Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de sondaj faaliyetlerini başlatmasının ardından Rum kesimi’nden skandal tehditler ve açıklamalar gelmeye başladı, Fatih sondaj gemisinin personeli hedef alındı 25 kişi hakkında tutuklama kararı çıkarıldı, komşu Yunanistan ile de ipler iyice gerildi.  Bölgedeki krize dair de her geçen gün açıklamalar gelmeye devam ediyor. Peki Doğu Akdeniz’deki yetki alanı meselesinin  enerji mücadelesinin dünü ve bugünü bize ne diyor, tüm detaylarıyla Kıbrıs Amerikan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Uğur Özgöker ile konuştuk..

 

Öncelikle Doğu Akdeniz’in stratejik & politik önemi nedir hocam biraz bahseder misiniz?

Dünyada ilk bilinen yüklü miktardaki malların ülkeler arasında deniz ticaretiyle yapıldığı bölge Doğu Akdeniz bölgesidir. Ayrıca bütün Semavi dinlerin ortaya çıktığı, Kutsal Kitapların Peygamberler vasıtasıyla yeryüzüne indirildiği Orta-Doğu Bölgesinin açık denizlere açıldığı yer Doğu Akdeniz bölgesidir. Yani hem İktisadi hem de Dini ve Siyasi bakımdan Doğu Akdeniz asırlardır Dünyanın en önemli bölgesidir. Ayrıca Dünya Medeniyetinin beşiği sayılan "AVRUPA" Kıtası da adını Doğu Akdeniz'de Bugünkü Suriye, Lübnan, İsrail ve Filistin topraklarının bir kısmında milattan önce hüküm süren ve dünya üzerinde ilk düzenli ticareti başlatan FİNİKE Devletinin Kralı'nın kızı AVRUPA' dan alır.

Doğu Akdeniz’in tarihi önemi günümüzde de hala devam ediyor ama bu önemi artıracak yeni unsurlar da var mı?

Evet. 1. ve 2. Dünya Savaşları Endüstri Devriminden sonra seri ve fabrikasyon üretrimin ana hammaddesi olan kömür ve demir madenlerinin hakimiyetini ele geçirmek için ortaya çıkmıştır. Bugün endüstrideve üretimde kömür yerine petrol ve Doğal Gaz kullanılmaktadır.Dünya üzerinde bilinen ve işletilen  Petrol ve Doğal Gaz rezervlerinin % 75 i Orta- Doğu Bölgesinden çıkartılmakta ve Akdeniz kanalıyla Avrupa'ya sevkedilmektedir. Doğu  Akdeniz tarihte zeytinyağı, baharat, ipek, şarap,hurma, narenciye vb. gibi tüketim mallarının ticaret üssü iken son 50 senede temel Enerji kaynağı olan petrolün de ticaret ve tranfer üssü olmuştur. son 4 senedir ise sadece transfer değil Kıbrıs adası ile tarihi Finike toprakları olan Levant Bölgesi arasında Doğu Akdeniz' de bulunan Doğal Gaz rezervleri ile Kıbrıs adasının batısında Girit istikametinde bulunan petrol kaynakları sayesinde sadece transit ve ticaret merkezi değil Doğal Gaz ve Petrol "ÜRETİM" merkezi de olmaya başlamıştır. 

Doğu Akdeniz’de keşfedilen doğal gaz ve petrol yataklarının ekonomik ve stratejik değeri nedir?

1973 1. Petrol Krizi ve Arapların petrolü Batılı ülkelere satışıambargosu ile 1979 2. Petrol krizi sonrası petrol fiyatları varil başına 1.5 dolardan 40 dolara çıkmış ve petrol iktisadi bakımdan büyük bir zenginlik kaynağı olması yanısıra stratejik ve askeri bakımdan da büyük bir silah haline gelmiştir. Savaşta cephelerde İsrail karşısında büyük mağlubiyetler alarak yenilip darmadağan olan Araplar, Petrolü silah ve diplomasi kozu olarak kullanarak masa başında istediklerini almak yoluna gitmişlerdir.

Peki Kıbrıs’ın Doğu Akdeniz bağlamında önemi için neler söylersiniz?

Kıbrıs'ın Doğusunda keşfedilen ve 2 sene sonra Avrupa'ya satılmaya başlanacak olan Doğal Gaz'ın miktarının Avrupa' nın 30 sene Enerji ihtiyacını karşılayacağı hesaplanmaktadır. Halen rezerv durumda bekleyen ve çıkartılması için drenaj çalışmalarına başlanmayan Kıbrıs'ın batısındaki petrol rezervlerinin ise Orta-Doğu petrolleri tükenirse veya fiyatı 1. ve 2. Petrol Krizindeki gibi artarsa ya da 1973 Arap-İsrail Savaşından sonraki gibi Araplar Petrolü silah olarak kullanım batılı ülkelere ambargo koyup satışını yasaklarlarsa alternatif olarak Orta-Doğu petrolünü ikame ederek derhal üretime geçilebilecktir.Yani Kıbrıs bir enerji üssü haline gelmiştir.

2. olarak Kıbrıs barındırdığı Egemen İngiliz Üsleri vasıtasıyla 1948-1973 arası dört Arap-İsrail Savaşının yaşandığı, halen Libya, Tunus, Yemen, Irak ve Suriye de iç savaşların yaşandığı yakında ABD+İngiltere+İsrail tarafından Suriye ve İran'a karşı bir askeri operasyon başlatılacağı bölge SABİT BİR UÇAK GEMİSİ vazifesi görmekte olduğu için çok STRATEJİK bir bölgedir.

Son olarak da Kıbrıs’ın Türkiye için önemine değinirseniz sevinirim?

KIBRIS, TÜRKİYE için hayati bir önemdedir. Türkiye'nin açık denizlere çıkış kapısı, enerji kaynaklarına ulaşım noktası ve Kutsal Mekanlara ulaşmada geçiş noktasıdır. Ekonomik, tarihi, kültürel, siyasal, stratejik ve askeri bakımdan Kıbrıs Türkiye için vazgeç,lmezdir. Türkiye Kıbrıs'taki haklarını, Kıbrıs Türklerinin çıkar, refah ve güvenliklerini  sonuna kadar korumaya kararlıdır ve muktedir.