‘ABD’deki Başarılı Türk Kadınlar’ röportaj serisi 1 -  Prof. Dr. Berrin Tansel ile Röportaj


Amerika Birleşik Devletleri'nde 5 yıla yakın süredir gazetecilik görevini Önce Vatan Gazetesi'yle sürdürken zaman zaman EKOTÜRK TV'de yaptığım canlı yayınlarla gündemi aktarmaya çalışıyorum. Bir de bunun yeni medya düzeninde ilerleyen kısmı var ki o da oldukça zaman isteyen bir mecra haline geldi. Kaldı ki işimiz bu elbette. Ancak bunlar yetmiyor olacak ki bundan böyle ayda iki kez Amerika'da başarılı işlere imza atmış kadınlarla yapacağım röportajları ekleme kararı aldım. Yani artık iki haftada bir Amerika'da alanında başarılı olmuş kadınların sesi olmaya çalışacağım. Hatta öyle ki ilk röportajım bu vesileyle 8 Mart Dünya Kadınlar Günü'ne denk geldi.

Peki neden sadece kadınlar? Şimdi buradan kadın olmak üzerine uzun uzun yazmayacağım ama 1857 yılında New York’taki kadın işçilerin başlattığı grevle kutlanan bir gün haline geldi Dünya Kadınlar Günü. 165 yıl önce eşitlik talebiyle başlayan grev 2021 yılında da aynı taleple devam ediyor: her alanda eşitlik. Kadının yaşadığı zorluklar yıllar geçmesine, mekan değişmesine rağmen hâlâ aynı...


İşte bu vesileyle pek çok zorlukla karşılaşmış kadınlar hemcinsleri için daha bir önem arz ediyor. Kadınlarla yapacağım ilk röportajı geçtiğimiz günlerde Amerika'da çok değerli iki ödülü birden alan Prof. Berrin Tansel'le yaptım. Hem Amerikan Çevre Mühendisleri ve Bilim İnsanları Akademisinden Bilim Ödülü hem de Amerikan İnşaat Mühendisleri Derneğinden Margaret S. Petersen yılın en iyi kadın ödülünü alan Prof. Berrin Tansel ile 43 senelik ABD hikayesini konuştuk

Röportaj: Rona Doğan

Önce Vatan Gazetesi Washington DC



Berrin Hanım öncelikle aldığınız ödüller için tebrik ediyorum. Gurur duyduk! Bize ödülden ve neden verdiklerinden bahsedebilir misiniz?

Bu yıl çok şanslıydım. İki farklı profesyonel toplumdan iki ödül aldım. İlki Amerikan Çevre Mühendisleri ve Bilim İnsanları Akademisinden (AAEES) – Bilim Ödülü, ve ikincisi de Amerikan İnşaat Mühendisleri Derneği (ASCE) tarafından verilen Margaret S. Petersen en iyi kadın ödülü. O da çevre ve su kaynakları alanında çalışmalar yapmış başarılı kadınlara verilen bir ödül. 

Ödüller belli bir çalışma için değil, zaman içinde yapılan araştırmaların ve bilme yapılan katkıların hepsi göz önüne alınarak veriliyor. Bunlar çeşitli araştırma projelerini içeriyor. Örneğin aralarında NASA ile yürütülen projeler de var. Yaklaşık 18 yıl önce Kennedy Uzay Merkezi, Uzay Yaşam Bilimleri Laboratuvarı'nda iki yaz çalıştım. O zamanlar uzaya dönmek ve insanları uzaya geri göndermek için büyük bir çaba vardı. İnsanı uzaya göndermek için en önemli gereklilikten biri, uzay yolculuğu sırasında yeterli su sağlayabilmektir. O tarihlerde, su geri dönüşüm sistemi olmadığı için yolculuk esnasında gereken tüm suyu uzay aracının içine yüklemek gerekiyordu. Ve su, uzay mekiğindeki en büyük yüktü. Bu nedenle, uzaya gönderilen su miktarını ve kapalı döngü su geri kazanım ve geri dönüşüm sistemi geliştirmek için büyük bir çaba vardı. Astronotların atık suları, yeryüzündeki atık sulardan çok daha konsantre (40-60 kat). Bunun için farklı yaklaşımlar kullanmak gerekiyordu. Benim çalıştığım alan da bunun üzerindeydi. Yanlızca NASA’daki araştırmalar değil su arıtma, su kalitesinin iyileştirilmesi, yağı sudan ayırma, suyun geri dönüşümü, kıyı suyu kalitesi, su kaçaklarının azaltılması gibi konularda da başka projeler yürüttüm ve bazıları halen devam ediyor. Bu ödüller de yıllardır üzerinde çalıştığım projelerle ilgili olarak tarafıma layık görüldü.


Bu iki önemli ödüle layık görülen ilk Amerikalı Türk siz oldunuz. Bir göçmen olarak bu ödülü almak nasıl bir duygu?

Elbette benim için oldukça gurur verici. Ödüller ünlü ve çok saygı duyulan çevre mühendisleri ve bilim adamları tarafından değişik kriterler göz önüne alınarak veriliyor. Ödüller pek çok kriterin yanı sıra özgünlük sergileyen ve mevcut çevresel zorluklara yenilikçi çözümler sunan kişilere veriliyor. Bu sene, listeye girebildiğim için çok sevindim. Özellikle ödüllerin benim de kariyerim boyunca çok saygı duyduğum kişiler tarafından verilmesi beni ayrıca çok mutlu etti.


ABD’deki göçmenlerin başarıları ülkenin ekonomisine ve bilimine önemli katkıları var. Sizin görüşleriniz nelerdir?

Benzer kökenden veya benzer görünüme sahip birinin başarılı olduğunu ve başka bir ülkede kayda değer bir şey başardığını görmek heyecan ve gurur verici. Çok çeşitli araştırmacılarla işbirliği yapmaktan, tavsiyelerde bulunmaktan ve fırsat sağlamaktan büyük mutluluk duyuyorum. Teknoloji transferi ve araştırmanın ilerlemesi tüm dünyaya fayda sağlıyor. Bunun bir parçası olmak heyecan verici.


ABD hikayeniz nasıl başladı?

Ortadoğu Teknik Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümünü bitirince Fulbright bursu ile çevre mühendisliği alanında eğitim yapmak için 1978 yılında Amerika’ya geldim. Master ve doktora derecelerimi University of Wisconsin’de Madison kampüsünde aldım. Wisconsin’dayken araştırma asistanlığı ve uzaktan yazışmalı dersler hazırlayan bir ofiste çalıştım. Ardından önce Boston’daki Tufts Üniversinde bir araştırma gurubu ile, daha sonra özel bir mühendislik firmasında mühendis olarak çalıştım. Ve sonrasında Massachusetts’de Su Kaynakları Otoritesinde proje müdürü olarak çalıştım. Şu anda Florida International University'de (Florida Uluslararası Üniversitesi) profesörüm.


Florida Uluslararası Üniversite’sinde ne zamandır çalışıyorsunuz ve neler yapıyorsunuz?

Florida Uluslararası Üniversitesi’nde 1990 yılından beri profesör olarak çalışıyorum. Ders vermenin dışında araştırma ve yöneticilik sorumluluklarım var. İnşaat mühendisliği ve çevre mühendisliği lisans programlarının direktörüyüm. Doktora ve master talebelerimle de çeşitli araştırmalar yapıyorum.


Son zamanlarda uzaya ilgi olduça arttı. Sizin uzayla ilgili ileriye yönelik görüşleriniz nelerdir?

Uzayı keşfetmek önemli ve gerekli. Uzay araştırmaları, seyahat, iletişim, gıda tedariki ve enerji üretimi için yeni teknolojilerin geliştirilmesine yardımcı oluyor. Uzay düşüncesi ayrıca bilgiyi genişletmek ve yeni uygulamaları keşfetmek için daha önce hiç bilinmeyen yeni alanlar açıyor. Bu yüzden uzayı keşfetmek ve yönelmek önemli.


‘ABD’deki Başarılı Türk Kadınlar’ röportaj serimin ilk röportajı sizinle. Amerika'da sizin gibi başarılı Türk kadınlarımız var. Sizin görüşleriniz nelerdir?

Türk kadınları akademik alanda çok başarılı. Çeşitli konferans ve toplantılarda seçkin Türk kadın bilim insanları, mühendisler ve liderlerle sık sık karşılaşıyorum. Hepsi çok kararlı, başarılı ve özgüvenli rol modelleri. Kadınların akıllarına ne koyarlarsa yapılabilecek kapasiteye ve zekaya sahip olduklarını bilmeleri önemli. Ancak, odaklanmak ve yolda devam etmek de önemli. Ayrıca, bir şeyin çok zor olduğunu veya yapılamayacağını asla düşünmemek gerekli. Fikir aklınızdan geçiyorsa, mümkün olmaya yaklaşma olasılığı vardır. Neyin eksik olduğunu, ne yapılması gerektiğini, ve bunun nasıl gerçekleştirilebileceğini aramaya devam etmek önemli.


Türkiye ile hiç ortak proje yaptınız mı? Bundan sonra yapmayı düşünüyor musunuz?

Dünya çapındaki araştırmacılarla ortak projeler geliştirmek için çalışıyorum. Buna Türk bilim adamları ve mühendisler de dahil. Doktora programında birçok yüksek lisans öğrencisinin yanı sıra Türkiye'den doktora sonrası araştırmacılarım da oldu. ABD ve Türkiye'de çeşitli konferansların organizasyon komitelerindeyim. Bunlar, uzun süreli işbirlikleri fırsatları yaratıyor. Bu arada birkaç profesyonel derginin baş editörüyüm ve yayın kurullarında görev yapıyorum. Bu mesleki ve bilimsel dergilerde Türkiye’den gelen araştırma yazılarının yayınlanmasına seviniyorum. Makalelerin kalitesini artırmak için sık sık geri bildirim ve rehberlik sağlıyorum.


Türkiye denilince sormadan olmaz bu yoğun araştırma tempnuzda Türkiye'ye gidebiliyor musunuz? Özledikleriniz neler?

Türkiye'de bir ailem var. Yılda bir kez gitmeye çalışıyorum, ama bu her zaman mümkün olmuyor. Otobüslerdeki, taksilerdeki ve sokaklardaki insanların samimiyetini, yiyecekleri (lahmacun, simit, döner kebap) ve sokak satıcılarının seslerini çok özlüyorum.


Türkiye’de bilimin gelişmesi için önerileriniz nelerdir?

Günümüzde bilim her zamankinden daha hızlı ilerliyor. Bilimsel araştırma ve teknoloji uygulamalarını ilerletmek için güncel kalmak ve uyanık olmak önemli. Daha hızlı, daha ucuz ve daha verimli sistemlere olan ihtiyaç artıyor. En son araştırma altyapısının kurulması ve sürdürülmesi ve bu kaynaklardan yararlanacak araştırma gruplarının geliştirilmesi önemli. Bu konularda yapılacaklar bilimin gelişmesine katkı sağlayacaktır.


Dünyanın farklı yerlerinde bu röportajı okuyan gençler olucak. Onlara tavsiyeleriniz nelerdir?

Tek bir hareketle hiçbir şey olmuyor. Önemli olan bir dizi hamleler yapabilmek. Gençlere tavsiyem naçizane öncelikle bir hedefiniz olsun. Bir işin yapılıp yapılamayacağını düşünerek zaman kaybetmeyin, yapmaya başlayın. Mutlaka yardım isteyin ve planlar yapın. Yol boyunca herhangi bir terslik olursa, geriye bakıp düşünerek zaman kaybetmeyin. Karşınıza çıkan aksilikler kendinizi geliştirmek için bir fırsat bunu böyle değerlendirmeyi unutmayın ve ne olursa olsun hedefinize odaklanıp yola devam edin.


Son olarak eklemek istedikleriniz nelerdir?

Deneyimlerimi paylaşmama vesile olduğunuz için size teşekkür ederim.