Zeytinburnu Avrasya Hastanesi’nde 1-7 Nisan Ulusal Kanser Haftası’na özel Radyasyon Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. M. Vecdi Ertekin ile kanser ve kanser tedavileri hakkında merak edilenleri yanıtladı. Erken teşhisin önemine değinerek önemli mesajlar verdi.
KANSER VE TEDAVİLERİ
1-7 Nisan Kanser Haftası neden kutlanmaktadır?
1900'lü yılların ortalarına doğru ülkemizde ve dünyada kanserin hızla artması üzerine halkı bilinçlendirme gereği duyulmuştur. 1947 yılında Türk kanser araştırmaları ve kanser savaş kurumları kurulmuştur. 1956 yılda da farkındalığı arttırmak kanser araştırmalarına destek olmak, halkımızın kanser konusundaki bilgi birikimlerini artırarak erken teşhisle tedavi edilebilir hasta oranını arttırmak amacıyla 1-7 Nisan ülkemizde ulusal kanser haftası olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Kanser nedir?
Kanser; vücudumuzdaki herhangi bir doku ya da organların bir hücrede genetik olarak bulunduğu ortamdaki hücrelerden farklı hale gelerek durdurulması zor bir çoğalmayla etkiye başlamasıdır. Bu kanser hücreleri vücudu ortadan kaldırmaya amaçladığı için ben bunlara terorist hücre diyorum. Sürekli büyüyüp çoğaldığı için vücudun diğer bölgelerine sıçrıyor.
Ülkemizde kadın ve erkeklerde en sık görülen kanser hangisidir bunların önemi nedir?
Dünyada her yıl 18 milyon kişiye yeni kanser hastasına teşhisi konuluyor ve bunların da yaklaşık 10 milyon insanı kaybediyoruz. Ülkemizde ise iki yüz otuz bin yeni teşhis konuluyor. Bunların yaklaşık yüz otuz bini erkek yüz bini kadın hastalar oluşturuyor. Erkeklerde en sık görülen kanser türü akciğer kanseridir. Kadınlarda ise meme kanseridir. Akciğer kanserinin önemi; önlenebilir sebeplere bağlı kanserler arasındadır. Örneğin; sigara tüketiminin bırakılması çevre koşullarının iyileştirilmesi gibi. Kimyasallara marufiyet ortamlarında çalışan kişilerin iş güvenliğine uygun çalışması Akciğer kanserinin hızla azaltılmasında rol oynayacaktır. Meme kanserinin önemi; erken teşhis edildiğinde tamamen tedavi edilebilmesi ve tarama programlarıyla erken teşhisinin kolaylaşmasıdır.
Kanserin erken teşhisinde taramaların önemi nedir?
Bizim ulusal tarama programı çerçevesinde meme kanseri en sık görülen kolerektal kanserleri ve kadınlarda ise jinekolojik kanserlerinde erken taramanın olması erken tedavi için önemlidir. Meme kanseri için ulusal tarama programlarında 25 yaşından sonra her kadının kendi kendine meme muayenesi öğrenmesi ve ayda bir kez meme muayenesi yapması öngörülmektedir. Yılda bir kez de hekim kontrolü önerilir. Ülkemizde konulan kadın kanser teşhislerin ¼ ‘ü meme kanseridir. Günümüzde bu tarama programlarıyla erken teşhis edilen kanserlerin büyük oranında iyileşme gözlemlenmiştir.1970’li yıllardan sonra momografi ve ultrasonografi gibi radyolojik tetkiklerin rutin olarak kullanılmaya başlanmasıyla beraber meme kanserinde erken teşhis edilen hastalar çoğunluk oluşturmaya başlanmıştır.
Kolenektar kanserler hem kadınlarda hem erkeklerde en sık görülen kanserlerdendir. Bu tür kanserlerde de 50 yaşından sonra gaitada gizli kan tarama testiyle ve 5 yılda bir kolonoskopik muayeneyle hastalar değerlendirilerek erken teşhis koymak mümkündür. Kadınlarda rahim ağzı kanserinde bir sürüntüyle tespit edilmesi çok kolay olduğu için her yıl 50 yaşından sonra yaptırması gerekir. Erkeklerde ise prostat kanseri sık görülür. Bunun içinde kandan yapılacak PSA dediğimiz tetkikle tespit edilir.
Kanser teşhisinde konulan bir hastanın tedavi kararları nasıl verilmektedir?
Kanser multi disipliner bir yaklaşım gerektirir. Bu hastalar onkolojik konseyinde tartışılıp tedavisi belirlenir. Ülkemizde de yaygınlaşmaya başlanıyor. Konsey içinde uzmanlar ve radyolojik, onkolojik hekimlerce fikirlerine danışılan kişilerden oluşur. Bizim hastanemizde de bu konseyler her Çarşamba düzenli olarak toplanmaktadır.
Kanser tedavisinde radyasyon onkolojisi ve radyasyoterapi nasıl uygulanır bahseder misiniz?
Radyasyon onkolojisi, kanser ve bazı kanser dışı hastalıkların iyonize radyasyon yüksek enerjili x ışınları ya da diğer radyasyonların kullanılarak tedavi edilmesi ve bu konuda radyasyon onkolojisinin araştırılması, geliştirilmesi sağlanmıştır. Artık bir anabilim dalı olarak görev yapmaktadır. Radyoterapiye gelen bir hasta onkoloji konseyinde görüşüldükten sonra ve radyoterapi tedavisi öngörüldükten sonra hastanın durumuyla alakalı dosya oluşturulmaktadır. Bu dosyanın içerisinde patolojik raporları, çekilen filmleri yer alıyor. Biz bunlara bakarak nasıl tedavi uygulayacağımız konusunda fikir sahibi oluyoruz.
Hasta öncelikle planlama tomografisi denilen tetkik yapılır. Bu aşamadan sonra bütün doku ve organları tek tek dizilerek bilgisayar üzerinde hastanın 3 boyutlu görüntüsü oluşturulur. Görüntü üzerinden tedavi aşamaları oluşturulur. Burada en iyi olan tedavi planı seçilir ve uygulanır.
Tedavinin ilk günü setup günüdür. Anlamı; bilgisayar üzerinde oluşturulan sanal kısım gerçeklikle buluşur.
Radyoterapinin yanlış anlaşılan konuları vardır. Radyasyon alan hasta aslında radyasyon taşımaz. Radyasyon Endikasyonları: ciltte kızarıklık, boyun ve baş bölgesinde kızarıklık, zor yutkunma , karın bölgesinde bulantı olabilir pelvik bölgede idrarda yanma olabilir ancak önlenebilir endikasyonlardır.
HABER: ELİF HAYVALI