Saygıdeğer Önce Vatan Gazetesi okurlarım, bu hafta ki yazımda sizlere daha önce yazılarımda olduğu gibi bir besin kaynağına ait bilgileri aktarıp, bu besin kaynağının ne olduğunu tahmin etmenizi isteyeceğim. Bu haftaki besin kaynağımız, bir sebze. Evet bu kış sebzesi kendine özgü aroması ve tadıyla, düşük kalorili sebzeler arasında oldukça popüler olan, sadece lezzetiyle değil sağlığımıza da önemli yararları olan geniş kullanım alanı olan bir sebzedir.
Zeytin yağlı, etlisi, turşusu, salatası sofralarımızı sık sık süslemektedir. Faydaları arasında ilk sırada K vitamini bakımından çok iyi bir kaynak olmasını sayabiliriz. Ayrıca antioksidan özelliği bulunan bu sebze çeşitli hastalıklara zemin hazırlayan serbest radikallere karşı vücudun direncini artırmakta, diyet yapan kişilerde ise, 100 gramında yaklaşık 15 kalori ihtiva etmesi bakımından önemli bir besin kaynağı olarak karşımıza çıkmaktadır. Maydanoz ve rezene ile aynı aileden (Umbelliferae familyası) olan bu sebze 40 cm’ye kadar uzayabilmektedir. Ülkemizde genellikle bu sebzenin kök kısmı kullanılmakta, ancak, sapı ve yaprakları da en az kök kısmı kadar besleyici ve sağlığa yararlarının olduğu unutulmamalıdır.
Bu sebzenin eski zamanlardan günümüze yüksek tansiyonu düşürmek için tüketildiği ve faydalarının son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalarla da desteklendiğini belirtmek isterim. Özellikle sapında bulunan ve bu sebzeye özgün aromasını veren “phthalide” adlı bileşenin kasları ve damarları rahatlatarak kan akışını kolaylaştırdığı bilinmektedir. Phthalide, aynı zamanda stres hormonu olan “catecholamine”nin üretiminin azalmasına yardımcı olarak, bu hormonun damarlarda neden olabileceği büzülmeyi önlemektedir.
Yapılan bazı araştırmalara göre, günde 4 adet bu sebzenin saplarını yemek kan basıncını ortalama %10 civarında düşürebildiği öne sürülmektedir. Şayet hipertansiyon hastası iseniz, doktorunuza bu konuda danışmadan hareket etmemeniz gerekmektedir.
Yapılan uluslararası bir araştırmaya göre, bu sebzede bol miktarda bulunan “apigenin ve luteolin” adlı flavonoidler, özellikle pankreas kanseri tedavisinde, kanserli hücrelerin üremesinin durdurulması ve tümörün küçülmesi için etkili olabilmektedir. Bunun nedeni bu sebzenin içerdiği flavonoidlerin güçlü antioksidan etkisine bağlanılmaktadır. Bugüne kadar yapılan araştırmaların sayısı bu sebzenin, kanser tedavisinde kullanılmasını sağlayacak yeterlilikte yeterince etkili olmadığını ancak, uzmanlar gelecekte üretilecek kanser ilaçları için bu sebzenin bu özelliğinin umut verici olduğunu ileri sürmektedirler.
Bu sebze üzerinde yapılan diğer bir çalışmaya göre bu sebze yüksek kolesterolü düşürmeye yardımcı sebzeler arasında yer alıyor. Bu sebzenin yüksek kan basıncını düşürmeye yarayan bileşeni phthalide’ın aynı zamanda kolesterolü de düşürdüğü bu çalışma sonucunda belirlenmiştir. Çalışmanın sonuç raporunda, günde 4 adet bu sebzenin sapından yemenin kolesterolü %7 oranında düşürdüğü ifade edilmektedir. Yüksek miktarda besin lifi içeren bu sebze sindirime bağlı kabızlık gibi sorunların giderilmesi için kullanılabilmektedir. 1 kase dilimlenmiş sebze sapı günlük besin lifi ihtiyacının yaklaşık %10’unu (1.6 gr) içerir.
Günlük beslenmenize 2-3 adet sebzenin sapını ekleyerek kabızlıktan büyük ölçüde korunabilmek mümkündür. Ancak aniden, yüksek oranda besin lifi almak, hem mide kramplarına hem de ishale neden olabileceğinden bu konuya dikkat etmemiz gerekir. Ayrıca, güçlü bir idrar söktürücü olan bu sebze vücudu toksinlerden temizlemek ve fazla suyun vücuttan atılmasına yardımcı olarak sıvı dengesinin sağlanması için önemli bir diüretiktir. Ayrıca bu sebze sakinleştirici: Uyku sorununuz varsa, geceleri yatmadan önce 1 bardak kereviz sapı suyu içerek uykuya geçişi kolaylaştırabilirsiniz.
Bu Sebzenin (100 gr) Besin Değeri: 453 IU A vitamini, 3.1 mg C vitamini, 0.3 mg E vitamini, 0.1 mg Riboflavin, 0.3 mg Niasin, 0.1 mg B6 vitamini, 32.2 mcg K vitamini, 36.4 mcg Folat, 40.4 mg kalsiyum, 0.2 mg demir, 11.1 mg magnezyum, 24.2 mg fosfor, 263 mg potasyum, 80.8 mg sodyum, 0.1 mg çinko, 0.1 mg manganez, 0.4 mcg selenyum ve 2gr besin lifi içermektedir. Aynı miktarda bu sebze 3.5 gram karbonhidrat, 1.8 gram şeker, 0.2 gram yağ, 79.8 mg omega 6 yağ asidi, 0.7 gram protein içermektedir.
Fazla miktarda bu sebzeden tüketmek, güçlü bir idrar söktürücü (diüretik) olduğu için vücudun gereğinden fazla su kaybetmesine yol açabilir. Günde 3 bardaktan fazla suyunu içmek idrarla birlikte elektrolit kaybına neden olacağından halsizliğe yol açabilir. Ayrıca, sindirim sistemi için kritik önemi bulunan besin lifinin bu sebzede bol miktarda bulunduğundan, şayet günlük olarak almanız gereken besin lifi miktarını (20-35 gram arası) aştığımız takdirde, ishal, sindirim sorunları ve mide krampları yaşayabilmemiz mümkündür. Bununla birlikte, Fazla miktarda A vitamini içeren bu sebzeden aşırı miktarda tüketmek A vitamini fazlalığına neden olabilir. Uzun süreli A vitamini fazlalığı (hypervitaminosis A) ise karaciğer ve sinir sisteminde bazı sorunlara neden olabileceği bildirilmektedir.
Bu sebzenin kereviz sebzesi olduğunu anladığınızdan eminim. Bu nedenledir ki, diğer başka yararlarından bahsetmeme gerek kalmadığını düşünüyor,
Sağlıklı, mutlu nice güzel günler diliyor, saygılar sunuyorum.
