Ultraviyole (UV); dalga boyu görünür ışıktan kısa x ışınlarından uzun olan çıplak gözle görülmeyen radyasyon şeklidir. Güneş ışığında bulunur ve Güneşten çıkan toplam elektromanyetik radyasyonun yaklaşık %10'unu oluşturur. Dalga boylarına göre 3 çeşidi bulunmaktadır; UVA, UVB ve UVC. Bu ışınlardan sadece 2 tanesi olan UVA ve UVB ışınları ozon tabakasını delerek cildimize her gün temas eder. Ozon tabakası sadece UVC ışınlarını engelleyebilir. UVA ışınları cildin erken yaşlanmasına neden olurken UVB ışınları güneş yanıklarını oluşturan ve bronzlaşmayı sağlayan ışınlardır. Her iki ışında cilt kanseri riskini arttırır. UVA ışınları ise uzun süreli, hemen görünmeyen etkilere neden olabilir ve hasar çok daha büyük olabilir. UVA ışınları, cilt yüzeyinin altında oksidatif strese neden olur. Bu, cilt stresi hücre DNA’sında lezyonlar üretebilir. Lezyonlar erken yaşlanmaya yol açabilir.
Güneş ışınlarına maruz kalmak sağlığımız için gereklidir fakat aşırı maruziyette bir o kadar risklidir.
Peki bu konuda ne yapabiliriz?
Güneş ışınlarının dik olarak yer yüzüne indiği öğlen saatlerinde güneşle direk temastan kaçınılmalıdır fakat unutulmamalıdır ki bahsettiğimiz UVA ve UVB ışınları yansıyabilme özelliğine sahiptir. Etraftaki binaların camları, deniz veya havuz gibi su yüzeyleri bu ışınları yansıtabilmektedir. Bu konuda yapılabilecek en basit korumalardan biri de hafif ama cildi kapayan kıyafet ve şapka kullanımıdır. Tabi ki güneşten korunma detyince ilk akla gelenlerden biri olan güneş kremlerinden de bahsetmesek olmaz.
Günümüz piyasasında çok çeşitli güneş kremleri bulunmaktadır. Gelin güneş kremlerini kısaca inceleyelim.
Etkili bir koruyucu hem UVA hem UVB ışınlarını filtrelemelidir. UVB ışınları için SPF değerine UVA için ise PPD değerine bakarak güneş korumanızın ne kadar güçlü olduğunu anlayabilirsiniz. Bu değerler ne kadar yüksek olursa koruyuculuk o kadar artmaktadır. SPF değeri için 30 faktör yüksek koruma, 50 faktör ve üstü ise çok yüksek koruma kabul edilmektedir. Japon Kozmetik Endüstrisi Birliği güneş koruyucuların UVA etkinliğini değerlendirmek için in vivo “Persistent Pigment Darkening” (kalıcı pigment koyulaşması) yöntemini geliştirdi. Bu yöntemde ürünlerde PPD testine göre PA+’dan PA++++’a kadar UVA korumasının derecesi belirtilir.
PA+ düşük koruma seviyesini ve ortalama 2-4 UVA-PF derecesini gösterir. 4-8 UVA-PF içeren ürünler PA++ derecesine sahiptir ve orta seviye UVA koruması sağlar. PA+++ iyi bir koruma seviyesini ve 8-16 arası UVA-PF değerini, PA++++ ibaresi ise 16 üzerinde UVA-PF derecesini ve ürünün yüksek güneş korumasına sahip olduğunu gösterir. UVA ışınlarından korunma süresi hakkında fikir veren PPD (Persistent pigment darkening) UVA ışınlarının deriyi koyulaştırdığı süreyi ifade eder. Bir ürünün üzerinde 10PPD yazıyorsa cildinizin koyulaştığı süreyi 10 kat uzatabileceğiniz anlamı taşımaktadır.
Güneş kremi kullanırken güneşe çıkmadan 10-15dk önce ürününüzü yeterli miktarda uygulanmasına ve gün içerisinde yenilemeye dikkat edilmelidir. Düşünülenin aksine güneş kremleri sadece yaz mevsiminde veya sadece denize havuza gidileceği zaman değil her mevsim kullanılmalıdır.
Güneş kremlerinde UV ışınlarını engellemek için kimyasal filtre ve mineral güneş kremleri olmak üzere kullanılan iki ana filtre çeşidi vardır.
1. Kimyasal filtreler, cildin UV ışınlarını emen kimyasal moleküllerdir. UV ışınlarına karşı çok etkili koruma sağlamaktadır. Piyasada yaklaşık otuz farklı kimyasal filtre kullanılmaktadır.
2. Mineral filtreler, güneş ışınlarını ayna gibi yansıtmak için cildin yüzeyine oturur. Bu nedenle fiziksel güneş kremi olarak da bilinirler. Yeni nesil filtrelerdendir.
Mineral filtrelerin tozlu bir dokusu vardır ve çalışmalarımızda sebumu azaltmaya yardımcı olduğu, bu filtreleri yağlı veya akneye meyilli ciltler için güneş kremi olarak ideal hale getirdiği ve ayrıca çok hassas veya alerjiye meyilli ciltler tarafından diğer filtrelere göre daha iyi tolere edildikleri için alerji dostu oldukları keşfedilmiştir. Umarım güneşten korunma ve güneş kremleri ile ilgili paylaştığım bilgiler faydalı olmuştur.
Hepimize güneşli günler diliyorum.
Sağlıcakla kalın.
Saygılarımla.