Ülseratif kolit, kalın bağırsağı etkileyen kronik bir otoimmün hastalıktır. Karın ağrısı, kramp ve ishal atakları ile kendisini gösterir. Kalın bağırsak boyunca yaygın ülserler ile karakterizedir. Ülseratif kolit ayrıca romatolojik hastalıklar ile birlikte görülebilmektedir. Tipik olarak 15 ile 40 yaş arasındaki insanları etkiler ancak her yaşta ortaya çıkabilir. Nadir görülen bir durum değildir. Ülseratif kolit başka bir inflamatuar barsak hastalığı türü olan Crohn hastalığı ile birlikte 250 kişiden 1 birinde görülür. Bu durumun bilinen bir nedeni bulunmamakla birlikte genetik yani aile öyküsü olanlarda gelişimi ile ilişkilendirilmiştir. Hastalığın gelişiminde enfeksiyöz ajanlar da dahil olmak üzere bazı çevresel faktörlerin de rol oynadığına inanılmaktadır. Ülseratif kolitin ana tedavisi, kalın bağırsakta iltihaplanmayı azaltmak için özel olarak tasarlanmış ilaçları içerir. Genellikle bu ilaçlar semptomların uzun süreli tedavisi için ve atakların azaltılması için reçete edilir. Ancak yeterli rahatlama sağlamazsa veya şiddetli komplikasyonlar gelişirse ameliyat önerilir. Ülseratif kolit, kalın bağırsak mukozasının bir hastalığı olduğu için tedavide kalın bağırsağın ortadan kaldırılması gerekir. Cerrahi tedavi son seçenektir. Kalın bağırsağın tamamı çıkarıldıktan sonra kalan ince bağırsakta depo görevi görecek bir kısım oluşturulur. Bu kısım ise anal bölgeye bağlanır.
Ülseratif kolit teşhisi konan kişilerin yaklaşık yarısında hafif semptomlar görülür. Diğerleri sık sık ateş, kanlı ishal, mide bulantısı ve şiddetli karın krampları yaşar. Ayrıca bu hastalıkta artrit, göz iltihabı, karaciğer hastalığı ve osteoporoz gibi sorunlar kolit ile birlikte görülebilir. Bu sorunların nedeni kalın bağırsağın dışındaki organları neden etkilediği bilinmemektedir. Bu komplikasyonların bağışıklık sistemi tarafından tetiklenen iltihaplanmanın sonucu olabileceğini düşünülüyor. Kolit tedavi edildiğinde kolit dışındaki bulguların bazıları ortadan kalkar. Peki, bu hastalık kimlerde görülür?
İnflamatuar barsak hastalığı (IBD) ile yakın bir akrabası olanlarda,
15 ila 30 yaşları arasında olan kişilerde, Yahudilerde, yüksek yağlı gıda tüketim fazla olanlarda ve sık sık nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) kullananlarda ülseratif kolit görülme oranı daha yüksektir. Bu hastalıkta yakın takip çok önemli olup kalın bağırsaktaki ülserler kalın bağırsak kanser oluşumuna sebep olabilmektedir. Çalışmalar ülseratif kolit hastalarında kalın bağırsak kanser ( kolon ve rektum kanseri ) gelişme riskinin normal bireylere göre daha yüksek olduğunu göstermektedir. Bu hasta grubu gastroenteroloji ve kolorektal cerrahi uzmanı ile birlikte takip edilip cerrahi tedavi zamanı optimal bir zamanda belirlenmelidir.
Duygusal stresin azaltılması, en az yedi saat uyku, düzenli egzersiz ve meditasyon gibi stresi azaltan aktiviteler yapmak ülseratif kolit ataklarını azaltmaktadır.
Ülseratif kolit hastalarında bazı yiyecekler semptomları kötüleştirebilir ve özellikle alevlenmeler sırasında bunlardan kaçınılmalıdır. Semptomları tetikleyen besinler kişiden kişiye farklılık gösterir. Bu hastalarımızın hangi yiyeceklerin kendilerini etkilediğini anlaması için, her gün ne yediğini bilmeli ve sonrasında nasıl hissettiğini takip etmeli. Kendilerine iyi gelmeyen besinleri hayatlarından çıkartmaları çok önemlidir. Yağlı yiyecekler, yüksek şekerli yiyecek ve içecekler, gazlı içecekler, yüksek lifli gıdalar alkol ve sigara tüm hastaları olumsuz etkilemektedir.