Şirketlerin kıyılarına, yeniden işçi çıkartma dalgaları vurmaya başladı. Şirket yöneticilerinin anlattıkları öyle ki “dalgaların boyutu her geçen gün biraz daha da artacak” gibi… Yaşanan bu “Gel-Git”ler elbette aşınma, yıpranma sebebi…
Son resmi verilere göre iş arayıpta bulamadığını söyleyen ve sisteme başvuran 3,7 milyon insan var. Artık iş bulamamaktan yılmış, başvurmayı bırakmış, umudu suya düşmüşler, resmi verilerden de düşüyor... 85 milyon nüfusumuzdan, çalışamayacak durumda olan çocuk ve çok yaşlıyı çıkarttığımızda 60 milyona yakın insan enerjimiz var.
Resmi verilerde; 28,8 milyon insanımızın enerjisinden fayda sağlanıyor, işi var.
Kalan enerji; vanası açık kalmış doğalgaz gibi boşa akıyor… Ve havadaki karbon sebepsiz artıyor… Rahmete, ilme, teknolojiye, sanayiye, tarıma dönüşemeden heba oluyor, kirleniyor…
Bu durum aynı zamanda 2019 beklentilerine de cevap. İşsizliğin artacağına işaret. Çok şirket işçi çıkartıyor. Üretim yavaşlıyor. 2019 yılı muhtemel işsizlik oranı %18’lere yükselebilir. Lâkin hesaplama yöntemine yeni terminolojiler eklenirse, yükselmeyebilir.
Ve daha kötüsü; Milyonlarca işsiz insanın olduğu ve artacağına dair işaretlerin görüldüğü bir dönemin mali bütçesinde yani 2019 mali bütçede yine dolaylı vergilere dayanıldı…
2019 bütçesinde toplam 756,5 milyar TL vergi geliri öngörüldü. Bunun 506 milyar TL’si, yani 3’te 2’si dolaylı vergi…
Yani sigaradan, gıdadan, içecekten, çamaşır makinasından, arabadan özet ile her türlü tüketimden işsiz de, asgari ücretli de, holding sahibi de aynı tutarda vergi ödeyecek…
Kalan 176,7 milyar TL gelir vergisi tahsilatı yapılacağı öngörüldü…
Bu gelir vergisinin 165 milyar TL’si ise maaşından kendi iradesi dışında kesilenler… Yani bordrolu çalışanların ödeyeceği vergi…
İsterseniz 2 aile örneği ile durumu netleştirelim.
İlk ailemiz Evli bir çift, 3 tanede birbirinden güzel çocukları olsun. Çocuklar okuyor. Karı-koca çalışıyor. İkisi de yeni asgari ücretin brütü 2.558 TL alsın. Evli, eşi çalışan, üç çocuklunun net asgari maaşı 2.116,51 TL…
Yani karı-koca toplam geliri 4.233,02 TL… Aylık ödediği vergi ise 883 TL…
Ev kendilerinin olsun yoksa işin içinden çıkamayız… Rakamlar yaklaşık ve aylık ortalama. Elektrik, Su, doğalgaz, telefon, aidat 500 TL, 5 kişi mutfak 2.000 TL, 5 kişi giyim 500 TL, 3 çocuğun devlet okulu harcamaları (kantin, proje ödevleri, okul yardımları, kırtasiye) 400 TL, ilaç ve sağlık 250 TL, Ulaşım 500 TL… Toplam’da ise 4.150 TL.
Kalan 83 TL ile de birikim ya da keyfi harcamalar yapılabilir.
Ama şunu tekrar hatırlatalım! Bu aile kendi iradesi dışında ve peşin olarak her ay 833 TL devlete vergi, sosyal güvenlik öder.
İkinci ailemiz de evli bir çift ama bu sefer çocukları olmasın… Karı-koca çalışıyor. İkisi de yeni asgari ücretin brütü 2.558 TL maaş alıyor. Evli, eşi çalışanların net asgari maaşı 2.020,59 TL…
Karı-koca gelirleri 4.041,18 TL… Aylık ödediği vergi 1.074,82 TL… Ev kendilerinin… Rakamlar yine aylık ortalama... Elektrik, su, doğalgaz, telefon, aidat 350 TL, 2 kişi mutfak 900 TL, 2 kişi giyim 250 TL, ilaç ve sağlık 100 TL, Ulaşım 500 TL… Toplam 2.100 TL…
Kalan 1.941 TL ile birikim ya da keyfi harcamalar yapılabilinir.
İlk ailemiz 833 TL, ikinci ailemiz 1.074 TL vergi ödedi… Fark 241 TL…
İlk ailemiz 4.150 TL, ikinci ailemiz 2.100 TL minimum harcama yaptı. Fark 2.050 TL…
İlk ailemiz 4.233,02 TL, ikinci ailemiz 4.041 TL maaş aldı. Fark 192 TL…
Lâkin, aynı geliri kazanan, zorunlu farklı harcamalara rağmen neredeyse aynı vergiyi ödediler…
Vergi’de adalet çok çok önemli. Mülk’ün, Vatan’ın temelidir adalet… Ve “adil vergi” kazançtan alınan vergidir… Zekat’ta, elde kalandan hesaplanır.
Aynı aileler, aynı koşullarda Avrupa’nın vergi hukukuna göre ödeme yapsaydı; (Tabi olarak enflasyon, kur farkını görmeyelim)… Yani kendi vergisini, devlete kendi beyan etseydi…
Brüt üzerinden, ilk ailemizin elde kalanı 916 TL olur * yaklaşık 0,30 oranında GV ve SGK için 275 TL vergi öderdi. Ve 641 TL birikim yapabilirdi… Artı çocuk yardımları da cabası…
İkinci ailemiz ise elinde 3.174,82 TL kalır * 0,30 = 950 TL GV, SGK öder ve 2.224,82 TL tasarruf yapabilirdi…
Gördüğünüz gibi, kendi yaşam koşullarında, bizim ile Avrupa kıyaslamasında; çocuksuz aileler neredeyse eşit vergi, SGK öderken… Çocuklu aile arasında uçurum oluştu…
Doğa’nın dengesi, geleceğin kendisi çocuk… Onu isteyen ebeveyn ise adeta cezalandırılıyor… Vergi adaletsizliği, gelecek kaygısına dönüyor…
