AİLE'DE SEVGİ DİLİ VEYA AİLE'DE SEVGİ EĞİTİM Önsöz Ana-Baba-Çocuk Eğitimi (ABÇE) İnsan hayatında eğitimin ne kadar önemli bir yer tuttuğu eskiden beri kabul edilen bir gerçektir. Milletlerin gelişme ve ilerlemesinde en önemli unsurlardan biri de eğitimdir. Bu durum ferdi hayatta olduğu gibi toplumsal hayatta da böyledir. Milletler evlatlarına vermiş olduğu eğitimin seviyesi ve kalitesi nispetinde yükselmekte ve huzura ermektedir. Bugün eğitim sahasına en çok yatırım yapan milletler, en fazla ilerlemiş olan milletlerdir. Bir toplumda eğitimin nasıl olması gerektiğine ilişkin cevabı, o toplumun benimsemiş olduğu veya ağırlıklı olarak uyguladığı eğitim felsefesi verir. Bireylerin, psiko-sosyal açıdan sağlıklı bir şekilde gelişmeleri ve yaşadıkları çevreye uyum sağlayabilmeleri için onlarla olan olumlu sosyal etkileşim oldukça önemlidir. Sosyal bir varlık olan insanın diğer insanlarla ilişkilerinde iletişim becerileri önemli rol oynar. Etkili bir iletişim becerisine sahip olan birey hem kendisine hem de çevresine kolay bir şekilde uyum sağlayabilir. Bu sayede kendini ayarlayabilmenin yolunu öğrenir ve nerede nasıl davranacağına dikkat eder. Böylece olaylara, durumlara ve geleceğe iyimser bir bakış açısı geliştirir. İnsanın ilişki sahası, merkezden çevreye doğru gittikçe genişleyen daireler şeklinde ortaya çıkar. Bu dairenin odak noktasında aile bulunur. Aile çevresinde dünyaya gelen insan, doğumdan bir süre sonra anlamak, konuşmak, hareketlere tepki vermek gib ruhi ve fiziki nitelikle davranışlar kazanır. Aile, özellikle yaşamın ilk yıllarında çocuğun gelişimini destekleyen en önemli kurumdur. Araştırmalar ailenin çocuk yetiştirme tutumunun gelişim üzerindeki etkilerini ortaya koymaktadır. Erken yaşta annelere ve çocuklarına sağlanan desteğin onlar üzerinde olumlu etkileri olduğu belirtilmektedir. İnsanın kişiliğini kazanmasına, hayata hazırlanmasına en çok tesir eden çevrelerin başında aile ocağı gelir. İnsanın ömrü boyunca en çok etkisi altında kaldığı bu aile çevresi, insani ilişkilerin başladığı ilk iletişim alanıdır. Aile ocağında ilişkiler uyum içersinde sürdürülüyorsa orada çocuklar huzurlu ve mutludur. Aile, insan ilişkilerinin sergilendiği bir sahne gibidir. Çocuk, bu sahnede insan ilişkilerinin bütün yönleriyle gözlemler ve yaşar. Çocuk dünyaya sadece kendi istekleri açısından bakan bir canlıdır. Eğitimin amaçlarından birisi de çocuğun dünyaya, insanlara ve olaylara sadece kendi istekleri açısından değil de bir çok açıdan ve boyuttan bakabilme yeteneğinin geliştirilmesi olmalıdır. Ana-baba okulu veya ana-baba eğitimi şeklinde çalışmalar Batı'ya nispeten ülkemizde çok eski değildir. Fransa'da 1929, ABD'de 1880'li yıllarda başlatılan Ana-Baba Okulları, öğüt vermek yerine ana-babaların kişisel çabalarını uyandıran, onlara rehberlik eden ve dayanışma duygusunu kazandıran birer kurum niteliğinde ortaya çıkmıştır. Ülkemizde Ana-Baba Okulu çalışması 1962-1963 yıllarında merhum Ord. Prof. Dr. İhsan Şükrü Aksel'in Akıl Hıfzıssıhhası Cemiyeti Başkanı olarak, Mediko-Sosyal ve Askeri Tıbbiye'de başlattığı anne-babalara haftalık sohbet toplantılarıyla başlamıştır. Yine ülkemizde sistemli ve programlı bir Ana-Baba Okulu modeliyse İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü tarafından 1989 yılı başından itibaren gerçekleştirilmiştir. Verilen bu seminereler daha sonra Prof. Dr. Haluk Yavuzer'in editörlüğünde, Remzi Kitabevi tarafından "Ana-Baba Okulu" adıyla kitaplaştırılmıştır. Bizim "Ana-Baba-Çocuk Eğitimi" (ABÇE) ismiyle ortaya koyduğumuz eser bu alanda yazılmış belki de en geniş kapsamlı kitaptır. Bu kitap; başta ana-babalar olmak üzere bu alanda yapılan çalışmalar rehberlik edecek, anne-baba örnek tutumları dahil, okul öncesi, cinsellik, anne-baba-çocuk iletişimi gibi farklı konularda anne ve babalara yardımcı olacak şekilde hazırlanmıştır. Elinizdeki kitap tam bir ekip ruhu ve işbirliği ile hazırlanmıştır. Bu eser, yirmi bölümden ve alanlarında ehliyetli yirmi bir yazardan oluşmaktadır. Çalışmanın planlanması, yazımı ve redaksiyon gibi aşamalarında büyük titizlik gösteren, herbiri alanında uzman olan öğretim elemanlarına ve diğer yazarlara, bizleri böyle bir kitap hazırlamaya teşvik eden öğrencilerimize, kitabın basımını gerçekleştiren Selis Kitapları mensuplarına teşekkürü bir borç biliriz. Yrd.Doç.Dr.Süleyman Doğan (Editör) Temmuz, 2009 ([email protected],[email protected]) İstanbul. BÖLÜMLERİN SIRALAMASI: I.BÖLÜM DEĞİŞİM SÜRECİNDE DÜNYADA VE TÜRKİYE'DE AİLE YAPISI II.BÖLÜM TARİHTEN GÜNÜMÜZ TÜRK AİLE SİSTEMİ III.BÖLÜM GELİŞİM SÜRECİ VE ÇOCUKLARDA HAREKET GELİŞİMİ EĞİTİMİ IV.BÖLÜM ERGENLİK-KİŞİLİK GELİŞİMİ VE ÇOCUK EĞİTİMİNDE BABANIN ROLÜ V.BÖLÜM ÇOCUĞUN CİNSEL KİMLİK KAZANIM SÜRECİ EĞİTİMİ VI.EVLİLİK ÖNCESİ İLİŞKİ SÜRECİNDE GÖRÜCÜ USULÜ VE FLÖRT VII.Bölüm AİLE VE SOSYALLEŞME VII.BÖLÜM KÜRESEL DİNAMİKLER BAĞLAMINDA AİLE VE KADIN IX.BÖLÜM PARÇALANMIŞ AİLELERDE VE ÇOCUKLARINDA GÖRÜLEN PROBLEMLER X.BÖLÜM BİLİNÇLİ EBEVEYN OLMANIN ALTIN KURALLARI XI.BÖLÜM ÇOCUK EĞİTİMİNDE YAYGIN ANNE- BABA TUTUMLARI VE ÖNERİLER XII.BÖLÜM ÇOCUKLARDA İSYAN SEBEPLERİ VE DİSPLİN SAĞLAMA YÖNTEMLERİ XII.BÖLÜM ÇOCUĞUN ŞAHSİYETİNİN ŞEKİLLENMESİ VE BAŞARILI OLMASINDA EĞİTİMİN ETKİLERİ XIV.BÖLÜM YAŞLILIK VE YAŞLI BAKIMI XV.BÖLÜM AİLE İÇİ İLETİŞİMDE SEVGİ DİLİ XVI.CUMHURİYET DEVRİ AİLE YAPISI XVII.BÖLÜM AİLESİZLİK: SOKAĞIN ÇOCUKLARI XVIII.BÖLÜM YOKSULLUK VE AİLE XIX.BÖLÜM AİLE İÇİ ŞİDDETE KARŞI HUKUKİ HAKLAR YAZARLAR: Prof.Dr.Hüdaverdi ADAM Prof. Dr. Cihangir DOĞAN Prof. Dr. İsmail DOĞAN Prof.Dr.Ali Güler Prof. Dr. Kemal SAYAR Prof. Dr. Sefa SAYGILI Prof. Dr. Nevzat TARHAN Prof. Dr. Orhan TÜRKDOĞAN Doç. Dr. Ahmet Emre BİLGİLİ Doç. Dr. Emin Yaşar DEMİRCİ Yrd.Doç.Dr.Süleyman DOĞAN Yrd.Doç.Dr.Samettin GÜNDÜZ Yrd.Doç.Dr.İlknur ULUĞ Yrd. Doç. Dr. A. Muhsin YILMAZÇOBAN Dr.M.Zeki ILGAR Uzm.Psk.Dan.Semra COŞGUN Uzman Ahmet ALTUN Uzman Pedagog Adem GÜNEŞ Nazife ŞIŞMAN Ahmet TAŞKIN Arka kapak konu başlıkları: Değişim Sürecinde Dünyada Ve Türkiye'de Aile Yapısı Tarihten Günümüz Türk Aile Sistemi Gelişim Süreci Ve Çocuklarda Hareket Gelişimi Eğitimi Ergenlik-Kişilik Gelişimi Ve Çocuk Eğitiminde Babanın Rolü Çocuğun Cinsel Kimlik Kazanım Süreci Eğitimi Evlilik Öncesi İlişki Sürecinde Görücü Usulü Ve Flört Parçalanmış Ailelerde Ve Çocuklarında Görülen Problemler Bilinçli Ebeveyn Olmanın Altın Kuralları Çocuk Eğitiminde Yaygın Anne- Baba Tutumları Ve Öneriler Çocuklarda İsyan Sebepleri Ve Displin Sağlama Yöntemleri Çocuğun Şahsiyetinin Şekillenmesi Ve Başarılı Olmasında Eğitimin Etkileri Yaşlılık Ve Yaşlı Bakımı Aile İçi İletişimde Sevgi Dili Ailesizlik: Sokağın Çocukları Yoksulluk Ve Aile Aile İçi Şiddete Karşı Hukuki Haklar Yrd.Doç.Dr.Süleyman Doğan 1965, Ortaköy (Aksaray)'de doğdu. 1988, Konya Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nden mezun oldu. 1995 yılında İngiliz Kültür'ün bursunu kazanarak İngiltere'de, Birmingham University Politic Science And International Study (Politika ve Uluslar arası İlişkiler) Master Programına katıldı. 1999, Eğitim Felsefesi ve Pedagoji alanında yaptığı çalışmalarla akademik Dr. Unvanı aldı. Sırasıyla Fırat, Abant İzzet Baysal, İstanbul, Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nde Öğretim Üyesi olarak görev yaptı. (Yrd.Doç.Dr). Halen Fatih Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü Öğretim Üyesi olarak çalışmaktadır. Devlet Planlama Teşkilatı Ulusal Ajans proje değerlendirmesinde (AB'e bağlı Leonardo Da Vinci proje uzmanı) bağımsız (AB) dış uzman. Uzun yıllar çeşitli günlük gazete ve dergilerde muhabir, editör ve köşe yazarı olarak çalışmıştır. Yayınlanmış kitaplarından bazıları şunlardır: 1. Eğitimde Başarının Şartları!, İstanbul, 1998. 2. Sivil Demokrasi Çağrısı, İstanbul, 1999. 3.Şimdiki Çocuklar Harika, İstanbul, 2001. 4. Çocuklar Küçük Birşey Değildir, İstanbul, 2002. 5. Mutlu Aile Mutlu Çocuk, 2003. 6. Varolmanın Yolunda Zengin Olmak (Editör olarak, M.Uyar ve M.Çetin ile birlikte), Mehmet Tanrısever, İstanbul, Ocak 2005. 7.Başarıya Yürüyenler, İstanbul, 2006. 8.Ailenin Aynası Çocuk, İstanbul, 2006. 2001 yılında Moldova Gagauz Özerk Cumhuriyeti Meclisi tarafından verilen Şeref Madalyası sahibidir. Çevre konusunda yaptığı çalışmalarıyla 2002 ve 2004 yılında INEPO (Uluslar arası Çevre Olimpiyatları Projesi) uluslar arası çevre basın ve Jüri özel ödülü kazanmıştır.