KAFKASYA’DA NELER OLUYOR?

Ermenistan ise Rusya ile çok yakın ilişkilere sahip. Askeri alanda, Rusya’nın Ermenistan’a tam desteği mevcut. Ermenistan’ın silah ihtiyacı, çok uzun zamandan beri, Rusya tarafından karşılanıyor. Rusya ve Kazakistan, bir Ortak Savunma Sistemi oluşturacaklar. Bu Bölgesel Hava Savunma Sistemine, Ermenistan’ın da katılımı söz konusu. Savunma Sistemi Koordinasyon Komisyonu Sekreterinin belirttiği üzere, Ermenistan’ın, sisteme katılması konusunda, tüm antlaşmalar, Temmuz ayı itibariyle tamamlanmış durumda.
Ekonomik alanda da işbirliği artıyor. Rusya, Kazakistan ve Belarusya, bir Gümrük Birliği kurmuş durumdalar. Bu yapı, 2015 yılına dek bir Avrasya Birliğine dönüşecek. Ağustos ayının başında, Putin, Ermanistan’la bir Karma komisyon kurulması konusunda anlaşmaya vardıklarını açıklamıştı.
Bilindiği gibi, 1990’lı yıllar iki-kutuplu dünyanın yıkıldığı, yeni devletlerin doğduğu, bir zaman dilimiydi. Bu yeni dönem, Azerbaycan’ın topraklarını kaybettiği bir döneme de işaret ediyor. Azerbaycan’ın %20’si Ermeni işgali altında bulunuyor.
Bu işgal ve çözümsüzlük, devam ediyor. Ancak, bu durum, büyük aktörlerin bu çözümsüzlüğü kullanmalarına yarıyor. Rusya, Azerbaycan’da askeri üs elde etmek için uğraşıyor. Cihan haber ajansının haberine göre, Azeri askeri bir kaynak, Rusya’nın Azerbaycan’da sahip olduğu Gebele radar üssünü, askeri bir üsse çevirmek istiyor. Ancak Azerbaycan Anayasası, Azerbaycan topraklarında, başka bir devlet tarafından üs açılmasını yasaklıyor. Bu radar üssü, SSCB’nin 8 baz istasyonunda biri olarak çalışıyordu. Radar üssü 6000 km çapındaki bölgeyi kontrol edebiliyor ve orta menzilli füzelerin yerini ve rotasını belirleyebiliyor. Bilindiği gibi Azerbaycan, yıl sonunda eski kira sözleşmesindeki 7 milyon dolarlık kira bedelini, 300 milyon dolara çıkarmayı istiyor. Rusya, ayrıca, Tacikistan’la yaptığı antlaşma ile, Tacikistan’daki askeri üssünü, 2042 yılına kadar elinde tutacak. Askeri üs karşılığında, Rusya, Tacikistan ordusunu modernize edecek.
Azerbaycan’ın ordusunun modernleştirdiği biliniyor. Rusya’nın dışında, İsrail’den de silah alımları yapılıyor. Petrolden elde edilen gelirler, silahlı kuvvetlerinin güçlendirilmesine harcanmaya başladı. Azerbaycan, 2012 bütçesinin yaklaşık yüzde 15’lik kısmını, savunmaya ayırmış durumda. Azerbaycan, hava ve kara gücüne önem veriyor. Bu nedenle, 10 yıllık sürede, 47 savaş uçağı, 109 helikopter, 30 insansız hava aracı satın aldı. Askeri uçaklar, Rusya, Ukrayna, Belarus ve Gürcistan’dan satın alındı. İnsansız hava uçakları ise İsrail’den satın alındı.
Hüseyin Adıgüzel’in, Sovyetler’den Günümüze Orta Asya Gerçeği adlı kitabında Elçibey’le yaptığı görüşmede, Elçibey, ABD’nin Azerbaycan’a uzak durmasını sebebini şimdilik anladığını belirtiyor. Ancak ABD’nin diktatörlüklerin yıkılmasını söylerken, diktatörlerle işbirliği yaptığını belirtiyor. Elçibey, ABD’nin büyük bir oyun düzenlediğini ve Orta Asya’ya hâkim olma niyetinde olduğunu belirtiyor. Çünkü, buradaki zenginlikleri, bize ve Rusya’ya bırakacağını düşünmüyorum, diyor.
Elçibey’in öngörüsüyle, Dağlık Karabağ sorununda olduğu gibi, Azerbaycan’ın rahat bırakılmayacağı açıktır.