Tedirgin ve heyecanlı bir kişi bakışlarını kaçırır ve huzursuzluğu bakışlarına yansır. Öğrenciler kendilerine gösterilen yüzeysel ve yapmacık sevgi gösterisini otonom sinyalleri değerlendirerek çok kolay ayırt edebilirler.
Eliyle alnını silmek (ne yapacağını bilmemek), başını boynunun arasına çekmek (tedirginlik, suçluluk duygusu) , çeneyi okşamak (düşünmek), kafayı birkaç kez yukarı doğru hayır anlamında arkaya atmak (itiraz), başın öne eğilmesi (güvensizlik, suçluluk duygusu, teslim olma), gözlerini kırpıştırmak (sinirlilik hali), kaşları yukarıya kaldırma (şaşırma, kibirlilik), kaşlarını çatma (öfke, düşünceli olma), bakışlarına hakim olma (güven, kibirlilik), burnunu ellemek (düşünmek), ceketin düğmelerini açma (güven, rahatlama) v.b. Bu sinyallerin vücudun bütününün verdiği sinyallerle birlikte değerlendirilmesi gerektiğini unutmamak gerekir.
Öğretmeni provoke eden bir öğrenci davranışı üzerine başını eğip, bakışlarını pencereye yöneltip (kaçma arzusu), tahtaya doğru bir adım geri atan ve kollarını bağlayan bir öğretmeni düşünelim; diğer yandan böyle bir durumda gözlerini kaçırmayan, dik duran, kaşları çatık bir şekilde öğrenciye doğru bir adım atan bir öğretmeni düşünelim. Sınıfta huzuru ve disiplini sağlayan, kendinden emin tavır sergileyen son örnekteki öğretmen olacaktır.
Öğretmenin sırtını sık sık duvara dayamaktan kaçınması gerektiğini vurgulamaktadır. Bu harekete ek olarak ellerin cebine sokulması, başın öne eğilmesi ve ayakta bacakların çapraz birbirine dolanması; rahatlık fakat aynı zamanda güvensizlik olarak da yorumlanabileceğinden kaçınılması gereken duruşlar arasındadır. Sınıfta serbest ve rahat bir şekilde ayakta durmak en uygun duruştur. Ders anlatmak için ayağa kalkmayı iletişim sinyali haline getiren bir öğretmen, her ayağa kalktığında öğrencilerin kendisini dikkatli dinlediğini görecektir. Öğrencilerin kendileri ile ilgilenen ve onlara yakın duran öğretmenleri mesafe tutanlara göre, daha sevimli ve öğrenci canlısı olarak değerlendirdiklerini söylemektedir. Öğretmenler ise arkada oturanlara göre, önde oturan öğrencileri daha dikkatli ve hoş bulurlar. Kürsünün arkasında oturarak çalışan öğretmenler, sınıf içinde çalışanlara göre daha az sevilmektedirler, çünkü kürsü sınıf ile öğretmen arasında bir engel oluşturur. Sevilmeyen veya tembel öğrencilerin, cezalandırılmak üzere sınıfın en ücra köşesine oturtuldukları bir gerçektir. Bu ceza unsuruna bir de arka sıralarda oturan öğrencilerin dersi daha zor takip edebildikleri eklenince hiçbir veli, çocuğunun arka sırada oturmasını istemeyecektir. Rotasyonla oluşturulan sınıf düzeni (kısa boylu öğrencileri mağdur etmemek kaydıyla, tahtayı görebilecek şekilde kenara oturtulabilirler) bu sıkıntıyı giderebilmektedir.
Öğretmenin ders esnasında sürekli olarak huzursuzca sınıfın bir başından diğerine gidip kürsüsüne geri dönmesi öğrencilerin dersin içeriğine konsantre olamamalarına yol açar.
Sınav esnasında özellikle ses çıkaran ayakkabılarla öğretmenin sınıfta durmaksızın dolaşması, stres unsurudur ve öğrencilerin performanslarına olumsuz olarak yansıyabilir. Bu nedenle sınav esnasında sessizliği sağlamak son derece önemlidir. Ders anlatımı mümkün olduğunca tüm öğrencilerin öğretmeni rahatça görebildiği şekilde, ayakta, sakin ve açılmış bir gazetenin kaplandığı alanda yapılmalıdır. Tahtaya gidiş gelişler sakin olmalıdır. Bu esnada eski görüşün aksine eller kısa süreli olmak kaydıyla cebe sokulabilir.
Ders anlatımı için en uygun yer sınıfın iki metre kadar önünde, kürsüye yakın olan ve tüm öğrencilerin (en arkada oturan öğrenci dâhil) öğretmeni (vücudu öğrencilere doğru tam dönük) ve hareketlerini rahatça görebildikleri yerdir. Aksi takdirde öğretmen beden dilini etkin bir şekilde kullanamaz. Öğretmenler yanlarında getirdikleri çanta kitap, gözlük, saat vb. eşyalarını sınıf ile aralarına koyabilmektedirler.
Öğretmen tahtaya yazı yazarken sınıfa sırtını dönmek mecburiyetinde olduğundan sınıfla bağını koparmamak için, yazdığı metnin aynısını söylemek kaydıyla (tahtaya doğru yapılan açıklamaların akustik olarak sınıfın her tarafından duyulması imkânsızdır), konuşmaya devam edilebilir. Böylece tahtaya yazı yazma esnasında yazının tam olarak görünmediği durumlarda öğrencinin yazıyı defterine geçirmesi kolaylaşacaktır.
Öğretmenin tahtayı iyi kullanabilmesi son derece önemlidir. Öğretmen tahtaya yazı yazma esnasında sınıfla iletişim kurmak gerektiğinde, bunu genellikle sağ omuzu üzerinden yapmaktadır.
YAKINLIK
Öğrencilere yumuşak bir şekilde dokunma, sırtını sıvazlayarak yakınlık gösterme öğrencilerin dikkat davranışlarını yüzde 50 ile yüzde 80 artırmıştır. Genellikle sınıf içerisindeki karşılıklı iletişimin ve etkileşimin büyük bir kısmı sosyal alanda cereyan eder. Bu mesafe ne aşırı yakın, ne de aşırı uzak olduğu için, öğrenciler kendilerini rahat hissederler ve ders canlı geçer.
MESAFE
Mahrem mesafenin ihlali hoş karşılanmaz ve öğrencinin mesafeyi korumak için geri çekilmesine neden olur. Özellikle ergenlik çağındaki öğrenciler bu konuda daha hassastırlar. Bu yakınlaşma sırasında öğrenciyi rahatsız edecek şekilde arkadan yaklaşmamak gerekir. Ayakta duran öğretmen, oturan öğrenciye göre iki kat daha büyük olması nedeniyle öğrenci için adeta bir tehdit oluşturmaktadır.
Kişisel mesafe partner ile konuşma ve iletişim kurmak için en uygun mesafedir. Öğretmen ancak öğrenciler arasında iletişimi sağlamak istiyorsa biraz geri çekilirken eliyle öğrencilere arka arkaya konuşma işareti verebilir. Öğrencinin bir sorusu üzerine öğretmen, öğrencinin ders notuna bakmak için yaklaşabilir. Bu davranışın bir sebebi vardır ve böyle bir davranış öğrenci tarafından istenmektedir. Öğretmen bilinçli olarak sınıfta huzursuzluk yaratan bir öğrenciye bakışlarını dikip yaklaşırsa onu daha kolay kontrol altına alabilir. Ancak bunu yaparken öğrencinin kaçabileceği veya hareket edebileceği fazla alanının olmadığını unutmamak ve adil davranmak gerekir.
Özel ilgi görmek her öğrencinin hoşuna gider ve performansının artmasına neden olur. Hatta bazı öğrencilerin sınıf içerisinde yaramazlık yapmaları ilgi çekme amaçlı olabilir. Bu yöntem grup içerisinde saygısızca davranabilen öğrencileri dizginlemek için de kullanılabilir. Grubun himayesinden söküp çıkardığınızda sözlerine ve davranışlarına dikkat etmek zorunda kalacaktır. Öğretmenler bu nedenle çok konuşan öğrencilerin yerlerini değiştirirler.
Devamı var.
