22 Ocak 1984’te, 22nd, Süper Bowl'un üçüncü çeyreğinde, Apple meşhur 60 saniyelik reklamını yayınladı. Ridley Scott tarafından yönetilen bu reklamda Onvell'in 1984 kitabından alıntı yapılmış ve IBM dünyası yeni bir bilgisayar tarafından paramparça edilmişti. Bu arada Jobs, Sculley ile anlaşamayarak Apple'dan istifa etti. Bu olayı takiben Apple ilk kez çeyrek bazında zarar açıkladı. Sculley bu arada Windows 1.0 ile Mac grafik arayüzünün benzerlikleri nedeniyle Microsoft’tan Bill Gates ile büyük bir tartışmaya girdi. Gates sonunda Windows 1.0'da Mac teknolojilerini kullanmayacağına dair bir anlaşma imzalamaya razı oldu. Bu anlaşmada Gates'in avukatlarının becerisi sayesinde gelecekteki Windows sürümlerinden hiç bahsedilmemişti. Böylece Apple grafik arayüz tasarımında tek olma hakkını yitirmiş oldu. Bu anlaşma Windows arayüzü hakkında açılan daha sonraki Apple - Microsoft davalarında önemli bir belge olacaktı. Mac'i düştüğü kötü durumdan kurtaran olay, Mac için ilk PostScript yazıcı olan LaserWriter ve ilk masaüstü yayıncılık programlarından birisi olan PageMaker'in aynı anda piyasaya çıkmaları oldu. Bu iki ürün sayesinde Mac yayıncılık için ideal ve ucuz bir çözüm haline geldi. 1987 yılında Apple Mac II’yi duyurdu. Genişleyebilirlik ilkesi ile üretilen Mac II, Macintosh hattının güçlü ve bilinen bir bilgisayar ailesi haline geldiği imajını yarattı. Apple ayda 50.000 Mac satmaya başladı. 1990 yılında piyasa PC uyumlu bilgisayarlarla dolmuşken, Apple Mac satan tek şirket olarak kaldı. Mayıs ayı sonlarında Microsoft neredeyse dünyadaki tüm PC uyumlu bilgisayarlarda çalışabilen Windows 3.0'i üretti. Apple 1991 yılı sonlarında iyi bir satış grafiği çizen ilk taşınabilir modellerini (PowerBook) satışa sundu. Aynı zamanda yeni tür bir bilgisayar olan PDA (personel digital assistant) üzerinde çalışmalarına da devam ediyordu. Bu alete Newton adı verilmişti. 1994 yılında PowerMac ailesi anons edildi. Bunlar IBM ve Motorola tarafından ortak olarak geliştirilen ve çok hızlı bir işlemci olan PowerPC işlemcisinin kullanıldığı ilk Macintosh'lardı. PowerPC işlemcisi Mac'lerin İntel tabanlı işlemci kullanılan bilgisayarlarla rekabet edebilmesini, hatta pek çok işlemde de Mac'in onlardan daha hızlı olmasını sağladı. Apple'ın o zamanki yönetim kurulu başkanı Spindler, Mac OS'un aralarında Power Computing firmasında bulunduğu birkaç şirkete lisanslanmasını sağladı. Apple’ın lisans konusunda çok sıkı koşulları olması nedeniyle ancak birkaç şirket bu lisansı alabildi.
Apple'ın en önemli sorunu bilgisayarların satışı değil, onların üretimi idi. Yaz ayları sonunda Mac arayüzünün o zamana kadar en iyi taklidi olan Windows 95'in çıkması sorunlara eklendi. Apple 1995-96 kış aylannda çok kötü durumdaydı. Pazar yanlış yorumlanarak, orta seviyedeki Power Mac'lerin yanında ucuz Performa modeli de satışa sunuldu ve satışlardan kar edilemedi. Apple bu çeyrekte zarar açıkladı ve 1996 yılı Ocak ayında Spindler'in istifası istenerek, yerine National Semiconductor'ın eski başkanı Gil Amelio getirildi. Amelio müşterilerin ve yazılım geliştiricilerin şirketin günlük işleyişi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmaları için çalıştı. 1996 yılının ilk çeyreğinde 740 milyon dolar zararda olan şirket bu zararını 33 milyon dolara indirdi. Üçüncü çeyrekte Apple'ın yaklaşık 30 milyon dolar kar etmesi zarar açıklanmasını bekleyen finansal analistleri yine çok şaşırttı. 1996 yılının son günlerinde Apple endüstriyi şaşırtan bir hamle yaparak NeXT'i bünyesine kattığını ve Steven Jobs'un tekrar Apple'a döndüğünü açıkladı. Newton birimi, tamamı Apple'ın olan Newton, Inc. adlı bir şirkete dönüştürüldü. Apple Temmuz 1997'de çeyrek bazında yine milyonlarca dolarlık zararın ardından Amelio'nun istifa ettiğini duyurdu. Apple'ın fınanstan sorumlu başkanı olan Fred Anderson'un günlük işleyişten, Steve Jobs'un ise geçiş döneminde Apple'ın genel durumundan sorumlu olacağı açıklandı. Jobs Apple'ın yapısında dramatik değişiklikler yapmaya Newton’un ayrı bir şirket haline gelmesi kararını iptal ederek başladı. Newton birkaç ay sonra üretimden kaldırıldı. En önemli açıklamalar ise 1997 yılının Ağustos ayındaki MacWorld Boston'da yapıldı. Jobs açıklamaların en iyisini konuşmasının sonuna saklamıştı. Büyük şaşkınlık yaratan bu açıklama Microsoft’la bir işbirliğine gidileceği ve Microsoft'un satın aldığı 150 milyon dolarlık Apple hissesi karşılığında Microsoft ve Apple'ın 5 yıllık süreyle birbirlerine teknolojilerini lisanslamalarını ve grafik arayüz tartışmalarına son verecek anlaşmanın yapılacağının duyurulması idi. Microsoft ayrıca çok popüler bir üretkenlik yazılımı olan Office 98 paketinin Macintosh için yıl sonuna kadar hazır olacağını da duyurdu.
Bir sorun daha vardı: Mac uyumlu bilgisayarlar. Jobs, Mac uyumlu üreticilerin Mac pazarına satış yaptıklarını düşünüyordu. Power Computing, Motorola ve IBM'in lisansları geri alındı. Sadece Umax tüketici pazarına 1000 $'ın altında makineler üretme şartı ile lisansını kullanmaya devam etti. Umax elindeki stoğu erittikten sonra “Wintel” satmaya başladı. Apple 10 Kasım 1997’de bir basın toplantısı düzenledi ve Jobs şirket stratejilerindeki yeni değişiklikleri açıkladı. Apple artık Power Computing'in geçmişte çok başarılı olduğu şekilde telefonla ve Web üzerinden makine satmaya başlayacaktı. Jobs ayrıca iki yeni model duyurdu. PowerMac G3 ve PowerBook G3. Apple Store bir haftada en büyük üçüncü e-ticaret sitesi haline gelerek çok başarılı oldu. Ocak ayındaki MacWorld San Francisco fuarında Jobs, Apple’ın bir yıldan uzun bir süredir ilk kez karlı bir çeyrek geçirdiğini ve 44 milyon dolar kazandığını açıkladı. Mayıs ayında yeni PowerBook G3 serisi duyuruldu. Bunun yanı sıra eğitime yönelik Apple Store sitesi ve yepyeni bir Mac tasarımı tanıtıldı; iMac. iMac Apple'ın tüketici pazarında kullanıcılara sunduğu, kullanıcılara gerekenden çok daha fazlasını hesaplı koşullarla sunabilen yeni ürün olacaktı. Jobs, yine Mayıs ayının ileriki günlerinde yer alan WWDC açılışında Apple'ın işletim sistemi çalışmalarına yeni bir yön verildiğini açıkladı. Mac OS X adı verilen yeni işletim sistemi, Mac OS 8 ve Apple'ın NeXTStep'ten türetilmesini planladığı Rhapsody işletim sistemlerini tek çatı altında birleştirecek ve modern bir işletim sisteminde olması gereken tüm özelliklerle birlikte OS 8 uygulamalarının çoğunu geriye dönük olarak çalıştırabilecekti. İMac sonbahar aylarında ABD'de en çok satılan bilgisayar ünvanını elinde tuttu ve Apple satışlarının tahminlerin çok üzerinde gerçekleşmesini sağladı. Apple bir yıldır karlılık durumunu korumuş oldu. 1999 yılının Ocak ayında renkli iMac'leri ve bu tasarımla uyumlu ilk renkli profesyonel bilgisayarı olan PowerMac G3 serisi ve Mayıs ayında da şu anda satılan G4 işlemcili PowerMac G4 serisi duyuruldu. Jobs 2000 yılı Ocak ayında yeniden Apple'ın başkanı oldu. Bilkom A.Ş. 1985 yılından bu yana Türkiye'de Apple distribütörlüğünü yürütmektedir.
Apple dünyasında dolaşmaya hazır mısın?
Gününüz Aydın Olsun
Kalbiniz Bilge Güneş’le dolsun!
APPLE’IN TARİHÇESİ
BİR PROTOTİP ÖRNEK
(MODELLENME )
(MODEL ALMA EYLEMİ )
ARAŞTIRMACI
KÖŞE YAZARI
YAZAR
SANATÇI
BANU DOĞAN
CEP TEL:0535 868 16 05
EV TEL:0216 339 49 67
KÖŞE YAZARININ ESİNLENDİĞİ İKİ KAYNAK
e-beveyn olmak
SALİH UYAN
BABI ALİ KÜLTÜR YAYINCILIK
1. BASKI AĞUSTOS 2014
GENÇ SANAT AYLIK
GÜZEL SANATLAR DERGİSİ
NİSAN 2015-04 NO:237
AYDIN CUMALI
BÜYÜK AMERİKAN RÜYASI
SAYFA 46-51
