İzmir Kınık belediyesinin düzenlemiş olduğu deve güreşi binlerce egeliyi ağırladı
Türk kültürümüz olan deve güreşlerine ilgili büyüktü. Egenin neredeyse birçok yerinden festivale katılanlar oldu. oldukça fazla güreşçi develerin katıldığı Festival ispanyada düzenlenen boğa güreşlerini neredeyse gölgede bıraktı Kınık belediyesi nin düzenlediği organizasyonda konuşan Kınık belediye başkanı doktor sadık doğruer bu kültür bizim emanetimizdir buna sahip çıkmak gerekir namus borcu kadar değerli, bir okadar da önemli bir emanettir bu emanete ihanet etmemek sahip çıkmak yaşatmak boynumuzun borcudur dedi. Deve güreşlerine böyle büyük ilgi olunca Avrupanın birçok yerinde özellikle ispanyada düzenlenen boğa güreşlerini akla getiriyor. kendi kültürümüz olan deve güreşleri hakkettiği ilgiyi nekadar görüyor.
Kimine göre tutku, kimine göre vahşet olarak görülen İspanyol geleneği boğa güreşleri, tam 9 asırdır devam ediyor
12. yüzyılda kralların taç giyme töreninde soyluların at üzerinde boğaya meydan okumalarıyla başlayan bu gelenek, 18. yüzyıldan itibaren arenalarda boğa ile matadorun yüz yüze geldiği bir gösteriye dönüştü.
Boğa güreşleri, mevcut durumda İspanya dışında güney Fransa ve Portekiz (boğa öldürülmeden) ile Meksika, Kolombiya, Ekvator, Peru, Bolivya, Venezuela ve Kosta Rika gibi bazı Latin Amerika ülkelerinde yapılıyor. Gerek geçmişte, gerekse günümüzde her zaman tartışmaya konu olan boğa güreşleri, bazı krallar ya da parlamentolar tarafından yasaklanırken, bazıları tarafından da ulusal değer veya kültürel miras ilan edildi.
İspanya’da, 1991 yılında Kanarya Adaları ve 2011’de Katalonya bölgelerinde boğa güreşlerinin yasaklanmasıyla ilgili karar alınmasına karşın, İspanya’nın diğer bölgelerinde yılda yaklaşık 750 kadar boğa güreşi düzenleniyor.
Turistlerin de yoğun ilgisini çeken boğa güreşlerinden dolayı yılda dönen paranın bir milyar avroyu bulduğu söyleniyor. İspanyol ekonomi gazetesi Expansion’da yer alan bir haberde, bir haftalık boğa güreşi etkinliğinin yapıldığı kente bıraktığı gelirin 6 milyon avroyu geçtiği belirtilirken, İspanya’da futbol dışında hiçbir etkinlikten bu kadar gelir elde edilmediğina işaret edildi.İspanya’nın kuzeyindeki Pamplona kentinde her yıl 6-14 Temmuz tarihleri arasında yapılan, akşam arenaya çıkacak boğaların sabah erken saatte insanlarla birlikte sokakta koşturmasıyla ün alan San Fermin Festivalinin kente sağladığı ekonomik kaynak 21 milyon avro olarak hesaplanıyor.
Peki bunca olumsuz tepkilere rağmen avrupada boğa güreşlerine bukadar ilgili devam ediyorken kendi ülkemizde ve kendi kültürümüz olan deve güreşlerine dünya basını ve bizim kendi türk basınımız neden bukadar ilgisiz kalıyor. Şiddetin daha az olduğu deve güreşleri oysaki yüz yıllardır gelenek haline gelmiş ve her yıl ülkemizde birçok yerde yapılıyor.... Deve güreşi, genellikle Ege (Selçuk, İzmir, Germencik, Aydın, Muğla, Denizli), Marmara (Balıkesir, Çanakkale) ve Akdeniz (Burdur, Isparta, Antalya) bölgelerinde düzenlenen ve Yörük kültürüyle ilişkili olan güreşlerdir. Deve güreşleri, açık meydanlarda yapılır. En son deve güreşi sahası Yenipazar'da inşâ edilmiştir.
Deve güreşleri, tek hörgüçlü dişi "yoz" develer ile "buhur" adı verilen çift hörgüçlü erkek develerin çiftleşmesinden meydana gelen ve "Tülü" adı verilen erkek develer arasında yapılır. Bu develer yalnızca güreş için "Savran" denilen deve bakıcıları tarafından yetiştirilir. Güreş develeri tıpkı atlarda olduğu gibi soya dayalı olarak seçilir. Güreşçi olacak Tülüler'in güreşçi develerin kanından olmasına özen gösterilir.
Deve güreşleri Ayak, Orta, Başaltı ve Baş olmak üzere dört boyda yapılır ve galibiyetler; kaçırtarak, bağırtarak veya yıkarak elde edilir. Develer tıpkı diğer güreşlerde olduğu gibi pehlivan olarak adlandırılır ve cazgır tarafından anons edilirler. Deve güreşleri genellikle kış aylarında yapılır. Söz gelimi İzmir, Manisa ve Aydın’daki güreşlerin yapılış tarihleri 7 Aralık ve 15 Mart tarihleri arasındadır.
Türkiye'de geleneksel olarak sürdürülen deve güreşlerinin ilk defa 19. yüzyılda Aydın'ın Germencik ilçesine bağlı Hıdırbeyli köyünde yapıldığı söylenmektedir. Ancak, Münis Armağan’ın "Batı Anadolu Tarihinde İlginç Olaylar" adlı kitabının "Develerin Sonu" bölümünde II. Mahmut döneminde Tire ve civarında deve güreşlerinin yapılmakta olduğu belirtilmektedir. Deve güreşi dernekleri düzenledikleri güreşlerin avrupada matador boğa güreşleri gibi ses getirmesi ve bu kültürün herkese duyurulmasını ümit ettiklerini açıkladılar.
Haber: Zafer Toprak
