Genç Yetenekler Kategorisinde “Özel Başarı Ödülü" kazanan Deniz, 23 Ağustos 2007 tarihinde gezenimizde gözlerini açtı. Bugün doğum günü Deniz’in

Mutlu yıllar sana Deniz,  mutlu yıllar…

Neslin Candoğan -Erkan Candoğan’ın biricik evlatları, gözbebekleri

 Deniz’i annesinden ve babasından dinleyelim. Çünkü Deniz dünyayı şekillendiren çizimler yapıyor.

 Merhaba Neslin Hanım, Deniz’in doğum ve gelişim sürecini anlatır mısınız?

-Oğlumuz Deniz Candoğan 23 Ağustos 2007 İzmir doğumlu. 14 yaşını dolduracak. Deniz doğmadan önce otizmin ne olduğunu bilmiyorduk ancak Deniz 2 yaşına geldiğinde konuşmasında gecikme fark etmemiz üzerine öncelikle işitme problemi olduğunu düşünerek bu konunun üzerine gittik, ancak bir sıkıntı tespit edilmeyince sonrasında Ege Üniversitesi Çocuk Psikiyatri bölümünde ilk teşhisimizi "yaygın gelişim bozukluk" olarak aldık. 

Bundan sonra bizi zor bir sürecin beklediğini biliyorduk. Raporumuz çıktıktan sonra 3 yaşından itibaren özel eğitim merkezine devam etmeye başladık. İlk özel eğitime başladığımızda devletin verdiği ders saati dışında kendimiz de bütçemiz ölçüsünde ekstra ders aldırdık. Çünkü küçük yaşta yoğun eğitim alması gerekiyordu. Halen daha özel eğitime düzenli olarak devam etmekteyiz. 

Deniz özel eğitime başladıktan 3 ay sonra devlet anaokulunda kaynaştırma öğrencisi olarak başladı. Anaokuluna 3 yıl devam etti. Daha sonra ilkokul çağına geldiğinde yaşadığımız ilçede tekrar bir devlet ilkokuluna "kaynaştırma öğrencisi" olarak yazdırdık. Deniz 4 yıl boyunca nörotipik (normal) çocuklarla birlikte okula devam etti. Ancak bu süreç bizim için çok zor oldu, çünkü yanında bir refakatçi olması gerekiyordu. İlk 2 sene yarım gün, maaşlı gölge abla eşliğinde okula devam etti. 

 Anne ile birlikte baba aynı adımlarla yürüdü bu yolda. Hep Deniz hep Deniz… Koca yürekli baba Deniz’in eğitimi ile ilgi neler söylemek istersiniz?

- Ege Üniversitesi Hastanesi'nde otizm teşhisi konuldu. Deniz ilk çocuğumuz ve ailede de otizmli kimse yok. Bu gerçeği ilk duyduğumuzda çok zorlansak da zamanla bu durumu kabullendik ve ona bireysel dersler aldırmaya başladık. Bir süre sonra çizme yeteneği olduğunu anladık. Anne ve baba olarak biz de çizime yatkın olduğumuzdan evde hep kâğıt kalem bulunurdu. Bunları kendi kendine eline alıp çizmeye başladı. Çizdiklerinin farklı olduğunu gördük. İlk 2 sene yarım gün gölge abla eşliğinde okula devam etti. 2 sene de gerek annesi gerek ben, sınıfta bizzat bulunarak Deniz'e refakat ettik.  Sonrasında ortaokulda Deniz'in kaynaştırma öğrencisi olmasını istemedik. Deniz şu an Çiğli Gülen Kora Ortaokulu Özel Eğitim Sınıfında 4 otizmli öğrenci ve konusunda çok iyi 2 özel eğitim öğretmeniyle derslerine devam etmekte. Okuma yazmayı ilkokul 1. sınıfta çözdü, şu an ise 3-4 basamaklı sayıları rahatlıkla çarpıp bölebilmekte. 

Kendi kendine çizmeye başladı.


 

-Deniz'in çizim yeteneği çok erken yaşlarda başladı.  Sonrasında dışarıda gözlemlediği otomobil, bina metro trenlerini gözlemine dayanarak en ince detayına kadar çizdiğini fark ettik. İlk ödülünü ilkokul 1. sınıfta iken, bütün sınıfların katıldığı 23 Nisan Resim yarışmasında okul 1. si olarak aldı. 

Eski çizimlerin hepsini düzenli bir şekilde saklıyoruz. Son 5 senedir Deniz'in çizimlerini sosyal medyada paylaşmaya başladık. Burada da güzel geri dönüşler aldık. 

Son 10 senedir Kanada Vancouver'da Anca Vakfının düzenlediği Dünya Otizm Festivaline 2016 yılında katılan, çok iyi piyano çalma yeteneği bulunan ve festivalde Dünya 3.sü olan otizmli Beril Zorlu'nun annesi Yeşim Zorlu'nun 2017 yılında bizi önermesi üzerine Kanada'dan davet aldık ve sponsorluk bularak 2017 yılı Eylül ayında festivale katıldık. Deniz festivalde "Genç Yetenekler Özel Başarı Ödülü" aldı. Ulusal çerçevede haber yapıldık ve Aralık 2017'de haberlerimiz tüm basında yer aldı. 

Anne Neslin Candoğan, siz bu süreci nasıl yaşadınız?

Hiçbir anne hamileyken çocuğunun problemli olabileceğini hayal etmez. Büyüyünce ilk söyleyeceği kelimeyi merak eder. Kucağımıza aldığımızda her şey normaldi. Ancak gelişim evrelerini geriden takip ettiğini fark ettik. Teşhis konulunca büyük bir hayal kırıklığı yaşadık. Ama şanslıyız ki eşimle birbirimize destek olabildik. Kolay bir süreç değil. Ne yazık ki Türkiye'de otizmli birçok çocuk önce ailesi tarafından kabul edilmiyor. Üniversite mezunu olmama rağmen kariyerim tamamen Deniz’e göre yön değiştirmek zorunda kaldı. Zamanımın çoğunu Deniz’in çeşitli konularda -özel eğitim, spor, aktivite, terapi, koro-  gibi alanlarda en verimli eğitimi alması için birlikte geçiriyorum. Deniz’in yeteneği olan çizim alanında kaliteli bir eğitim alıp (Güzel Sanatlar) meslek sahibi olabilmesi, yaşamını bağımsız olarak devam ettirebilmesi en büyük isteğimiz. 

Toplumun önyargılarıyla mücadele ediyoruz

-Benim gibi bir çocuğa sahip anne her zaman geleceği düşünür. İleride nasıl bir mesleğe sahip olabilir, biz ona öncülük edebilir miyiz diye kaygılanır. Umuyorum ki ülkemizde şartlar değişir. Biz en başta toplumun önyargılarıyla mücadele ediyoruz. İnsanların biraz daha empati kurabilmesini isterim. Bu bulaşıcı bir hastalık değil, kabul etmek bu kadar zor olmamalı. Onunla dışarı çıktığımda ses ve kalabalıktan rahatsız olursa normal bireylere göre farklı tepkiler verebiliyor. İnsanlar da bize farklı gözle bakıyor. Deniz 4 yaşındayken yolda yürüyorduk, birden yere oturdu ve ağlamaya başladı. Onu teskin etmeye çalıştım. Bizi gören bir adam 'Bacak kadar çocuğa nasıl söz geçiremezsin' diye bana tepki gösterdi. Dönüp 'Siz otizmin ne demek olduğunu biliyor musunuz' diye sordum. Ne yazık ki bu tip durumları çok sık yaşıyoruz. Oğlumun öncelikle kendine yetebilmesini istiyorum. Türkiye'de otizmli bir çocuğa resim dersi verebilecek öğretmen bulmakta dahi zorlandığımız günler oldu. Asla pes etmedik. Eşimle birlikte araştırmalar yaptık.  Dünyada otizmli birçok ünlü var. Bunlardan birkaç tanesine değinmeden geçemeyeceğim. Oğlum da yeteneklerini geliştirerek büyüyor.

Albert Einstein – Bilim adamı ve matematikçi  / Bill Gates – Microsoft kurucusu.

Wolfgang Amadeus Mozart – Klasik Besteci  /  Steve Jobs – Apple'ın eski CEO'su.

Olağanüstü yetenekli Deniz ile birlikte hayaller de büyüyor. Hedefiniz nedir? 

- Deniz ağırlıklı olarak mimari çizimler, otomobiller çizmekte. Hedefimiz yurtiçinde ya da yurtdışında Deniz'in iyi bir firmada tasarımcı olması.  Kanada'da Slovenyalı bir müzik öğretmeni çizimin yanında müziğe de yeteneği olduğunu fark etti. Müzik dalında onu desteklememiz gerektiğini söyledi. Bu vesileyle İzmir’de yer alan ve dünyada tek olan İZOT (İzmir Otizm Orkestra Korosu) grubuna katıldık. İzot grubu tamamen otizmli bireylerden oluşmaktadır. Eğitimcilerimiz tamamen gönüllülük esasına dayalı olarak çocuklarımızı çalıştırmaktadır. 

Deniz, İzmir Otizm Orkestrası'nın minik grubunda yer almaktadır ve burada da Kurucu Şef Dr. Orçun Berrakçay eşliğinde müzik faaliyetlerine devam etmekte. 

İzmir Otizm Orkestrası'nın da genç yetenekler arasına giren Deniz’in orkestra ile tanışması ve uyumu? Enstrüman çalıyor mu?

-Enstrüman çalmıyor ancak vurmalı bir çalgı olan kahon ile ritim derslerine yeni başladık. Bunun yanında Deniz müzik dinlemeyi çok seviyor, düzenli olarak koro çalışmalarına katılıyoruz. İzot’un konserlerinde birçok defa sahne aldı. Koroyu, öğretmenlerini ve arkadaşlarını çok seviyor. Deniz’in sosyalleşmesi ve kalabalık içerisinde uyumlu olması koro sayesinde daha da gelişti. 

Bir günü nasıl geçiyor?

-Okuldan eve geldiğinde eğitim programı boş ise evde çizim yapmakta. Bazen resmin ortasında matematik işlemlerine geçip matematik yaptığına da şahit oluyoruz. Matematiği çok sevmekte. Ayrıca sevdiği çizgi filmi izler, tablet veya telefondan mimari çizimleri ve otomobilleri inceler. Legolarla oynamayı çok sever ve legolarla da özgün ve yaratıcı şekiller ortaya koyar. 

Deniz’in hayal dünyasına girdiğimizde başka neler görebiliriz?

-Gezegenlere, güneş sistemine, uydulara çok ilgi duymakta. Bazen rokete binip Mars’a gitmek istediğini dile getirmekte. Bazen de ayda günlerin nasıl geçtiğini merak etmekte ve bize sormakta. Ancak maalesef özel durumuna bağlı olarak kendini ifade etmekte çoğu zaman zorluk yaşadığı için aklından geçen çok şey olmasına rağmen bizim de çözemediğimiz zamanlar oluyor.

*******

Düşüncelerini sadece yeteneklerinin yönetmesine bırakan ve küçücük yaşlarda başarıların altına imza atan Sevgili Deniz, ufkun geniş olsun. Nice nice yıllara…