WASHINGTON - Obama, Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ülkeleri Suudi Arabistan, Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Bahreyn ve Umman'dan liderlerle 13-14 Mayıs günlerinde Beyaz Saray ve Camp David'de bir araya gelecek.
Ancak merakla beklenen zirveye Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz'in katılmayacak olmasının yanı sıra Bahreyn, Umman ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin de devlet başkanı düzeyinde temsil edilmeyeceklerini açıklamaları, son anda zirveye gölge düşürdü.
Obama'nın zirveden önce de baş başa görüşme yapmayı planladığı Suudi Arabistan Kralı Selman'ın, Yemen'e insani yardımların ulaştırılması çalışmaları ve Kral Selman Yardım Merkezi'nin açılışı dolayısıyla zirveye katılamayacağı belirtilse de medyada KİK ülkelerinin çoğunun zirveye devlet başkanı düzeyinde katılmayacak olmasının arkasında ABD'nin İran'la ilişkilerinden duyulan rahatsızlığın yattığı yorumları yapılıyor.
Yönetim ise bu yorumlara katılmıyor. Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest, dün, "Kral Selman’ın seyahat planı değişmeden önce veya sonra zirvenin gündemiyle alakalı Suudi ortaklarımız bize herhangi bir kaygı bildirmedi. Seyahat planı değişikliğiyle ABD’ye bir mesaj gönderme girişimi olduğuna yönelik bazı spekülasyonlar var. Eğer öyleyse mesaj ulaşmadı çünkü bizim Suudilerden aldığımız tüm geri dönüşler olumlu" dedi.
KİK ülkeleri, Obama'dan somut destek bekliyor
ABD tarafı, zirvede, ABD'nin Körfez müttefikleriyle güvenlik ve askeri alanlardaki işbirliğini güçlendirme ve derinleştirmeye yönelik meselelerin ele alınacağını belirtiyor.
Körfez ülkeleri, ABD'nin İran'la nükleer görüşmeleri ve bilhassa da Tahran yönetiminin Ortadoğu'daki artan nüfuzu ve eylemlerinden oldukça rahatsız ve bölgede DAEŞ ve benzer radikal grupların etkisi, Suriye krizi, Irak'taki hassas dengeler ve Yemen'deki kaos ortamı da göz önüne alındığında, Camp David'de Obama yönetiminden sözlerin ötesinde somut ve daha resmi formatta destek ve savunma taahhütleri, askeri alanda daha yüksek düzeyde işbirliği ve güvenlik garantileri bekliyorlar.
Körfez ülkelerinin ABD'nin Suriye'de Esed rejimine karşı daha güçlü tavır takınması taleplerini de yinelemesi beklenirken, bu bağlamda olası bir uçuşa yasak bölge oluşturulması konusunun da masaya gelme ihtimali bulunuyor.
ABD'nin bu ülkelere silah satışları, bölgede koordineli füze savunma sistemi kurulması çağrıları, ortak askeri tatbikatların sayısının artırılması, teknoloji, siber güvenlik, denizcilik ve sınır güvenliği gibi alanlarda daha fazla işbirliğine gidilmesi gibi konuların da özellikle KİK ülkelerince masaya getirilmesine kesin gözüyle bakılıyor.
"Obama'dan Esed'e karşı daha güçlü tavır koymasını isteyeceklerdir"
AA muhabirinin sorularını yanıtlayan uzmanlar da zirvenin Suriye, İran, Irak ve Yemen odaklı olacağı görüşünde.
Oklahoma Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Merkezi Direktörü Joshua Landis, zirveye, ABD'nin KİK ülkelerine yardım konusunda daha fazla neler yapabileceği hususunun damgasını vuracağı beklentisini dile getirdi.
Bu bağlamda Suriye'nin, önemli gündem maddelerinden biri olarak öne çıkacağını savunan Landis, "Belki bir tür uçuşa yasak bölge konusu ele alınabilir. (KİK ülkeleri) Amerika'dan Esed'e ve İran'ın Suriye'deki etkisine karşı daha güçlü bir tavır ortaya koymasını isteyeceklerdir" dedi.
"Bir çeşit mukabele isteyebilirler"
Landis, "ABD'nin İran'la nükleer müzakerelerde daha temkinli olmasını sağlayabileceklerini düşünmüyorum çünkü ABD'nin bu nükleer anlaşma konusunda ileriye gitmek istediğini, bunun Obama için çok şey ifade ettiğini ve bundan vazgeçmeyeceğini bence artık anladılar. Şunu alabilirler- bir çeşit mukabele- ki bu da kabul edilebilir; 'Tamam İran'la nükleer anlaşmayı yapın ama bize de İran'ı Yemen'ın dışına atmada ve Suriye'de Esed'i zayıflatmada yardım etmelisiniz' diyebilirler" dedi.
"Silah satışları da gündemde olacak"
İran Amerikan Ulusal Konseyi Başkanı Trita Parsi de zirvede İran, KİK ülkelerinin iç sorunlarını nasıl ele alacağı ve silah satışları ile güvenlik taahhütleri olmak üzere üç konunun öne çıkacağını söyledi.
"Üç önemli mesele: Suriye, Irak ve Yemen"
Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi adlı düşünce kuruluşundan Anthony Cordesman da KİK ülkeleri arasında ABD'nin İran'la ilişkileri hakkında çok büyük endişeler bulunduğunu belirterek "Ancak haritaya baktığınızda, hala devam eden üç önemli mesele görürsünüz: Suriye, Irak ve Yemen. Bunların tümü gündeme gelecektir" dedi.
