve yeni nesil çevrim içi oyunlar; 5G ile hayatımıza girecek olan yeniliklerden sadece birkaçını oluşturmaktadır.
Yenilikler: 5G ile birlikte daha fazla kullanıcı veri trafiği, daha fazla kullanıcı cihazı, çok daha yüksek hızlar, sıfıra yakın gecikme gereksinimleri, her yerde ve herkese geniş bant hizmetleri, yüz milyonlarca sensör hayatımızda yer alacaktır. Birbirleriyle bağlı ve sürekli iletişim halinde insanlar, cihazlar, uygulamalar, şehirler ve endüstriyel sistemler; tüm bu iletişim ağını ayakta tutacak ve işletecek kapasiteye ve teknolojiye sahip yenilikçi ve yaratıcı çözümler gerektirmektedir.
Türkiye’nin şebeke ağı aşağıdaki haritada olduğu gibidir.
• Evrensel Projesi Faz 1 Kapsamında Aktif Sahalar : 468
• Evrensel Projesi Faz 2 Kapsamında Aktif Sahalar : 181
• Evrensel Projesi Kapsamındaki Toplam Saha Sayısı : 649
• Turkcell Ticari Projeler Kapsamındaki Aktif Saha Sayısı : 57
• Türk Telekom Projeler Kapsamındaki Aktif Saha Sayısı : 10
• Vodafone Projeler Kapsamındaki Aktif Saha Sayısı : 245
• Aktivasyon Sürecindeki Baz İstasyonu Sayısı : 191
Son Güncellenme Tarihi: 06.11.2019 Salı günü itibariyledir… Bu sayılar her gün artmaktadır.
Türkiye’deki iletişim firmalarının ihtiyaçlarını karşılamak üzere ihaleye girdiğimizde veya teklif mektubu verdiğimizde Huawei’e eşdeğer testler uygulanmaktadır. Girdiğimiz testlerden başarı ile geçmekteyiz. ARGE çalışmalarına milyarlarca dolar para ayıran bu firmalarla yarışmamız övgüye şayandır. Yabancı firmalar Türkiye’de baz istasyonları kurmada “Yağma Hasanın böreği” gibi çalışmaktadır. Bizim sınırlı bir kota dâhilinde iş yapmamızı arzu ediyorlar. Biz ülkemizin haberleşme güvenliğinin sağlanması, siber saldırılara karşı korunması için bütün teknolojilerin yerli ve milli imkânlar dâhilinde yapılması gerektiğini değerlendiriyoruz.
Metin Bey üzerinde çalıştığınız projeler ve yerli üretim imkânlarının sağlayacağı yararlar nelerdir?
İletişim ve bilişim teknolojileri birleşiyor. Bizim hazırlığımız yapay zeka ve akıllı teknolojilere göre biçimlenmektedir.
Ulak Haberleşme şudur: ULAK Haberleşme bu amaç doğrultusunda Yazılım Tanımlı Ağlar (SDN) ve Ağ Fonksiyonlarının Sanallaştırılması (NFV) Ağ Katmanlandırma, Nesnelerin İnterneti (IoT), Yüksek Frekans Spektrumunda Yeni Radyo Çözümleri ve Teknolojileri, M2M İletişim Teknolojileri ve tüm bu teknolojilerin doğurduğu altyapı gereksinimlerini karşılamak doğrultusunda, yetkin, dinamik ve tecrübeli kadrosuyla dünya standartlarında yerli teknolojiler geliştirmektedir.
• 3GPP Release 10 & Release 11
• Çoklu Taşıyıcı Birleştirme (CA)
• 4x4 MIMO Desteği
• Enerji Tasarrufu
• Çok Noktadan Koordineli Veri Transferi (CoMP)
• Multimedya Yayın Özelliği (eMBMS)
• Geliştirilmiş Hücreler Arası Girişim Koordinasyonu (FelCIC)
• Operasyonlar, Yönetim ve Bakım (OAM)
• Kendini Düzenleyen Ağlar (SON) Kendini Yapılandırma, Kendini Optimize Etme, Kendini İyileştirebilme
• 300 Mbps İndirme Sürati (2 CA ve 2x2 MIMO)
• Kriptolu Haberleşme
Bu cihazları üretirken hedefleriniz nelerdir?
Bu cihazların yurtdışından gelmesi için çok muazzam paralar ödenmektedir. Ayrıca bakım onarım ve yedek parçalarına yüksek miktarda döviz harcanmaktadır. Süresini dolduran cihazların değiştirilmesi modernize edilmesi mümkün olmamaktadır. Alt yapıyı biz kurduğumuz takdirde telekomünikasyon firmalarının bu yönde yaptıkları harcamalar minimalize olacaktır. Güvenlik açığı olmayacaktır. Siber saldırılara karşı çok yüksek koruma sağlayacaktır. Bankalar parasını çaldırmayacaktır. Deprem zamanı şebekeler kapanmayacaktır. Haberleşme güvenliği sağlanacaktır. Kamu güvenliği, şebeke güvenliği, elektrik ve doğalgaz sistemlerinin çalışma güvenliği teminat altına alınacaktır.
Metin Bey Projeleriniz nelerdir?
ULAK Haberleşme & Hedeflenen Projeler
Kamu Güvenliği
Kamu Güvenliği ve Acil Durum Haberleşmesi
Mobil Haberleşme
Mobil Haberleşme Altyapısı Olmayan Yerleşim Yerlerine Altyapı Kurulması (Evrensel I-II)
Telekom
Telekom Operatörlerinin Baz İstasyonu Yenileme ve Yerlileştirme
Baz İstasyonları
Enerji Etkin (Green) Baz İstasyonu .
Kamu Kurumları
Belediyeler Akıllı Şehir ve NB-IoT
Mobil
Özel Mobil Altyapılar İçin Baz İstasyonu
5G
Yeni Nesil (5G) Baz İstasyonu
ULAK Haberleşme & HEDEFLENEN PROJELER
Kamu Güvenliği
Kamu Güvenliği ve Acil Durum Haberleşmesi
Kritik Enerji Altyapıları
Kritik Enerji Altyapıları (Enerji Santralleri, Elektrik Şebekeleri, Doğal Gaz ve Petrol Boru Hatları vb.) Yazılım Tanımlı Güvenli Ağı
KamuNet
Kamunet Ortak Platformu
Belediyeler
Belediyeler Akıllı Şehir
Kamu Kurumları ve Kritik Altyapılar
Kamu Kurumları ve Kritik Altyapılar (Havalimanları, Hızlı Tren vb.) Yazılım Tanımlı Güvenli Geniş Alan/Kampüs Alan/Yerel Alan Ağı
Çekirdek Şebeke
Çekirdek Şebeke ve Kurumsal Veri Merkezlerinde Dönüşüm
• Yazılım Tanımlı İletim Altyapısına (SDT) Geçiş
• Çekirdek Şebekelerde Sanallaştırılmış Çekirdek Altyapısına (vEPC) Geçiş
• Yüksek Performanslı İletim Katmanı (High Performance Routing/Switching Fabrics)
• Yazılım Tanımlı Altyapıya (SDI-SDDC) Geçiş
• Yazılım Tanımlı (SDS) ve Sanallaştırılmış Ağ Fonksiyonu (NFV) Olarak Güvenlik
Metin Bey Siber Güvenlik nedir birazda bu konudan bahseder misiniz?
Geniş Bant İletişim Altyapılarında Siber Güvenlik
Siber Güvenliğe Bütüncül Bir Bakış
İnternetin kurumsal ve bireysel kullanıcılar için vazgeçilmez bir iletişim kaynağı halini aldığı günümüzde, dijital bilgilerimizin korunması önceliğimiz haline gelmiştir. Ağlardaki hatalar ve güvenlik açıkları hayatımızda, işlerimizde ve hatta ekonomik alanda büyük sorunlara sebep olabilmektedir. Siber güvenlik, geniş bant iletişim ağlarında dolaşan bilgileri güvence altına almak için uygulanan yaklaşımdır. Bu terim, bireysel bir kullanıcının gönderdiği elektronik posta veya bir internet sayfasına verdiği bilgilerden tutun da uluslararası öneme sahip kritik altyapılara sızılmasını engellemek için gerekli tedbirlere kadar her şeyi kapsamaktadır.
İletişim sistemlerine baktığımızda aslında ağlardan oluşan bir ağ görmekteyiz. Bu sistemlerin asıl gücünü bu ağlar arasındaki bağlantı oluşturmaktadır. Ancak, bu aynı zamanda büyük bir zayıflık olarak da karşımıza çıkabilmektedir. Bu nedenle, ortaya çıkan kritik bilgilerin korunması ihtiyacı uçtan uca güvenli bir ağ altyapısına sahip olmayı gerektirmektedir. Uçtan uca güvenli bir ağ ise kullanıcı ile etkileşimin gerçekleştiği uygulama katmanından (OSI Katmanı 7) başlayarak fiziksel iletim katmanına (OSI Katmanı 1) kadar iletişim ağında yer alan tüm bileşenlerin güvenilir olması ile sağlanabilmektedir.
ULAK Haberleşme olarak, 2016-2019 Ulusal Siber Güvenlik Stratejisi (USGS)’nde çok iyi tespit edilen;
• Siber güvenlikte dışa bağımlılığı azaltmak için Ar-Ge faaliyetlerine önem verilerek yerli ürünlerin geliştirilmesi (USGS-SSGAE Md.16) hedefine daha çok odaklanması,
• Tehdit unsurlarının saldırı yapmadan önce bertaraf edilmesi için ulusal proaktif siber savunma yeteneğinin geliştirilmesi (USGS-SSGAE Md.17) kapsamında Kamu (BT) ve Kritik Altyapılar (OT) başta olmak üzere tüm Geniş Alan Ağı, Kampüs Alan Ağı, Yerel Alan Ağı ve Veri Merkezleri ağ altyapısının kontrol edilebilir, izlenebilir, siber güvenlik yeteneğine sahip ve geliştirilebilir yerli ve milli ürün/çözümlerle tesis edilmesinin, hayati öneme haiz olduğuna inanılmaktadır.
Geniş Bant İletişim Altyapılarında Siber Güvenlik
UNI 1.0 İle Siber Güvenlik Yaklaşımı
UNI 1.0 SDN&NFV Tabanlı Ağ Teknolojileri (MİLAT) Projesi ile mobil iletişim sistemlerin en ucundaki akıllı telefondan veri merkezlerindeki sunuculara kadar tüm iletişim altyapısının uçtan uca yazılım tanımlı ağlarla (SDN) donatılması ve UNI 1.0 ile sahip olunan;
• Güvenli/dinamik rotalama ve IP gizleme yoluyla siber aldatma,
• Ağ seviyesinde geciktirme ve zararlı içeriği engelleme,
• Anomali Tespiti (ADS),
• Saldırı Tespiti (IDS) ve Temel Güvenlik Duvarı (FW),
• DDoS engelleme,
• OSI Katmanı 1-4 seviyesindeki siber güvenlik yetenekleriyle, OSI Katmanı 5-7 arasında çözüm sağlayan ve SDN üzerinde koşan Ağ Fonksiyon Sanallaştırması (NFV) kapsamındaki Sanal Ağ Fonksiyonu (VNF) Güvenlik Duvarı (vFW), Saldırı Tespit/Önleme Sistemleri (vIDS/vIPS), Derin Paket İnceleme Sistemleri (vDPI) ve benzeri sanal çözümler ile çevre savunmasına (perimeter defense) dayalı geleneksel siber güvenlik çözümlerinin çok ötesinde bir “aktif siber savunma” yeteneği kazanılmıştır.
5G teknolojilerine ve alt teknolojilerine yatırımlarına devam eden ve Ar-Ge faaliyetlerini bu doğrultuda planlayan ULAK Haberleşme; SDN ve NFV gibi 5G alt teknolojileri ile kazanılacak siber güvenlik yeteneklerinin kısa sürede hayata geçirilmesi maksadıyla ihtiyaç duyulan alanlarda,
5G ile kullanım ve yaygınlığı artacak IoT, NoT, M2M ve Mobil İletişim alanlarında ihtiyaç duyulabilecek ağ ve siber güvenlik yetenekleri konusunda, teknolojik yatırımlarına devam edecektir.
Metin Bey teşekkür ederim. Türkiye’nin milli güvenliğini haberleşme güvenliğini sağlamada ULAK’ın hayati öneme sahip olduğunu anlamış bulunuyoruz.
