Kurtuluş Savaşı’mızın en zor günlerinde borç para isteğimizi anında yanıtlayarak 500 kilo altın gönderen Azerbaycan Cumhurbaşkanı Nerimanov’un, Mustafa Kemal Paşa’ya yazdığı mektuptaki “Kardeş kardeşe borç vermez, elinden tutar” sözü, o günden bugüne Anadolu’da saygı ve minnetle anılır. Bu tarihi dayanışma örneği, iki ülke arasındaki kardeşlik bağlarının derinliğini ve tarihi boyutunu yansıtması bakımından çok önemlidir.
Her zaman gözlerimiz yaşararak andığımız bu tarihi kardeşlik dayanışmasının sıcaklığını, geçtiğimiz günlerde, Can Azerbaycan’ın Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev’in, acımızı paylaşmak üzere, Ankara’ya gelerek sergilediği kardeşlik dayanışması dolaysıyla bir kez daha yaşadık.
"Mustafa Kemal Paşa, 3 Mayıs 1920 günü Doğu Cephesi Komutanı Kazım Karabekir Paşa'ya yazdığı bir mektupta, "Devlette hiç para kalmadı. Şu anda içeride para temin edebileceğimiz bir kaynak da yok. Başka kaynaklardan para temin edinceye kadar Azerbaycan hükümetinden borç para alınmasını temin etmenizi rica ederim" diyordu.
Kazım Karabekir Paşa, Ankara’nın isteğini Azerbaycan hükümetine iletti. Bu istek, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Halk Cumhuriyeti ile Ankara Hükümeti arasındaki ilk resmi temastı. 1921 yılı içinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı Neriman Nerimanov'un şahsi emri ile Azerbaycan Dışişleri Bakanı Mirza Davut Hüseyinov, Birinci ve İkinci İnönü zaferleri dolayısıyla çektiği telgrafta, "...Kazanılan bu büyük zaferlerden dolayı Türk halkını Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adına kutluyoruz" diyor ve bu büyük zaferlerin şerefine Azerbaycan halkının yardım için 30 sistern petrol, 2 sistern benzin, 8 sistern kerosin gönderdiğini bildiriyordu.
Aynı yılın Mayıs ayında Azerbaycan devleti, TBMM hükümetine 62 sistern petrol gönderdi ve bundan sonra savaş bitinceye kadar aynı değerde petrol ve üç vagon dolusu kerosin göndermeyi taahhüt etti. Bu taahhüdün dışında 1922 yılında Batum yolu ile Azerbaycan dokuz bin tondan fazla kerosin ve 350 ton benzin gönderdi.
Mustafa Kemal Paşa’nın TBMM adına maddi yardım istediği mektubu, 17 Mart 1921 günü Bakü büyükelçimiz tarafından Nerimanov'a ulaştırdı. Nerimanov, derhal 500 kilo altın gönderdi. Bunun 200 kilosu devlet bütçesi, kalanı ise mühimmat ve silah için kullanıldı. Daha sonra Nerimanov Rusya'dan aldığı 10 milyon altın rubleyi de Ankara'ya gönderdi.
Bu yardımlarla savaş içindeki ülkenin durumunda belirgin bir düzelme oldu. 23 Mart 1921'de de Azerbaycan, TBMM Hükümeti talep etmediği halde, Azerbaycan halkının hediyesi olarak 30 sistern petrol, 2 sistern benzin, 8 sistern yağ gönderdi.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı Nerimanov, Mustafa Kemal Paşa'nın “borcumuzu mümkün olan en kısa sürede ödeyeceğiz” şeklindeki mektubuna yazdığı cevapta, “her gün kazanılan başarılarla Türk halkının emperyalizmden kurtulma günlerinin yaklaştığını, bu yüzden kahraman Türk halkını kutladığını” yazıyor ve ilave ediyordu: "Paşam, bizim Türk geleneklerinde kardeş kardeşe borç vermez. Kardeş, her zaman kardeşinin elinden tutar. Biz kardeşiz, her zaman elinizden tutacağız ve tutmaya devam edeceğiz."
AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANI SAYIN ALİYEV’İN ASİL DAVRANIŞINI AYAKTA ALKIŞLIYORUZ
Kurtuluş Savaşı’mızın en zor günlerinde borç para isteğimizi anında yanıtlayarak 500 kilo altın gönderen Azerbaycan Cumhurbaşkanı Nerimanov’un, Mustafa Kemal Paşa’ya yazdığı mektuptaki “Kardeş kardeşe borç vermez, elinden tutar” sözü, o günden bugüne Anadolu’da saygı ve minnetle anılır. Bu tarihi dayanışma örneği, iki ülke arasındaki kardeşlik bağlarının derinliğini ve tarihi boyutunu yansıtması bakımından çok önemlidir.
Her zaman gözlerimiz yaşararak andığımız bu tarihi kardeşlik dayanışmasının sıcaklığını, geçtiğimiz günlerde, Can Azerbaycan’ın Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev’in, acımızı paylaşmak üzere Ankara’ya gelerek sergilediği kardeşlik dayanışması dolaysıyla bir kez daha yaşadık.
Can Azerbaycan Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev’in bu asil davranışını, Anadolu Türkleri olarak ayakta alkışlıyoruz. Sayın İlham Aliyev, hain bir terör saldırısına hedef olduğumuz günlerde, “Kardeşlik böyle günde belli olur” sözünün çok anlamlı bir örneğini sergiledi. Bu ziyaretle, rahmet ve saygıyla andığımız Haydar Aliyev’in “Biz iki devlet bir milletiz” sözü daha derin bir anlam kazanmış oldu.
Sayın Aliyev’in bu ziyaretiyle, bir kardeşlik dayanışması sergilendiği gibi, Suriye’de dünya barışını tehlikeye sokan bir paylaşım kavgasına tutuşmuş olan ABD ile Rusya’ya da tarihi bir mesaj verilmiştir. Büyük Ortadoğu Projesi bağlamında bölgenin siyasi haritasını yeniden şekillendirirken Türkiye ile Azerbaycan arasına bir Kürdistan paravanası sokma çabasında olan ABD’ye de, kuruluşundan bu yana desteklediği Ermenistan eliyle hem Türkiye’yi hem Azerbaycan’ı köşeye sıkıştırma çabasında olan Rusya’ya da “Kardeşliğimizi bozamazsınız” mesajı verilmiştir.
Bildiğiniz gibi, Ankara’da yaşanan o hain terör saldırısı, iki kardeş ülke arasında Bakü’de yapılması planlanan zirvenin hemen öncesine rastlamıştı. İki kardeş ülkenin karşılıklı anlayış göstermesiyle ileri bir tarihe ertelenebilirdi. Fakat öyle olmadı; Can Azerbaycan’ın Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev, hepimizi duygulandıran asil bir davranış, bir kardeşlik örneği sergiledi ve “Yahşi günlerde de ağır günlerde de daima biz birbirimizin yanındayız” diyerek uçağına bindi, Ankara’ya geldi. Bu ziyaretle, Kurtuluş Savaşı döneminde Azerbaycan Cumhurbaşkanı Neriman Nerimanov’la Gazi Mustafa Kemal Paşa arasında yaşanan kardeşlik dayanışmasının heyecanını ve mutluluğunu bir kez daha yaşamış olduk.
Can Azerbaycan’ın Sayın Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, iki ülke arasında gerçekleştirilen bir dizi görüşme ve anlaşma sonrasında, Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan’la birlikte yaptıkları basın toplantısında yaptığı konuşmada terör saldırısını kınadı ve iki ülke arasındaki kardeşlik bağlarının önemini vurguladı:
"Biz bu dehşetli terör saldırısını kınıyoruz. Biz bugün Türk halkının yanındayız. Bizim birliğimiz ebedidir, sarsılmazdır. Yahşi günlerde de ağır günlerde de daima biz birbirimizin yanındayız. Biz eminiz ki Türk halkına ve devletine karşı yapılan terör saldırılarının hiçbirinin neticesi olmayacak. Bu Türkiye devletini sarsamaz, Türkiye'yi hak yolundan döndürmez. 25 yıldır, Türkiye ve Azerbaycan birlik ve dayanışma içindedir. Bizi ilk tanıyan devlet Türkiye olmuştur. Biz bunu hiç unutmayacağız."
“BİZİM GÜCÜMÜZ BİRLİĞİMİZDEDİR”
"…Türkiye ne kadar güçlü olursa biz de o kadar güçlü olacağız. Bizim gücümüz birliğimizdedir. Birbirimizin yanındayız. Dünyada Türkiye ve Azerbaycan kadar birbirine bağlı ülke yoktur. Bu bizim milli servetimizdir. Bu birliği koruyacağız." .
Azerbaycan ve Türkiye arasındaki işbirliğinin temelinin halkların birliği ve kardeşliği olduğunu vurgulayan Aliyev, “Bu esas meseledir. Bu temel üzerinde biz dostluğumuzun, kardeşliğimizin muhteşem binasını inşa ediyoruz. Bütün sahalarda biz işbirliği yapıyoruz. Bugün burada imzalanan protokoller, alınan kararlar bizim birliğimizi gösterir. Biz uluslararası arenada birbirimizi daima destekliyoruz” dedi.
Türkiye’nin dünya çapında güç merkezi haline geleceğini ifade eden Aliyev, şöyle konuştu:
“Aziz kardeşimin yorulmaz faaliyeti neticesinde Türkiye son zamanlarda büyük zirveler yapabilmiştir. Türkiye’nin dünyadaki rolü sağlamlaştı. Türkiye’nin dünyada gördüğü rağbet bizi sevindiriyor. Türkiye büyük 20’lere ev sahipliği yapmıştır ve bizi rahatlatan mesele Türkiye’nin bu mühim zirvelere Azerbaycan’ı da davet etmesidir.”
Türkiye’nin Yukarı Karabağ konusunda gösterdiği destek için “Türkiye gibi büyük bir devletin bize verdiği destek bizim için önemlidir” dedi.
“SIĞINMACILAR KONUSUNDA ESAS YÜK TÜRKİYE’DE”
Suriyeli sığınmacılar konusunda esas yükün Türkiye’ye düştüğünü, Suriyelilerin canlarını kurtarmak için Avrupa’ya göç ederken canlarını tehlikeye atmak zorunda kaldıklarını söyleyen Aliyev, “insanlık felaketinden çekmiş bir ülke olarak biliyoruz. Azerbaycan Ermeni işgalinde insanlarımız felaketle yüz yüze kalmıştır. Demokrasinin beşiği olduklarını savunan ülkelerde beşeri değerleri, demokrasiyi, insan haklarını, merhameti görmüyoruz” dedi.
Ankara’daki terör saldırısı nedeniyle yaşadığımız acıları paylaştıklarını belirten Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev konuşmasını şöyle tamamladı: “Aziz kardeşim, aziz dostlar, iki gün önce Ankara’da yapılan amansız terör saldırısı sebebiyle kardeş Türk halkına başsağlığı diliyorum. Allah ölenlere rahmet eylesin, yaralananlara Allah şifa versin. Kurbanların yakınlarına Allah sabır versin.”
AZERBAYCAN KARA GÜN DOSTU
Basın toplantısında Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’e bu asil davranışından dolayı teşekkür eden Cumhurbaşkanı Erdoğan özetle şu konuların altını çizdi:
“Azerbaycanlı gardaşlarımıza sergiledikleri güçlü dayanışma için şükranlarımı sunuyorum.Bu toplantı aslında Bakü’de yapılacaktı. Ankara’daki terör saldırısı sebebiyle Aliyev heyetiyle gelme kararı aldı. Bu toplantının hem bu olay karşısında birlikte dayanışmayı, hem de ulusal ve uluslararası bütün bu terör eylemlerine karşı birlikteliği göstermesi bakımından Ankara’da gerçekleşmesini manidar buluyorum. Bu durum, ‘İki devlet, bir millet’ anlayışının bir tezahürüdür. Azerbaycan’a, kara gün dostu olduğunu bizzat gösterdiği için teşekkürlerimi iletiyorum. Buradaki mesajın herkes tarafından dikkatle okunmasını arzu ediyorum.”
“…Pazar günü düzenlenen saldırı, tüm Türkiye’ye, 79 milyonun tamamına yapılmış saldırıdır. Bu saldırıyla terör örgütü, cani ve alçak yüzünü bir kez daha göstermiştir. Saldırının hedefi, milletimiz arasına korku salmak, Türkiye’yi hedefinden, kutlu yürüyüşünden, iddialarından vazgeçirmektir. Ama bunu asla başaramayacaklar. Terörü maşa olarak kullananlar, masumların kanları üzerinden hesap görmek isteyenler Türkiye’ye asla diz çöktüremeyecekler, tam aksine kendileri diz çökeceklerdir.
Millet olarak dost ve kardeş ülkelerin desteğiyle bu sıkıntıları atlatacağız. Aliyev ve tüm Azerbaycanlı kardeşlerime Türk milleti adına teşekkür ediyorum. Türkiye olarak, başta işgal altıdan tutulan Yukarı Karabağ olmak üzere her alanda Azerbaycanlıların yanında olmayı kararlı bir şekilde sürdürüyoruz.”
TANAP PLANLANANDAN ÖNCE TAMAMLANACAK
“…Azerbaycan’la birlikte geliştirdiğimiz en önemli proje TANAP. TANAP’ta çalışmalar, öngörülen planlamaya uygun şekilde hızla ilerliyor, hatta projenin planlanan süreden önce tamamlanması için çalışıyoruz. TANAP’ın bel kemiğini teşkil ettiği Güney Gaz Koridoru konusunda da tüm paydaşlarla yakın koordinasyon halindeyiz. Bu vesileyle 29 Şubat’ta Bakü’de gerçekleştirilen Güney Gaz Koridoru Danışma Kurulu toplantısı için Azerbaycan’ı tebrik ediyorum. Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu Projesi ulaştırma sahasındaki öncelikli projemiz. Londra’dan Pekin’e kadar demiryolu ulaşımını mümkün kılacak projenin açılışını aralık ayında birlikte yapacağız.”
“… Karşılıklı yatırımlar iki ülke arasında 13 milyar dolar düzeyinde seyrediyor. Bunu 5 yıl içinde 20 milyar dolar seviyelerine çıkarmayı planlıyoruz.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Esenboğa Havaalanı’na giderek Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’i uğurladı.