Saygıdeğer Önce Vatan Gazetesi okurlarım, son yıllarda Mers, Sars ,  Domuz Gribi, Kuş Gribi vs konularında onlarca televizyon programı yapmıştım, ancak son literatürleri karıştırdığımda bu Cov-19 virüsünün diğer virüslerden biraz, hatta epey farklı olduğu ortaya çıkmaktadır. Bugün sizlerle konuya ilişkin derleyip topladığım ve önemli gördüğüm bazı bilgileri paylaşmak istiyorum. Şöyle ki; Corona virüsü genellikle hayvanlar arasında yaygın olan büyük bir virüs grubudur. Corona virusler, soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS – CoV) ve Ağır Akut Solunum Sendromu (Severe Acute Respiratory Syndrome, SARS-CoV) gibi daha ciddi hastalıklara neden olan bir virüs ailesidir. Yapılan araştırmalar sonucunda, SARS-CoV’un misk kedilerinden, MERS-CoV’un ise tek hörgüçlü develerden insanlara bulaştığı bildirilmektedir. SARS-CoV, 21. Yüzyılın ilk uluslararası sağlık acil durumu olarak 2003 yılında, daha önceden bilinmeyen bir virüs halinde ortaya çıkmış olup yüzlerce insanın hayatını kaybetmesine neden olmuştur. Yaklaşık 10 yıl sonra Coronavirus ailesinden, daha önce insan ya da hayvanlarda varlığı gösterilmemiş olan MERS-CoV (Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus)  ilk defa Eylül 2012’de insanlarda Suudi Arabistan’da tanımlanmış; ancak daha sonra aslında ilk vakaların Nisan 2012’de Ürdün Zarqa’daki bir hastanede görüldüğü ortaya çıkmıştır. DSÖ Çin Ülke Ofisi 31 Aralık 2019’da, Çin’in Hubei Eyalet’inin Wuhan şehrinde etiyolojisi bilinmeyen pnömoni vakalarını bildirmiştir. 7 Ocak 2020’de etken daha önce insanlarda tespit edilmemiş yeni Coronavirus (2019-nCoV) olarak tanımlanmış ve daha sonra 2019-nCoV hastalığının adı COVID-19 olarak kabul edilmiştir. Coronaviruslar, Coronaviridae ailesi içinde bulunurlar. Başlıca dört türde sınıflandırılırlar. Bunlar: Alfa, Beta, Gama ve Delta Coronaviruslar’dır. İnsan, yarasa, domuz, kedi, köpek, kemirgen ve kanatlılarda bulunabilmektedirler. (evcil ve yabani hayvanlarda). İnsanlarda Coronavirus’un  neden olduğu hastalık spektrumu basit soğuk algınlığından ağır akut solunum sendromuna kadar gitmektedir. COVID-19 virüsü, SARS-CoV ve MERS-CoV’unda içine bulunduğu beta-coronavirus (beta- koronavirüs) ailesi içinde bulunmaktadır.

Bu virüs grubuna bağlı virüsler, genellikle soğuk algınlığına benzer şekilde, hafif ve orta derecede üst solunum yolu hastalığı olan insanları hasta edebilmektedir. En önemli semptomları (belirtileri)ise,  

Yüksek ateş (38.2°C ve üzeri), kuru öksürük, nefes alma zorluğu, kilo kaybı, boğaz ağrısı, baş ağrısı, ishaldir.

Bağışıklık sistemi zayıf olan ileri yaştakiler ve çok genç olanlar için virüsün pnömoni (zatürre) veya bronşit gibi çok daha ciddi solunum yolu hastalığına neden olabilmektedir.

 Dünya Sağlık Örgütü’ne göre MERS’in develer arasında, SARS’ın ise misk kedileri arasında yayıldığı düşünülüyor. Corona - Covid-19 virüslerinin insandan insana bulaşması, genellikle sağlıklı bir insanın, enfekte bir insan vücut salgılarıyla temas etmesi sonucu mümkün olmaktadır. Virüs hasta insanlardan öksürme, hapşırma yoluyla ortaya saçılan damlacıklarla ve hastaların temas ettiği yüzeylerden göz, ağız, burun mukozası ve el sıkışma ile bulaşabilir. Coronaviruslar (koronavirüs) genel olarak dış ortamda dayanıklılığı olmayan virüslerdir. Ancak bugün için COVID-19’un bulaşıcılık süresi ve dış ortama dayanma süresi net olarak bilinmemektedir.

Enfeksiyonun bilindiği gibi en önemli yaygın belirtileri, ateş, öksürük ve nefes darlığıdır. Daha ciddi vakalarda pnömoni, ağır akut solunum yolu enfeksiyonu, böbrek yetmezliği ve hatta %2 oranında bile olsa ölüm görülebilmektedir.

Bilindiği gibi günümüzde henüz Corona - Covid-19 virüs ailesine karşı koruma sağlayacak her hangi bir aşı ve ilaç bulunmamaktadır. MERS aşısı için deneme süreci devam etmektedir. Ancak korunmak için basit önlemler oldukça yararlı olmaktadır. Dünya Sağlık Örgütünün tavsiyelerini kısaca özetlemek gerekirse,

Enfekte olmuş yani bulaşık kişilerle yakın temastan kaçınmanın, el hijyenine önem vermenin, sık aralıklarla elleri en az 20-25 saniye sabun ve su ile çok iyi bir şekilde yıkamanın; sabun ve su olmadığı durumlarda. Kolonya, alkol bazlı el antiseptiği kullanmanın; özellikle hasta insanlar veya çevresi ile doğrudan temas ettikten sonra elleri mutlaka yıkamanın, gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmaktan kaçınmanın, çiftlik veya vahşi hayvanlarla korunmasız temastan kaçınmanın,

enfekte olmamak için, mesafeyi korumanın (yaklaşık 1,5 metre), öksürürken, hapşırırken tek kullanımlık kağıt mendil ile ağızın ve burnun kapatılmasının; kağıt mendilin bulunmadığı durumlarda ise dirsek içinin kullanılması korumak ve başkasına bulaştırmamak açısından çok büyük önemli vardır. Ayrıca bağışıklık sisteminin immünsistemin) güçlendirilmesi için, beslenmemize özen göstermeli, uyku ve istirahat ihmal edilmemeli, zararlı alışkanlıklardan, özellikle sigaradan kesinlikle uzak durulmalıdır. Aynı zamanda enfekte olan kişilerin dokunduğu yüzeylerin dezenfekte edilmesinin, et, yumurta gibi hayvansal gıdaların iyice pişirilmesinin, hasta kişilerin kesinlikle kalabalık yerlere girmemesinin, eğer girmek zorunda kalınıyorsa ağız ve burnun kapatılmasının, mümkünse tıbbi maske kullanılmasının önemli olduğu bildirilmektedir.

Hepimiz Sağlık Bakanlığımızın bu konuya ilişkin uyarılarına kulak asmalıyız. Kendimizin ve çevremizin sağlığını düşünerek, evde kalmanın en önemli tedbir olduğunu düşünüyor, sağlıklı, mutlu virüsten uzak nice güzel günler diliyor, saygılar sunuyorum.