Amerika Birleşik Devletleri’nde gündem Afganistan. ABD Başkanı Joe Biden, Pentagon Sözcüsü John Kirby, ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price ve Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan gündemle ilgili açıklamalar yaptı. Afgan hükümetinin hızlı çöküşü ve ardından gelen kaos nedeniyle Başkan Biden, Cumhuriyetçiler’in eleştirilerine maruz kaldı. Biden yönetiminin önde gelen isimleri de, Afgan güvenlik güçlerinin hızlı çöküşüne hazırlıksız yakalandıklarını kabul ediyor.


 

Haber: Anıl Sural

Fotoğraf: Rona Doğan

Önce Vatan Gazetesi Washington DC



Amerika Birleşik Devletleri’nde gündem Afganistan! Taliban’ın ülkeyi bu kadar nasıl hızla ele geçirildiği konuşulurken Kabil Havalimanındaki Afganların kaçış görüntüleri de ülkedeki gündemin ilk sırasında yer aldı.

Amerikan tarihin en kanlı terör eylemi olan 11 Eylül saldırılarının üzerinden 1 ay geçmeden, dönemin ABD Başkanı George W. Bush, "Sonsuz Özgürlük" adı altında Afganistan'da operasyon başlatıldığını ilan etmişti. 2010 yılında Afganistan'da 100 bini Amerikan olmak üzere 150 bin yabancı asker konuşlandırılmıştı.

Savaşın kilit ismi, El Kaide örgütünün lideri Usama Bin Laden 2 Mayıs 2011'de gerçekleştirilen operasyonla öldürüldü.

2001'de ABD'nin Afganistan'a girmesinden sonra 160 binden fazla kişi hayatını kaybetti. Ölenlerin arasında;

Afgan siviller: 47.245

Amerikan askeri: 2.448

Afgan ulusal ordusu ve polisi: 66.000

NATO üye ülkeleri ile diğer müttefik ülkeler: 1.144

Yardım Dernekleri: 444

Gazeteci: 72

Taliban ve diğer muhalifler: 51.191


Tahminlere göre 20 yıl boyunca hem savaş için hem de yeni bir düzen oluşturmak için 2 trilyon dolar harcandı. ABD Kongre raporuna göre 2009-2019 arasında yeniden inşaya ayrılan bütçenin 19 milyar doları da kayıp.

Ülkenin mülteci tablosu da oldukça ağır. BM'ye göre Taliban devrildikten sonra 5.7 milyon mülteci Afganistan'a dönerken 2.7 milyon mülteci hâlâ Pakistan ve İran'ın da aralarında olduğu başka ülkelerde kalmayı sürdürüyor. Ülkede kalan 4 milyondan fazla iç göçmen de evlerinden uzakta yaşamaya devam ediyor

Taliban Afganistan'da önceki gün kayda değer bir direnişle karşılaşmadan başkent Kabil'e girdi. Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani ülkeyi terk etti. Cumhurbaşkanı Gani, kan dökülmesini önlemek için ülkeden ayrıldığını açıkladı. 

ABD’nin ‘bitmeyen savaşı’ Afganistan’da artık sona gelindi. Amerika ülkenden ayrılıyor ancak geride enkaz kaldı. Taliban 20 yıl aradan sonra daha da güçlenerek ülkeyi kısa sürede ele geçirdi.


Biden: “Kararımın Arkasındayım”

ABD Başkanı Joe Biden, Afganistan’da yaşanan gelişmeler üzerine Camp David’teki programını kısa keserek sabah saatlerinde Beyaz Saray’a döndü. Biden kameralar karşısına geçerek Afganistan’daki gelişmelerle ilgili açıklamalarda bulundu.

Konuşmasının genelindeAfganistan'dan çekilme kararını savunan Biden, kendisinin Afgan savaşını gören 4. başkan olduğunu ve bunu bir sonraki başkana devretmeyeceğini belirtti.

11 Eylül'ün ardından Afganistan'a terörle mücadele amacıyla gittiklerini ve El-Kaide lideri Usame bin-Ladin'in öldürülmesi ve örgüte darbe vurulmasıyla bu amaçlarını gerçekleştirdiklerini savunan Biden, bu ülkede başka amaçlar için daha uzun kalmalarının anlamı olmadığını belirtti.

ABD Başkanı “Afganistan’a neredeyse 20 yıl önce gittik. Burada bir biçimde bize saldıranları yakalamak gibi net bir hedefimiz vardı. El Kaide’nin Afganistan’ı bir üs olarak kullanmasını engelleme amacımız vardı bunu başardık. El Kaide’nin kapasitesine ciddi zarar verdik ve asla (El Kaide lideri Usame) bin Ladin’in peşini bırakmadık ve yakaladık. Bu da 10 yıl önceydi. Bizim Afganistan’da görevimiz buydu. Hiçbir zaman Afganistan’da bir ulus inşa etmek gibi bir görevimiz olmadı. Hiçbir zaman Afganistan’a bir demokratik düzen kurmak amacıyla gitmedik. Oradaki tek çıkarımız ABD’ye yönelik bir terör saldırısının önüne geçmekti ve bugün de aynı. Bu yüzden de asker sayısının arttırılmasına Başkan Yardımcısı’yken de itiraz ettim. Bugün de ediyorum” dedi.

Biden, "20 yılın ardından zor yoldan şunu öğrendim ki ABD askerlerinin çekilmesi için hiçbir zaman iyi bir zaman değildir. Bu yüzden halen oradayız. Tüm riskler için gözümüz açıktı ve tüm ihtimaller için plan yapmıştık. Fakat gerçek şu ki her şey beklediğimizden daha hızlı gerçekleşti." ifadelerini kullandı.

Biden, ülkedeki olayların çok hızlı geliştiğini belirttikten sonra, "Afgan siyasi liderler vazgeçip ülkeyi terk etti. Afgan ordusu çöktü. Geçen hafta yaşanan olaylar, ABD'nin Afganistan'daki askeri varlığını sona erdirme kararının doğru olduğunu gösterdi, çünkü Afgan güçlerinin kendileri için savaşmaya gönüllü olmadıkları bir yerde siz savaşamazsınız ve savaşmamalısınız." değerlendirmesinde bulundu.

Biden ayrıca ‘Şimdi Afganistan'daki savaşa başkanlık eden dördüncü Amerikan Başkanıyım - iki Demokrat ve iki Cumhuriyetçi. Bunu sorumlu bir şekilde - sorumluluğu beşinci bir başkana devretmeyeceğim.’


Pentagon’da Kirby’den Afganistan ile ilgili önemli açıklamalar

Pentagon Sözcüsü John Kirby, Bakanlıkta düzenlediği basın brifinginde Afganistan'daki son durumu ve devam eden tahliye sürecine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Toplantıda Kirby’e Tümgeneral Hank Taylor ve Mevcut Operasyonlar Direktörü Afganistan Kriz Eylem Grubumuzun Direktörü Garry Reid’de eşlik etti.
 

Kirby, son 24 saatte Afganistan'ın herhangi bir yerinde hava saldırısı düzenlemediklerini ve Amerikan silahlarının Taliban'ın eline geçmemesi için bu silahları yok etme ya da buna benzer bir eylem içinde olmadıklarını belirtti.

Kirby’e Taliban ile iletişimin sorulması üzerine ‘Daha önce de söylediğimiz gibi Jen, General McKenzie Doha'da Taliban liderleriyle görüştü. Daha önce söylediğim gibi bu konuşmayı detaylandırmayacağız. Ancak Taliban'a bu operasyonların ve insanlarımızın saldırıya uğramaması ya da bir yanıt olacağı mesajı çok net bir şekilde verildi ve siz ve ben konuşurken, operasyonumuza veya havaalanındaki insanlarımıza herhangi bir saldırı olmadı. ordunun şu anda sahip olduğu misyonun havaalanını güvence altına almak, operasyonları sürdürmek ve Kabil'den Kabil'e kadar olan personelin hareketini koruyabilmemize yardımcı olmak olduğunu tekrar doldurmak istiyorum. ileriye dönük destinasyonlar. Şu anda odak noktası bu.’ Yanıtını verdi.
 

Reid, 2005’ten bu yana Özel Göçmenlik Vizesine (SIV) bugüne kadar yaklaşık 2.000 Afgan bu süreçten geçerek 2005'ten bu yana SIV programına katıldığını 70.000'den fazla kişiye ABD’ye geldiğini belirti ve ‘Ordumuz bu çabayı desteklemek için olağanüstü bir iş çıkardı’ açıklamasını yaptı.

Brifingde söz alan ABD'li Tümgeneral Hank Taylor, Kabil Havalimanı'nda dün yaşanan kaosun ardından gerekli güvenlik önlemlerinin alındığını ve havalimanının hava operasyonlarına yeniden açıldığını duyurdu.

ABD'nin Kabil Büyükelçiliğindeki personelin Hamid Karzai Havalimanı'na transfer edildiğini aktaran Taylor, havalimanındaki bu kişilerin şu anda tamamen güvende olduğunu belirtti. Taylor ayrıca ABD'ye destek olan Afganlardan şu ana dek yaklaşık 700'ünün ülkeden ayrıldığını da sözlerine ekledi.


ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü: Taliban'ın eylemlerine göre tutumumuzu belirleyeceğiz

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, basın brifinginde, ABD'nin Kabil Büyükelçisi dahil tüm personelin Hamid Karzai Uluslararası Havalimanına getirildiğini, güvende olduklarını ve ABD Savunma Bakanlığı'nın ise askeri ve ticari uçuşların devam edebilmesi için güvenli ve emniyetli bir ortamı tesis etmeye çalıştığını söyledi.

ABD'nin uluslararası ortakları ile koordinasyon içinde olduğunu belirten Price, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın Türk mevkidaşı Mevlüt Çavuşoğlu dahil çok sayıda dışişleri bakanı ile telefonda görüştüğünü ifade etti.

Price, ABD'nin ülkeyi terk eden Cumhurbaşkanı Eşref Gani'yi tanımaya devam edip etmeyeceğinin sorulması üzerine, ülke yönetiminde normal bir devir teslim olmadığını ve ABD'nin Afganistan'da kimi lider olarak tanıma konusunda uluslararası toplum ile birlikte çalıştığını söyledi.