Yayımlanacağı tarih: 15/01/2021

Şırnak Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Emin ERKAN ile röportaj

“İnsanlığın İkinci Doğuş Yeri Şehr-i Nuh Şırnak”

Bu hafta; "73" plaka numarasına sahip, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin en doğu ucunda ve Dicle bölümünde yer alan Şırnak ilimizi konu aldık.

Şırnak; binlerce yıllık tarihi, Cudi Dağı, antik kenti, mağarası, Beytüşşebap yaylaları, Dicle Nehri, Cizre Kalesi, Kırmızı Medrese, Nuh Peygamber Camii, Mor Dodo ve Mor Yakup Kiliseleri gibi gezip görülecek yerler bakımından oldukça zengindir. Bütün dünya insanlarının ikinci beşiği olarak da adlandırılan Şırnak ilimizin özelliklerini gündeme taşımak ve geleceği için yapılan yatırım ile hizmetleri öğrenmek amacıyla Şırnak Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Emin ERKAN ile röportaj gerçekleştirdik.

-Sayın Rektörüm, “Önce Vatan Gazetesi” okurları için kendinizi kısaca tanıtır mısınız?

Öncelikle şehrimizin ve Üniversitemizin tanıtımına yapacağınız katkıdan dolayı sizlere teşekkür ediyor, Önce Vatan Gazetesi okurlarına sevgilerimi sunuyorum.

1972 yılında Şırnak’ta dünyaya geldim. Babam memur olduğu için Türkiye’nin birçok ilinde eğitim aldım. Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesini 1995 yılında bitirdikten sonra sırayla Şırnak Belediyesi Veteriner Hekimliği, İskenderun Hava Radar Mevzi Komutanlığında Asteğmen Gıda Kontrol Subaylığı yaptım. Akademik kariyerime Dicle Üniversitesi Veteriner Fakültesi’nde Araştırma Görevlisi olarak başladım. İstanbul Üniversitesinde doktora eğitimi aldım ve Dicle Üniversitesi’ne dönüp burada yardımcı doçent, doçent ve profesör olarak çalıştım. 2017 yılının temmuz ayından bu yana da Şırnak Üniversitesi Rektörü olarak görevimi sürdürmekteyim.

-Şırnak ismi nereden geliyor ve anlamı nedir?

Şırnak sınırları içerisindeki yerleşimin M.Ö 7000’lere kadar uzandığı bilinmektedir. Şırnak adının nereden geldiğiyle ilgili çeşitli rivayetler bulunmaktadır. Bu rivayetlerden en bilineni, Nuh Tufanıyla ilgili olduğu görüşüdür. İslam inanışına göre, Tufandan sonra Nuh’un gemisi Kur’an-ı Kerim’de Hud Sûresinin 44. ayetinde “Ey arz suyunu yut, ey gök sen de tut denildi; su çekildi ve gemi Cudi Dağının üzerinde durdu” şeklinde anlatılmaktadır. O dağdan inen ilk grubun şu anda şehir merkezine 5 km uzakta olan önce Heştan Köyünü(Yoğurtçular Köyü), Nuh peygamberin de içinde bulunduğu diğer bir grubun ise bugünkü Şırnak yerleşim birimini kurduğu rivayet edilmektedir. Önceleri Nuh’un Şehri anlamına gelen “Şehr-i Nuh” adı, zamanla değişerek “Şernah”, “Şırnek” ve günümüzde de “Şırnak” halini almıştır. Şırnak 16 Mayıs 1990 tarih ve 3647 sayılı kanunla Siirt ilinden ayrılarak Türkiye'nin 73. ili olmuştur. Aynı kanunla Güçlükonak, İdil, Cizre ve Silopi ilçeleri şehrimize bağlanmıştır.

-Efendim Şırnak ilimizi bizlere tanıtın dersek neler söylersiniz?

Şırnak ili misafirperverliği, yardım severliği, paylaşımcı ve güler yüzlü insanlarıyla herkesin gönlünde taht kurmayı başarmıştır. Halkımızın bu özelliklerini insanlığın ikinci atası Hz. Nuh’tan aldığı rivayet ediliyor. Rivayete göre, Hz. Nuh'un gemisinin ilk karaya oturduğu ve 'Sefine' adı verilen yer, Şırnak'taki Cudi Dağı olarak biliniyor. Bu nedenle 2 bin 114 rakımlı Cudi Dağı'ndaki Sefine bölgesi Müslümanlar, Yahudiler ve Hristiyanlar için Kudüs'ten sonra en kutsal yer olarak biliniyor. Nuh'un gemisinin ilk karaya oturduğu ve Hz. Nuh'un mabedi olan Sefine'nin yakın zamanda ziyarete açılması bekleniyor. İklim olarak hem Doğu Anadolu hem de Güneydoğu Anadolu iklimini Şırnak sınırlarında yaşamak mümkün. Cizre, Silopi ve İdil ilçeleri daha sıcak iken Uludere ve Beytüşşebap ilçeleri ve merkez daha serin ve kışın kar yağışlı geçmektedir. Şırnak; Cudi Dağı, Kırmızı Medrese, Kiliseler ve Manastırları ile birçok dine ve kültüre ev sahipliği yapmaktadır.

-Şırnak’ın tarihi ve turistik yerleri ile ilgili bilgi verir misiniz?

Şırnak turizm odaklarının başında Nuh Tufanı sonucu, Hz. Nuh Gemisinin konduğuna inanılan Cudi Dağı gelir. Bu inanış Kuran'ı Kerim'de de doğrulanmaktadır. Kasrik Beldesindeki Gutiler’den kalma köprü, taştan yontulmuş sulama kanalı, ata binmiş adam figürü, Besta Meryem Kaplıcaları, Cizre İlçesindeki Hz. Nuh Türbesi, Mem-u Zin Türbesi, Ulu Cami, Kırmızı Medrese ve Birca Belek Kalesi; Güçlükonak İlçesindeki Gutiler’den kalma Finik Kalesi, Timur’un Pençeleri ve meşhur Hesta Kaplıcaları ile Faraşin Yaylası ile İdil İlçesindeki Merkez Camii’nin yanı sıra Süryanilere ait çok sayıda kilise de Şırnak’ın önemli tarihi ve turistik mekanlarındandır. İl merkezi ve ilçelerinde dört adet turizm belgeli tesis mevcuttur. Toplamda 543 odaya sahip bu tesislerde 1110 yatak kapasitesi bulunmaktadır. Ayrıca mahalli idareler tarafından belgelendirilmiş altı tesiste de 481 yatak kapasitesine sahip 182 oda yer almaktadır. Şırnak ilinin sosyo-ekonomik yapısının değerlendirilmesi sonucunda, şehrimizde ileriye dönük gelişme perspektifleri içerisinde turizm sektörünün önemli bir potansiyele sahip olduğu ve potansiyelin iyi bir şekilde değerlendirilmesi sonucunda il turizm gelirlerinin önemli boyutlara ulaşabileceği söylenebilir.

-Şırnak’ın bilime ve edebiyat dünyasına sunduğu katkılar nelerdir?

Dünyada ve Ülkemizde bilim dünyasına büyük katkıları olan birçok bilim insanı şehrimizdeki medreselerde yetişti. Sibernetik alanın kurucusu kabul edilen, büyük mucit, bilgisayarların temellerini atan alim, fen ve teknik adamı, robot, saatler, su makineleri, şifreli kilitler, şifreli kasalar, termos, otomatik çocuk oyuncakları gibi 60 makinenin mucidi, matrix ustası bilim insanı “İsmail Ebul İz Bin Rezzaz El-Cezeri” bu topraklarda yetişen önemli bilim adamlarındandır. Lakabını yaşadığı yerden alan El Cezeri, öğrenimini Camia Medresesi’nde tamamlayarak, fizik ve mekanik alanlarına yoğunlaştı ve pek çok ilke ve buluşa imza attı. Ayrıca eserleri birçok dile çevrilen Feqiyê Teyran, Ahmedi Xani, Melayê Cizîrî, Melayê Bateyî gibi Kürt Edebiyatının önde gelen birçok şairi de buralardaki medreselerde eğitimlerini almıştır.

-Şırnak Üniversitesi Rektörü olarak Koronavirüs ile mücadele kapsamındaki çalışmalarınız oldu mu?

Şırnak üniversitesi olarak pandemi sürecini tüm çalışanlarımızla çalışarak, kendimizi geliştirerek, projeler ve yayınlar yaparak geçirdik. Yani riski fırsata çevirdik. Dünyanın diğer üniversiteleri ile olan farkı kapatmaya gayret ettik. Bilimsel yayın ve projeler konusunda basamakları emin adımlarla çıkmaya devam ettik. İnşallah hedefimiz daha da üst sıralara yerleşmek.

-Şırnak Üniversitesi şehrin gelişmesine nasıl katkı sağlıyor?

Şırnak Üniversitesi olarak Şırnak Merkez ve ilçelerinin hepsinde dünyanın dört bir yanından bilim insanlarının katıldığı uluslararası sempozyumlar düzenledik. Şırnak’ın kültürel ve ekonomik gelişimi ile ilgili yayınlar yaparak Şırnak kültürünün tanıtımını ve ekonomik olarak gelişimini sağlamaya çalışıyoruz. Üniversite bir şehre eğitim, kültür ve sanata dair ne katabilecekse Şırnak’ta bunu görmek mümkün. Şırnak Belediyesi ve Şırnak Valiliği ile beraber Kadın Girişim Sarayı yapıyoruz. Ayrıca 1000 kişiye istihdam sağlayacak tekstil atölyesi, Takı Tasarım Atölyesi, Mehmet Ağa Kasrının orijinal taşlarıyla tekrar inşası, Şal Şapik Atölyesi, Silopi ilçemizde 1000 dönüm Sera Projesi, resim ve müzik atölyeleri ile birçok şehirde olmayan Şırnak Bilim Merkezi projemizle eğitim, kültür, sanat ve tarihi değerlere destek verirken, istihdam olanakları da sağlıyoruz.

- Efendim, son olarak ne söylemek istersiniz?

Şırnak, yakından görülmesi ve tanınması gereken bir şehir. Asayiş bakımından Türkiye’nin en güvenli şehirleri arasında yer alıyoruz. Bu da şehrimizdeki huzur ve güven ortamının bir göstergesidir. Üniversitemiz de bu huzur ortamına; eğitim, kültür ve sanat yönünden verdiği desteklerle şehrimizi, ülkemizde ve dünyada bir marka haline getirmeyi hedefliyor.

***

73 Şırnak

Efsanelerin kenti ve Şehr-i Nuh adıyla

dünyanın her köşesine ününü duyuran,

Güneydoğu Anadolu'nun en doğusunda

ve Dicle'nin güzel bir bölümünde yer alan

Şırnak, dün kadar bugün de tarih ile doğa

ve çok varlı kültür turizmi dolayısıyla

her zaman ziyaretçi akınına uğrayan,

bir kenttir; Türkiye'nin zengin topraklarında.

***

Tarihsel geçmişi Hz. Nuh Tufanı'na dayanan;

görkemli Cudi Dağı ile Kasrık Boğazı,

antik kent, mağarasıyla da ünlüdür Şırnak.

Ulaşım açısından ergonomik bir yere,

doğayla iç içe duru bir kent kimliğine,

insanlara sunduğu asırlardan bu yana

bir arada yaşam, kardeşlik coğrafyasına,

oldukça eski bir geçmişe sahiptir Şırnak.

***

Hz. Nuh Türbesi gibi değerli varlıklarını,

tarihini ilk günkü gibi koruyor Şırnak.

Birçok ünlü medeniyete başkentlik yapan,

içinde pek çok tarihi eser barındıran,

oldukça temiz bir doğaya sahiptir Şırnak.

Hz. Nuh Peygamberine ait olan büyük tufan

olayı Cudi Dağında noktalandığından

bütün dünya fertlerinin 2. beşiğidir Şırnak.

Hande Hamdiye Ağırman