Herkese merhabalar...
Bu gün ilginç bir canlı olan gerek anatomik olarak gerekse bizim gibi nefes alabilen bir canlı olan Çamur Zıpzıpı ile ilgili bazı bilgi ve düşüncelerimi paylaşmaya çalışacağım.
Peki, kimdir bu çamur zıpzıpı ?
Çamur zıpzıpları amfibiler sınıfından sanılsa da balıklar sınıfından bir canlıdır. Aynı zamanda evrimsel olarak suda yaşayan balıklar ile karada yaşayan amfibiler arasındaki geçişin önemli temsilcilerinden biridir. Bu yüzden bu canlıyı amfibik balıklar olarak adlandırabiliriz.
Yaklaşık 400 milyon yıl kadar önce balıklar sınıfına ait ve karalara yakın bölgelerde yaşayan bir grup tür, günümüz karalarında bütün omurgalıların ataları olan ilk karasal türlerle evrimleşmiştir.
Çamur zıpzıpları bu türe tek örnek canlılar değildir. Amfibik balıklar, yani karada da yaşayabilen ama amfibik sınıfından olmayan balıklar sınıfına giren altı ayrı akciğere sahip balık türünden biridir. Bu canlılar ağırlıklı olarak suda yaşasalar da bazen karaya çıkarak kara yaşamına da katılırlar. Çamur zıpzıpları karada üç ila beş gün yaşayabilirler. Benzer başka bir tür olan kaya zıpzıpları ise karada on beş yirmi dakikadan fazla yaşayamazlar. Bu da evrimin ara geçişinin nasıl olduğunu
bizlere göstermektedir. Bu yüzden de 400 milyon yıl evvel bu canlıların karalarda yaşayabilmesi karaların da onlara sunmuş olduğu eşşiz olanaklar, avantajlar (bunu besin değeri yüksek kıyılar olarak söyleyebiliriz) çamur zıpzıplarının karada da evrimleşmelerine olanak sağlamıştır.
Evrim sürecinde balıklardan evvel amfibiler evrimleşmiştir. Bu yüzden bu canlılar da evrimin ilk zamanlarında sulara bağımlı idiler. Bu onlara hem karada hem de suda yaşama olanağı sağlıyordu. Daha sonrasında da bu amfibilerden sürüngenler ve memeliler evrimleşmiştir. Bizler de bu ataların doğrudan torunlarıyız.
Bu geçişle ilgili fosil kayıtları mevcuttur. Bu kayıtlar sadece morfolojik olarak değil aynı zamanda jeolojik olarak da zamanın kronolojik sırası bakımından evrimsel geçişi bize kanıtlamaktadır.
Evrim o kadar muazzam işlemektedir ki canlıların bir diğer türe geçişlerinden, ara türlerden bunu anlayabilmekteyiz.
Bu canlıların boyları 20-30 cm yi geçmez ve ilgi çeken bir türdür. Çamur zıpzıplarının çeşitli türleri olsa da hepsi birbirlerine benzemektedir. Çamur zıpzıplarının gözleri birbirlerinden bağımsız hareket etmektedir. Bu da onlara karada değişik açılardan gelebilecek tehlikeleri çok net görme olanağı sağlar. Gözlerinin bu özelliği sayesinde panoramik bir şekilde görüntü alabildiği için kendisini rahatça koruyabilir.
Çamur zıpzıpları karada yaşayabilseler de hayatlarının çoğunu suda geçirirler. Peki bunu nasıl yaparlar ?
Çamur zıpzıpları balıktır ve solungaçları vardır. Sudan çıktıkları zaman haliyle solungaçları kurumaya ve birbirlerine yapışmaya başlar. Bu kuruluğu önlemesi için kulaklarının arkasında deniz suyunun depolandığı bir boşluk bulunmaktadır evrim sayesinde. Çamur zıpzıpları gözlerini oynattıkları, döndürdükleri zaman bu deniz suyu dolu boşluklara basınç uygularlar ve uygulanan basınç bu suyu oksitleyerek çamur zıpzıpının solungaç kapaklarını nemlendirir. Böylece kuruyan solungaçlar yeniden işlev kazanır.
Çamur zıpzpının bilimsel adı Periophtlamus barbunus’tur. Çamur zıpzıpları kaya balığı ailesine aittir. Çamur zıpzıplarının hareketine baktığımız zaman acaba yürüyorlarmı diye düşünüyoruz. Bunun sebebi ön yüzgeçlerini bacak gibi kullanmalarından kaynaklanmaktadır. Bu sayede göğüs yüzgeçlerini karada da yürümek için kullanırlar. Yüzgeçlerini zıplamak içinde kullanırlar. Bir noktadan bir noktaya zıplayarak harket ederler. Kuyruklarını da bazı hareket güçleri için kullanırlar. Yaşam alanları genelde bataklık arazileri, lagünler ve nehir bölgeleridir.
Doğada ve mavide kalmanız dileğiyle.
Çalışmalarımı web sitem üzerinden takip edebilir, web siteme abone olarak gelecek olan yeniliklerden de haberdar olmuş olursunuz.
Hepinize iyi çalışmalar, mutlu haftalar diliyorum.
Web: www.psalvatore.com
İnstagram: Peter_salvatore
Facebook: Peter Salvatore
Youtube: My Underwater World
Peter Salvatore.
