ANKARA - Ukrayna'nın doğusunda devam eden kriz, bölgede yaşayan Yahudileri de tedirgin ediyor. Rusya yanlıları ile Ukrayna güçleri arasında zaman zaman çatışmalara sahne olan Odesa ve Harkov gibi şehirlerde yaşayan Yahudiler, tehditlere rağmen bölgeyi terk etmeyi düşünmüyor. Yahudi Ajansı ise bölgedeki Yahudilerin güvenliğini sağlamak amacıyla devrede.
Dünya Yahudi Kongresi'nin verilerine göre, Ukrayna'da yaşayan 250 binden fazla Yahudi'nin yaklaşık 110 bini Kiev, 45 bini Harkov, 40 bini Odesa, 60 bini ise Dnepropetrovsk'da bulunuyor. Büyük çoğunluğu anadil olarak Rusça-Ukraynaca konuşan Ukrayna Yahudilerinin sayısı, II. Dünya Savaşı'nın ardından hızla azalmaya başladı. Sovyetler Birliği'nin 1991'de dağılmasının ardından da birçok Yahudi, Amerika ve Avrupa ülkelerine göç etti.
Ukrayna Yahudileri
Tarihçilere göre 10. yüzyıldan beri Ukrayna'da var olan Yahudiler, zaman içinde çeşitli göç dalgaları yaşadı. Sovyetler Birliği döneminde bölgedeki varlıklarını devam ettiren Yahudilerin nüfusunda, II. Dünya Savaşı'yla ciddi bir azalma meydana geldi. Bu azalma, Sovyetlerin dağılmasını takip eden dönemde de devam etti.
Sovyetlerin dağılmasını takiben Ukrayna'nın bağımsızlığını kazanmasının ardından Amerika, Almanya ve İsrail'e bölgeden Yahudi göçü yaşandı. Bu göçlerde ağırlıklı olarak Ukrayna'nın batısında yaşayan Yahudiler, ükeyi terk etti. Başkent Kiev ve ülkenin doğusunda sanayileşmenin yüksek oranda olduğu kentlerde yaşayan Yahudiler ise bölgede kalmaya devam etti.
Kültürel hayat
Ukrayna Yahudileri sinagoglarında ibadet edip, kendileri için kurulan okullarda eğitim görebiliyor. Dünya Yahudi Kongresi'nin verilerine göre, Ukrayna'daki 45 şehirde 75 Yahudi okulu bulunuyor. Ukrayna devlet televizyonunda düzenli olarak Yahudilere yönelik haftalık program yapılırken, yazılı basında da faaliyet gösteren Hadashot gibi gazeteler bulunuyor.
Sinagoglarda rahatça ibadetlerini yapan Yahudiler, Ukrayna toplumu ile uzun yıllardır bir sorun yaşamadan barış içinde yaşıyor.
Donetsk ve Zaparozhy'de tehdit mesajları
Ülkenin doğusundaki Donetsk ve Zaparozhy şehirlerinde son dönemde Yahudilere yöneltilen tehdit mesajları ve sinagoga yapılan molotofkokteylli saldırı, bölgedeki Yahudileri tedirgin etti.
Şubat ayında Zaparozhy'de bir sinagoga yapılan saldırının ardından, nisan ayında ise Donetsk'teki bir sinagogun önüne asılan bir bildiride, "Donetsk Cumhuriyeti"ne kayıt yaptırmayan 16 yaşından büyük Yahudilerin "sınır dışı edileceği ve buradaki mülklerini kaybedeceklerine" dair yer alan ifadeler, Yahudi cemaatinde endişeye neden oldu.
Ukrayna'nın doğusunda yaşayan Yahudilerin hahambaşı Pinças Vişetski ise olaydan dolayı tedirginlik duyduklarını ancak korkmadıklarını söyledi. Vişetski, gerekli güvenlik birimlerine olayla ilgili bilgi verdiklerini belirterek, "Ukrayna, kanunları olan bir ülke. Bizleri korumak polisin ve diğer güvenlik birimlerinin görevi" dedi.
Odesa'da Yahudilerin durumu
Yaklaşık 40 bin Yahudi'nin yaşadığı Ukrayna'nın liman kenti Odessa'daki Yahudi Cemaati Başhahamı Shlomo Baksht, şehri terk etme yönünde herhangi bir girişimlerinin olmadığını belirtti. Bölgedeki AA muhabirine açıklamada bulunan Baksht, şu anda büyük bir tehlikenin olduğunu düşünmediğini belirtirken yerel hükümet yetkililerinden uyarı gelmesi halinde bir süreliğine şehirden uzaklaşabileceklerini ifade etti.
Ukrayna'da birlik, beraberlik ve barış istediklerini kaydeden Baksht, bunun için de dua ettiklerini belirtti.
Yahudi Ajansı devrede
Kuruluş amacı Yahudileri İsrail’e yerleştirmek olan Yahudi Ajansı da son dönemde Ukrayna'da yaşanan gelişmeler karşısında devreye girdi. Yahudilere yönelik söz konusu tehditler sonrasında açıklamada bulunan Yahudi Ajansı Başkanı Natan Sharansky, Yahudileri korumanın kendileri için bir ahlaki sorumluluk olduğunu belirtirken Yahudilerin güvenliği için yerel yetkililerle de görüşerek gerekli önlemlerin alınacağını ifade etti.
