UVB ışınları güneşin dik açı ile geldiği dalga boyunda bulunuyor. Dünya üzerinde UVB alımı yani D vitamini sentezi için sadece güneşin yeterli olduğu bölgeler 37. kuzey paraleli ile 37. güney paraleli arasında kalan Ekvator. Bu da 36-42 kuzey paralelleri arasında yer alan Türkiye’de sadece güneşlenerek yeterli D vitamini üretemeyeceğimizi gösteriyor.
Güneş ışınlarının yeryüzüne dik ulaştığı öğle saatlerinde sadece bir kolumuzun 10-15 dakika kadar güneş görmesi yeterli görünüyor. Yaklaşık 30 dakika güneşlenen bir kişide 10 bin ile 25 bin IU D vitamini sentezleniyor. Ciltte 20 dakikada yapılan D vitamini maksimuma ulaştıktan sonra D vitamini sentezlenmiyor.
Yani fazla güneşlenmek fazla D vitamini sentezlemek anlamına gelmiyor. Ayrıca vücutta emilmesi 48 saati bulduğundan sabun veya şampuan kullanıldığında D vitamini sentezlenmiyor. Cilt bronzlaştıktan sonra ultraviyole ışınları deriyi geçemediği için D vitamini üretimi de düşüyor.
Mart-ekim ayları D vitamini açısından en etkin dönem olduğu belirtiliyor. Bu aylarda koruma kremi kullanmadan her gün 10-15 dakika güneşlenme tavsiye ediliyor. Cilt koruyucu kremler UV B’nin alınmasını engellediğinden D vitamini sentezlenemiyor.
Özellikle güneş ışınlarını dik geldiği 11.00-15.00 arasındaki saatler D vitaminin dönüşümü için en etkili dönem. Ancak bu saatler cilt kanseri için de riskli olduğundan 10-15 dakikalığına, koruma kremi kullanmadan, diz ve dirseklerden aşağısını güneşlendirmek yeterli. Esmer kişilerde D vitamini sentezi sarışınlara göre daha yavaş olduğundan daha fazla güneşte kalması gerekiyor.
En sağlıklı güneşlenme zamanı öğleden sonra 14.00-18.00 saatleri arasında yer alıyor. Bu saatlerde tamir edici enzimler çok güçlüler, mükemmel işler yapıyorlar. Güneş ışınlarından uzak durulması gereken saatler ise DNA onarım yeteneğinin en düşük olduğu yani tamir edici enzimlerin yetersiz kaldıkları 06.00-10.00 arasındaki sabah saatleri. Ama 10-15 dakikalık kısa bir süre ile yetinildiğinde cilt hem bol D vitamini üretebiliyor, hem de tamir edebileceğinden daha fazla DNA hasarına maruz kalmıyor.
Özellikle Kasım-Şubat ayları arasında ülkemize gelen güneş ışınlarının geliş eğiminden dolayı cilt, D vitamini sentezini yapamıyor. Yani kişi güneşlense bile vücutta D vitamini oluşmuyor. Bu süre güneş ışınlarının yeryüzüne daha güçlü ulaştığı Ege ve Akdeniz bölgelerinde 5-10 dakika kadar kısayken, Marmara ve Karadeniz gibi kuzey bölgelerde ise 15-20 dakika gibi daha uzun.
