Yerel yönetimlerden başlayarak başkanlık sistemine veya eyalet sistemine   gidecek olan “Büyükşehir Belediyesi Kanun taslağının” neler getirip götüreceğinin pek fazla farkında olunmadığını zannediyorum. Çok sık kullandığım “göz olanı, beyin olacağı görür” sözünü bir kez daha hatırlatarak konuyu özetlemek istiyorum.
Ta­sa­rıy­la bir­lik­te ilk gün­de­me ge­len, 16 olan bü­yük­şe­hir sa­yı­sı­nın 29’a çı­ka­cak ol­ma­sı ol­du. Bu­gü­ne ka­dar ka­bu­le­di­len mad­de­le­re gö­re; Ay­dın, Ba­lı­ke­sir, De­niz­li, Ha­tay, Ma­lat­ya, Ma­ni­sa, Kah­ra­man­ma­raş, Mar­din, Muğ­la, Te­kir­dağ, Trab­zon, Şan­lı­ur­fa ve Van, bü­yük­şe­hir be­le­di­ye­si ola­cak. Bu il­le­rin, büt­çe­den da­ha çok pay ala­ca­ğı ko­nu­şu­lu­yor­du. An­cak bu il­ler­de ya­şa­yan­la­rı bek­le­yen asıl ko­nu­nun yüz­de 100 ver­gi şo­ku ol­du­ğu or­ta­ya çık­tı. Bu il­ler­de otu­ran va­tan­daş­lar, tüm ver­gi­le­ri (em­lak ver­gi­si vs.) yüz­de 100 zam­lı öde­ye­cek. Ver­gi şo­ku es­na­fı da et­ki­le­ye­cek. Ba­sit usu­le ta­bi olan es­naf, ger­çek usul­de mü­kel­lef ola­cak. Öde­di­ği ver­gi de yüz­de 100 ar­ta­cak.Bel­de be­le­di­ye­le­ri ka­pa­tı­la­cak.(*)
Ada­na, An­ka­ra, An­tal­ya, Bur­sa, Di­yar­ba­kır, Es­ki­şe­hir, Er­zu­rum, Ga­zi­an­tep, İz­mir, Kay­se­ri, Kon­ya, Mer­sin, Sa­kar­ya ve Sam­sun bü­yük­şe­hir be­le­di­ye­le­ri­nin sı­nır­la­rı, il mül­ki sı­nı­rı ola­rak be­lir­le­ne­cek. Bu il­le­re bağ­lı il­çe­le­rin mül­ki sı­nır­la­rı için­de yer alan köy ve bel­de be­le­di­ye­le­ri­nin tü­zel ki­şi­li­ği so­na ere­cek, köy­ler ma­hal­le ola­cak, be­lde­ler ise ma­hal­le­le­riy­le bir­lik­te bağ­lı bu­lun­duk­la­rı il­çe­nin be­le­di­ye­si­ne ka­tı­la­cak. Bu il­le­rin, bu­cak teş­ki­lat­la­rı da kal­dı­rı­la­cak. Bu il­ler­de­ki il özel ida­re­le­ri­nin tü­zel ki­şi­li­ği ile İs­tan­bul ve Ko­ca­eli­’n­de­ki or­man köy­le­ri de da­hil köy­le­rin tü­zel ki­şi­li­ği so­na ere­cek.(*)
Tü­zel ki­şi­li­ği kal­dı­rı­lan il özel ida­re­si, be­le­di­ye ve­ya köy tü­zel ki­şi­lik­le­ri­ne şart­lı ola­rak ba­ğı­şı ya­pı­lan ta­şı­nır ve ta­şın­maz­la­rın dev­ri­nin ya­pıl­dı­ğı ku­rum ve­ya ku­ru­luş, bun­la­rın ama­cı­na yö­ne­lik kul­la­nıl­ma­sı­nı sağ­la­ya­cak. Ma­den ruh­sa­tı, jeo­ter­mal kay­nak­lar ve do­ğal mi­ne­ral­li su­lar ruh­sa­tı­na iliş­kin yet­ki ve gö­rev­ler, il özel ida­re­le­ri­nin tü­zel ki­şi­li­ği­nin kal­dı­rıl­dı­ğı il­ler­de, va­li­lik­ler­ce yü­rü­tü­le­cek.. Büyükşehir belediyesi ile ilçe belediyeleri arasından hizmetlerin yürütülmesiyle ilgili anlaşmazlık çıkması halinde, büyükşehir belediye meclisi yönlendirici ve düzenleyici kararlar almaya yetkili olacak.
Bü­yük­şe­hir ve il­çe be­le­di­ye­le­ri, ama­tör spor ku­lüp­le­ri­ne nak­di yar­dım ya­pa­bi­le­cek. Bu be­le­di­ye­ler; sağ­lık, eği­tim, kül­tür te­sis ve bi­na­la­rı­nın ya­nı sı­ra ma­bet­le­rin de ya­pım, ba­kım ve ona­rı­mı­nı sağ­la­ya­cak. Be­le­di­ye ve bağ­lı ida­re­ler, mec­lis ka­ra­rıy­la ma­bet­le­re in­di­rim­li be­del­le ya da üc­ret­siz ola­rak iç­me ve kul­lan­ma su­yu ve­re­bi­le­cek.(*)
Be­le­di­ye­le­rin tah­sil et­ti­ği oto­park ge­lir­le­ri 45 gün için­de bü­yük­şe­hir be­le­di­ye­si­ne dev­re­di­le­cek, bu ge­lir­ler oto­park in­şa­sı dı­şın­da kul­la­nıl­ma­ya­cak. Ge­nel büt­çe ver­gi ge­lir­le­ri tah­si­la­tı top­la­mı­nın; yüz­de 2,85’i ye­ri­ne yüz­de 1,50’si bü­yük­şe­hir dı­şın­da­ki be­le­di­ye­le­re, yüz­de 2,50’si ye­ri­ne yüz­de 4,50’si bü­yük­şe­hir il­çe be­le­di­ye­le­ri­ne ve yüz­de 1,15’i ye­ri­ne yüz­de 0,5’i il özel ida­re­le­ri­ne ay­rı­la­cak. Bü­yük­şe­hir be­le­di­ye­si bu­lu­nan yer­ler­de ay­rıl­ma yo­luy­la ye­ni bir bel­de ku­rul­ma­sın­da ye­ni ku­ru­la­cak bel­de için ara­nan 50 bin­lik nü­fus kri­te­ri, 20 bi­ne dü­şe­cek. Be­le­di­ye sı­nır­la­rı için­de nü­fu­su 500’ün al­tın­da ma­hal­le ku­ru­la­ma­ya­cak.(*)
Yol, ka­na­li­zas­yon ve su te­sis­le­ri har­ca­ma­la­rı­na ka­tıl­ma pay­la­rı­nın, mü­kel­lef­ler­den alı­mı mec­lis ka­ra­rı­na bağ­la­na­cak. Va­li ve bü­yük­şe­hir be­le­di­ye baş­kan­la­rı­na dip­lo­ma­tik pa­sa­port ve­ri­le­cek. Ma­hal­li ida­re bir­lik­le­ri­nin ta­şıt­la­rı­na ver­gi mu­afi­ye­ti ge­ti­ri­le­cek. Tü­zel ki­şi­lik­le­ri kal­dı­rı­lan be­le­di­ye ve köy­ler; per­so­ne­li­ni, ta­şı­nır ve ta­şın­maz­la­rı­nı, iş ma­ki­ne­le­ri, di­ğer ta­şıt­la­rı, ka­mu ku­rum ve ku­ru­luş­la­rı­na olan ala­cak ve borç­la­rı­nı, ka­tı­la­cak­la­rı il­çe be­le­di­ye­si­ne ta­sa­rı­nın ya­yım­lan­dı­ğı ta­rih­ten iti­ba­ren 1 ay için­de bil­di­re­cek. 29 il­de tü­zel ki­şi­li­ği so­na eren ma­hal­li ida­re­ler, ilk ma­hal­li ida­re­ler se­çi­miy­le bir­lik­te tü­zel ki­şi­lik­le­ri­ni kay­be­de­cek.(*)
Buraya kadar yazdıklarım taslak hakkında basında yer alan bilgilerdi. AKP’nin kendi içinden de tepki alan yasa bir AKP milletvekilinin “Bu yasa ile Kürdistan devleti mi kurduracaksınız” şeklinde tepkisine sebep oldu. Söylentilere göre bütün önleme çabalarına rağmen kapalı toplantılarda AKP milletvekillerinin büyük rahatsızlıkları görülüyor. Mardin Milletvekili Muammer Güler ise “Mardin ve Van’ı kaybederiz” diyerek eleştirmiş.
Bu yasayla merkezi otorite zayıflatılarak, üniter devlet yapısı sarsılmaktadır. Bugün bile birtakım belediyelerin  yarattığı sıkıntılar ortadayken, yeni yasayla bölüclüğün nereye varabileceğini siz düşünün.  
Irak’ın kuzeyinde kurulan Kürt Yönetiminin elde edeceği petrol gelirlerinin yarattığı zenginliğin çevre ülkelerde bulunan etnik ayrılık yanlılarına da yansımaları olacaktır. Düne kadar uyuşturucu, mazot, sigara, silah vs. kaçakçılığıyla ekonomik güç yaratanlar, bu gelişmeyle legalite kazanarak zenginleştikçe Türkiye’de etkinlikleri artacak ve bunu siyasi güce tahvil edeceklerdir. Yasal zemin de uygun olduğuna göre kimseye söyleyecek bir şey kalmıyacaktır…
KAYNAK….:
(*) Sözcü Gazetesi .…Veli TOPRAK