Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Kongresi son yıllarda Türkiye’den basılı yayın organı olarak sadece Önce Vatan Gazetesini onayladı

Fotoğraf: Rona Doğan

Önce Vatan Gazetesi Washington




Beyaz Saray ve Pentagon’dan sonra ABD’nin en saygın kurumlarından birisi ABD Kongresi Önce Vatan Gazetesini resmen tanıdı.

ABD Kongresi son 5 yılda yazılı basın olarak sadece Önce Vatan Gazetesini tanırkan Anıl Sural basın kartını teslim aldı.


ABD’de federal hükûmetinin iki meclisli yasama organıdır ve iki bölümden oluşur: Temsilciler Meclisi ve Senato. Kongre, nüfus esasına göre seçilen 435 üyeli Temsilciler Meclisi ile her eyaletin iki kişiyle temsil edildiği 100 üyeli Senato'dan oluşur. Temsilciler Meclisi üyeleri 2 yıl, Senatörler ise 6 yıl süreyle seçilir. Anayasa değişikliği için Kongre'nin her iki kanadında üçte iki çoğunluk sağlanması gerekir.

Beyaz Saray ve Pentagon’u takip eden Önce Vatan Gazetesi ABD Temsilcileri Anıl Sural ve Rona Doğan artık Kongre’nin iki kanadını da takip edebilecek.


Gazetemiz Amerikalı Senatörlere ve Milletvekillerine hem ABD politikasını soracak hem de Türkiye ile ilgili önemli gelişmeler de tüm gelişmeleri yerinden takip edecek.

ABD’deki en zor akreditasyon alınan Kongre’nin Basılı Basın Galerisinden geçtiğimiz günlerde onay alan gazetemiz ABD’de haberleri siz değerli okuyucularımıza aktaracak.


 

İki Meclisli Kongre

Anayasanın birinci maddesi, ABD’nin bütün yasama yetkisinin Kongre’ye ait olduğunu ve Kongre’nin Senato ve Temsilciler Meclisi olmak üzere iki meclisten oluştuğunu hüküm altına alır. İki meclisin küçüğü olan Senato, anayasaya göre her eyaletten iki senatörden oluşur. Temsilciler Meclisi üyelerinin sayısı ise, eyaletlerin nüfus ve büyüklüğüne göre belirlenir, bu nedenle anayasada Temsilciler Meclisi’nin sandalye sayısı belirtilmemiştir.

Kongrenin gücü ve kanun yapma yetkileri üzerinde yapılan tartışmalar, Amerikan anayasa tarihinde geniş yer tutar. Temsilciler Meclisi’nin yanı sıra Senato da, yurttaşları ilgilendiren bütün meselelerde çok aktif rol oynayacağını kanıtlamıştır. Hiçbir zaman, Kongre’nin iki kanadından birinin, diğerine göre daha az önemli olduğu söylenemez.

Kongre Üyelerinin Özellikleri

Anayasa uyarınca Birleşik Devletler senatörlerinin, en az 30 yaşında, en aşağı 9 yıldan beri Amerikan yurttaşı ve ikametlerinin aday olunan eyalette olması gerekir. Temsilciler Meclisi üyelerinin ise, en az 25 yaşında, en aşağı 7 yıldan beri Amerikan yurttaşı ve ikametlerinin aday olunan eyalette olması şartlarını taşımaları gerekir. Ayrıca eyaletler, Senatoya ve Temsilciler Meclisi’ne gönderecekleri vekillerinde daha başka özellikler de arayabilirler.

Her eyaletin iki senatör hakkı vardır. Böylece 3.140 kilometre karelik yüzölçümü ile en küçük eyalet olan Rhode Adası, 1.717.854 kilometre karelik alanı ile en büyük eyalet olan Alaska’yla aynı sayıda senatöre sahiptir. Aynı şekilde, 2008 nüfus sayımına göre 532.668 nüfuslu Wyoming Eyaleti’yle, 36.756.666 nüfuslu California Eyaleti, eşit sayıda senatöre sahiptir.

Anayasa uyarınca, nüfus sayımına göre, her 10 yılda bir Temsilciler Meclisi için sandalye dağılımı yapılır. Başlangıçta 30.000 vatandaşa bir temsilci öngörülmüştür; bu oran doğrultusunda İlk Temsilciler Meclisi 65 sandalyeden oluşmuştur. İlk nüfus sayımında 106’ya yükselen Temsilciler Meclisi sandalye sayısının bugün ulaştığı rakam 435’dir. Halen yedi eyalet (Alaska, Delaware, Montana, Güney Dakota, Kuzey Dakota, Vermont ve Wyoming) sadece birer temsilciye sahiptir. Diğer taraftan nüfus bakımından en kalabalık dört eyaletin her biri 20’den fazla temsilciye sahiptir. Örneğin, California’nın temsilci sayısı 53’tür.

Eyaletler, her bölgeye bir temsilci düşecek şekilde, nüfus bakımından eşit bölgelere ayrılır. Her iki yılda bir bu bölgelerde seçim yapılır. Seçimler sonu çift sayı ile biten yıllarda yapılır. Senatörlük süresi 6, temsilcilik süresi 2 yıldır ve yukarıda da belirttiğimiz gibi her 2 yılda bir Senato’nun üçte biri, Temsilciler Meclisi’nin tamamı yenilenir. Senato’nun üçte ikisi ise daima tecrübeli üyelerden oluşur. Böylelikle kuramsal bakımdan Senato’nun tamamen deneyimsiz üyelerden oluşması önlenmiştir. Bununla beraber gerçekte çoğu senatör ve temsilci birçok defa seçilebilmektedir.

Kongrenin yasama dönemi, Temsilciler Meclisi üyelerinin görev sürelerine paralel olarak iki yıl kabul edilir. Genellikle her yıl Kongre üyeleri yıl sonunda tatile girme kararı alır ve 3 Ocakta tekrar yasama görevlerine başlarlar. Fakat Kongre isterse yasama döneminin süresinde, başlangıç ve bitiş tarihlerinde değişiklikler yapabilir. Ayrıca Başkan, gerekli görürse, özel durumları görüşmek üzere Kongre’yi toplantıya çağırabilir.


Temsilciler Meclisi ve Senatonun Yetkileri

Her iki meclis de, her konuda kanun yapma yetkisine sahiptir. Ancak, gelir kanunlarının tasarıları sadece Temsilciler Meclisi tarafından hazırlanabilir. Böylece devletin hazinesi üzerinde, diğer bir ifadeyle vatandaşlardan toplanacak para konusunda, eyalet temsilinin değil, vatandaş temsilinin geçerli olması amaçlanmıştır. Ancak bütün kanun taslaklarında olduğu gibi, gelirlere ilişkin kanun taslakları da sonuçta her iki meclisin onayına tabidir. Genelde bir meclisin ak dediğine diğer meclis kara demektedir. Bu handikapı aşmak için, uygulamada kanun taslakları, her iki meclisten oluşan komisyonlar tarafından, her iki meclisten geçecek şekilde hazırlanır.

Devletin işleyişini ilgilendiren konularda yetkili yasama kanadı Senato’dur. Senato, başkan tarafından atanan bakanları, yüksek devlet görevlilerini ve federal yargıçları oturum çoğunluğuyla, başkan tarafından imzalanan uluslararası antlaşmaları üçte iki çoğunlukla onaylar. Uygun bulmadığı yürütme faaliyetlerini iptal edebilir.

Kongre’nin sahip olduğu yetkiler, Anayasanın birinci maddesinin sekizinci bölümünde belirtilmiştir. Ayrıca Anayasa, Kongre’nin yargısız infaz yapmaya izin ve yetki veren kanun yapmak, vatandaş başına vergi salmak, eyaletler arası ticarete vergi koymak, herhangi bir kişiye, kuruma, sınıfa veya zümreye asalet vermek gibi bazı işleri yapmasını yasaklamıştır.

Kongrenin Yönetimi

İstisnai durumlar hariç, Senato Başkanlığı için, Senato’da seçim yapılmaz. Anayasaya göre başkan yardımcısı, aynı zamanda Senato’nun başkanıdır. Başkan yardımcısının olmadığı istisnai durumlarda geçici olarak Senato kendi başkanını seçer. Temsilciler Meclisi ise daima kendi başkanını kendi seçer. Temsilciler Meclisi başkanı aynı zamanda meclis sözcüsüdür. Temsilciler Meclisi başkanı daima mecliste en yüksek temsile sahip siyasi partiden, Senato başkanı ise doğal olarak iktidar partisinden olur.

Anayasada komisyonlara ilişkin herhangi bir hüküm olmamasına rağmen, komisyonların yasama organındaki önemi tartışmasızdır. Yasama döneminin başında Senato ve Temsilciler Meclisi’nde özel çalışma grupları olarak düzenlenen komisyon üyeliklerine seçimler yapılır.

Meclislerde dört çeşit komite (bizdeki ifadesiyle komisyon) var:

a) Daimi Komisyonlar (Standing Committees): Özellikle kanun taslakları üzerinde ilk ve teknik çalışmaları yapan çalışma gruplarıdır. 2000 yılında Temsilciler Meclisi’nde 19, Senato’da 17 tane daimi komisyon vardı. Bunlar dışişleri, savunma, bankacılık, tarım, ticaret, çevre ve maliye gibi çok değişik konularda oluşturulmuştur. Kanun taslakları üzerinde teknik çalışmalar yapmak üzere, alt komisyonlar oluşturmak da sıklıkla başvurulan bir yöntemdir. Komisyonlar tüzel olarak eşit ama uygulamada bazıları daha önemli ya da güçlü olabilmektedir. Örneğin savaş dönemlerinde Dış İlişkiler Komisyonu çok etkili olmuştur.

b) Konferans Komisyonu (Conference Committee): Senato ile Temsilciler Meclisi arasındaki görüş ayrılıklarını çözmek için genellikle birkaç günlüğüne kurulan geçici komisyonlardır.  Sorun çözücü oldukları için önemlidir.

c) Özel Komisyonlar (Select/Special Committees): Belirli konularda araştırma yapmak üzere kurulan ve iki yılda bir yenilenen geçici komisyonlardır.

d) Ortak Komisyon (Joint Committee): Senato ile Temsilciler Meclisinden eşit sayıda üyeyle kurulur. Kongre’nin yönetim işlerinden sorumludur.