M. KEMAL SALLI

Ortadoğu coğrafyasını Cehennem’e çeviren BOP uygulamalarının en önemli hedefi, bölgemizin siyasi haritasını değiştirmek ve eski Osmanlı coğrafyasında İsrail merkezli bir enerji imparatorluğu kurmaktı. İsrail’in Ortadoğu’nun en güvenli enerji terminaline, Akdeniz’in de Batı Gölü’ne dönüştürülmesiyle, bir enerji tedarikçisi olan Rusya ile bir enerji terminali olan Türkiye enerji konusunda safdışı edilmiş, Ortadoğu denkleminden dışarı savrulmuş olacaklardı. Rusya ile Türkiye’nin BOP bağlamında “Kürt Koriduru” kamuflajı altında hayata geçirilmeye çalışılan ABD-İsrail Koridoru’na şiddetle karşı çıkmalarının nedeni buydu.

Uçak krizi sonrasında Rus doğalgazını Avrupa’ya taşıyacak “Türk Akımı” rafa kaldırılınca, Asya ülkelerinin enerji ürünlerini Avrupa’ya taşıyacak ve Türk taşımacılara kolaylıklar sağlayacak olan “Hazar Transit Koridoru” gündeme geldi. Rusya bugün, “Türk Akımı”nın yerini alacak olan ve Asya ülkelerinin petrol ve doğalgazını Avrupa’ya taşıyacak olan Hazar Transit Koridoru’na da karşı çıkmaktadır. Dağlık Karabağ’da Azerbaycan ile Ermenilerin çatışmasına, 12 askerimizin şehit olmasına neden olan gelişmelerin arkasında “Hazar Transit Koridoru” vardır.

Doğu Avrupa’dan Çin’e, Hindistan ve Pakistan’a uzanan “Hazar Transit Koridoru” küresel konjonktürün desteklediği bir hattır ve önümüzdeki günlerde çok konuşulacaktır.

ALTERNATİF ENERJİ KORİDORU ARAYIŞLARI

Petrol fiyatlarının 120 dolardan 30 dolar seviyesine gerilemesi sonucunda ana gelirleri petrol satışı olan Rusya, Azerbaycan, İran, Türkmenistan, Kazakistan gibi ülkelerin ekonomileri krize girmişlerdi. Petrol üreticisi ülkeler ABD önderliğinde uygulanmakta olan bu politikayı geçersiz kılmanın yollarını arıyor, çeşitli alternatifler geliştirmeye çalışıyorlardı.

Başta Almanya olmak üzere, AB ülkeleri de enerji konusunda tek kaynağa bağımlı olmamak için arayış içindeydiler. Rusya’ya bağımlı olmaktan kurtulurken ABD-İsrail ikilisine bağımlı olmak sonuçta bir şeyi değiştirmeyecekti. O nedenle, Türkiye üzerinden Avrupa’ya uzanacak Asya çıkışlı bir enerji hattı arayışları, AB ülkelerinde her zaman heyecan yaratıyordu. Medyaya yansımamış olsa da, Anadolu coğrafyası üzerinden uzanacak bir boru hattıyla Azerbaycan, İran gibi ülkelerin petrol ve doğalgazını Avrupa’ya ulaştırma girişimleri ciddiye alınıyor ve destek buluyordu.

AVRUPA ENERJİ KONUSUNDA TEK KAYNAĞA BAĞIMLI OLMAK İSTEMİYOR

Peki, bu konuda ciddi, ayağı yere basan, hayata geçirilmesi mümkün olan Avrupa’yı Rusya ya da ABD-İsrail doğalgazına bağımlı olmaktan kurtarabilecek alternatif çalışmalar var mıydı?

Elbette vardı. Belki, Reza Zarrap dosyasının kapağı aralandığında da, bu alternatif çalışmaların ipuçlarını görebileceğiz.

Gazetelerimiz ve televizyoncularımız, arkasındaki dinamikleri yeterince araştırmadıkları için görememiş olabilirler, ama Dağlık Karabağ’da yaşanan çatışmaların nedeni de, Asya ile Avrupa arasında Anadolu bağlantılı yeni bir enerji hattı oluşturulmasıyla yakından ilgilidir.

Rusya’nın pazarladığı doğalgazı Anadolu üzerinden Avrupa’ya taşıyacak olan Türk Akımı’nın iki ülke arasında yaşanan gerginlik nedeniyle gündemden kalkması üzerine, aynı hattın başka kaynaklardan beslenmesi gündeme gelmişti.

ÇATIŞMANIN NEDENİ HAZAR TRANSİT KORİDORU MU?

Bir enerji tedarikçisi olan Rusya, Avrupa’ya doğalgaz ulaştıracak Anadolu hattının bir başka kaynaktan beslenmesine karşıdır. Azerbaycan’ın Ermeni işgali altındaki Dağlık Karabağ’da son günlerde meydana gelen ve 12 askerimizin şehit olduğu çatışmaların nedeni incelendiğinde, altından, büyük bir olasılıkla Türk Akımı’na alternatif olarak oluşturulmaya çalışılan koridor, yani, Hazar Transit Koridoru çıkacaktır. Rusya, Türkiye ile Azerbaycan’a Dağlık Karabağ üzerinden mesaj veriyor olabilir.

Hem ABD’nin hem de Rusya’nın karşı çıkacağı Azerbaycan-İran- Anadolu-Avrupa alternatif koridorunu hayata geçirmek zor gibi görünse de, küresel konjonktür bu koridoru desteklemektedir.

Hatırlanacağı gibi, İran’a uygulanan ambargo, Türkiye üzerinden yapılan dolar ve altın takası işlemleriyle delinmişti. Hazar Transit Koridoru’nun Doğu Avrupa’dan Çin’e, Hindistan’a uzanan engin coğrafyadaki ülkeleri yakından ilgilendirdiği düşünülürse, bu hattın hayata geçirilmesinde ortaya çıkabilecek güçlükler Avrasya çapında bir dayanışma ile kolayca aşılabilir.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliye’in İran’ı ziyareti, Reza Zarrap’ın ABD’de yakalanması, Dağlık Karabağ’daki hareketlenmeler birbirinden bağımsız gelişmeler değildir.

Hatırlanacağı gibi, İlham Aliyev’in Şubat ayında İran’ı ziyaretinde Tahran ile Bakü arasında 11 anlaşma imzalanmıştı. Aliyev, Tahran’ı ziyareti öncesinde yaptığı açıklamada, İran Cumhurbaşkanı Ruhani ile dört kez görüştüğünü, bu ziyarette de siyasi, ekonomik ve kültürel alanlarda çeşitli anlaşmaların imzalanacağını söylemişti.

Yarın: “ABD/İSRAİL KORİDORU”NA KARŞI “HAZAR TRANSİT KORİDORU”