Bartın İl Kültür ve Turizm Müdiresi Sayın Handan KARAKOÇ ile röportaj
Doğa ve Tarih Kenti Bartın
Bu hafta; “74” plaka numarasına sahip, Batı Karadeniz Bölgesinde yer alan, Batısından Aladağ, Kuzeyden Karasu dağları ve Doğudan Arıt dağlarıyla çevrili olan Bartın ilimizi konu aldık.
Tarihi yapıları, doğal güzelliği, mağaraları, ahşap evleri, plajları ve muhteşem manzaraya sahip yaylaları ile ilgi çeken Bartın ilimizin geleceği için gerçekleştirilen İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü çalışmaları ve kendine has özelliklerini gündeme taşımak amacıyla Sayın KARAKOÇ ile röportaj yaptık.
- Sayın Müdirem, bizlere Bartın’ı turizm açısından tanıtır mısınız?
Bartın ilimiz coğrafyası, kültür mirasının zenginliği, arkeolojik ve doğal kaynaklarının çeşitliliği bize geniş turizm olanakları sunmaktadır.
Üçbin yıllık tarihi, deniz ve kumsalları, milli parkları doğal güzellikleri ve ev pansiyonculuğu ile başlayan 80 yıllık turizm geçmişi ile marka haline gelen ilçeleriyle Bartın Türkiye’nin turistik bir destinasyonudur.
İlimiz 59 kilometrelik sahil şeridiyle, olağanüstü güzellikte koyları ve bitki örtüsüyle ilgi çekmektedir. Bartın’ın en önemli akarsuyu, milattan önceki yıllarda Parthenios adı ile anılan ve kente adını veren Bartın Irmağı’dır. Bartın Irmağı’nın iki ana kolunu oluşturan Kocaçay ve Kocanaz Çayı, Bartın merkezinde Gazhane Burnu’nda birleşip 14 km yol kat ederek Boğaz mevkisinde Karadeniz’e ulaşan önemli bir turizm değerimizdir.
İlimiz yaylaları ve şelaleleri ayrı bir turizm değeridir. Uluyayla, Ardıç, Gezen Yaylası Zoni Yaylası. Şelalelerimiz ise Göl Deresi, Ulukaya Şelalesi , Gergece Şelalesi, Değirmenağzı Şelalesi .
İlimiz ayrıca sportif etkinlik açısından da uygundur. Treeking, avcılık, olta balıkçılığı, yelkencilik, su altı dalış faaliyetleri yapma imkanları sunmaktadır.
İlimizde önemli bir turizm destinasyonu olan Güzelcehisar lav sütunları Güzelcehisar köyü sahilinde bulunan, araştırmalara göre 80 milyon yıllık olduğu tahmin edilen, volkanlardan akan lavların soğuyarak kristalleşmesi sonucu oluşan lav sütunları ziyaretçilerine görsel bir şölen sunmaktadır. Ayrıca Türkiye’deki çevre düzenlemesi yapılarak ziyarete açılmış tek Jeolojik Miras Alanı olan Güzelcehisar Lav Sütunlarının eşsiz manzarasını 2017 yılında yapımı tamamlanan iskele yolu ve seyir terası ile izleme şansına erişebilirsiniz.
Doğanın bütün renklerini bir araya getiren Küre Dağları, eşsiz güzelliklere ev sahipliği yapmaktadır. Bu eşsiz güzelliklerden biri Zoni yaylası Arıt beldesine oldukça yakın bir mesafede konumlanan ve bin rakımlık yüksekliğiyle dikkat çekmektedir. Yeşilin tüm tonlarını görmenizin mümkün ve her mevsim ayrı bir atmosfere sahip olmasıyla beğeni toplamaktadır.Zoni Yaylası, son dönemde doğa tutkunlarının gözdesi olmuştur.
Küre Dağları zengin ekosistem varlığı, bozulmamış doğası, sosyal yapısı, tarihi ve kültürel geçmişiyle ulusal nitelikteki değerinin yanında uluslararası düzeyde de önem taşımaktadır. 1998 yılında Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF), Küre Dağlarını Avrupa ormanlarını korumada öncelikli alanlardan biri (100 sıcak noktadan biri) olarak seçmiştir. Bu kararla alan WWF’nin Yaşayan Gezegen Kampanyası çerçevesinde “Türkiye’nin Dünyaya Armağanı” olarak kabul edilmiştir. 2012 yılında Avrupa’nın seçkin koruma alanlarını simgeleyen “PanPark”lar arasında yerini almış ve Avrupa’nın 13’üncü, Türkiye’nin ilk Pan Park’ı olarak ilan edilmiştir. Küre Dağları Milli Parkımızın kanyonları, Kemerli Mağarası ve zengin ekosistem varlığı, bozulmamış doğası, sosyal yapısı, tarihi ve kültürel geçmişiyle ulusal nitelikteki değerinin yanında uluslararası düzeyde de önem taşımaktadır.
İlimizin turizmde öne çıkan ilçelerinden Amasra ise ayrı bir destinasyondur. Tarihi, doğal güzellikleri ile Amasra görkemli uygarlıklardan günümüze kalan, eserleri ile ziyaretçilerimizi büyülemektedir. Amasra’da UNESCO Dünya Miras Geçici Listesinde yer alan Amasra Kalesi, Şapel (Küçük Kilise), Fatih Camisi (Eski Kilise), Kuşkayası Yol Anıtı, Bedesten, Kemerdere Köprüsü gibi birçok tescilli kültür varlığımız bulunmaktadır. 9. Yy’da Bizans kilisesi olarak yapılan Amasra Fatih Camii 1460 yılında Fatih Sultan Mehmet Han’ın Amasra’ya gelerek camiye çevirmesiyle birlikte halen cami olarak hizmet vermektedir. Merkez İlçede ise 269 adet tescilli tarihi ahşap evimiz bulunmaktadır. Taşhan (1832), Dervişoğlu Hanı (1897), Bartın hamamı (1747) yine Yukarı Camii (1872),170 yıllık İbrahim Paşa Camii (Orta Cami), Şadırvan Camii (Aşağı Cami 1903), Osmanlı döneminden günümüze kalmış önde gelen kültür varlıklarımızdandır.
Yine ilimizde bulunan Ebu Derda Türbesi, Hazreti Peygamberimizin sancaktarı Ebu Derda hazretlerinin manevi makamıdır.
- Müdirem Bartın ismi nereden gelme ve isminin anlamı nedir?
“Parthenia”dan Bartın’a dönüşen adın kaynağı“Muhteşem Akan Su” anlamına gelen, Yunan mitolojisinde “Sular Tanrısı” olarak bilinen parthenios’tur. Antik çağlarda “Parthenios” adıyla anılan, kentin içinden geçen ırmaktan alır. Bartın ırmağının kenarında kurulan Bartın kentinin parthenia adıyla anıldığı ve zamanla Bartın’a dönüştüğü yazılı kaynaklardan anlaşılmaktadır.
- Tanıtım faaliyetleriniz nelerdir?
İstanbul’da gerçekleştirilen Doğu Akdeniz Uluslararası Turizm ve Seyahat Fuarı EMITT, Travelexpo Uluslararası Ankara Turizm ve Seyahat Fuarı ve Travel Turkey İzmir olmak üzere turizm fuarlarına her yıl katılmaktayız. Çağımızın vazgeçilmezleri arasında yer alan Sosyal Medyada ise müdürlüğümüzce etkin bir şekilde tanıtım çalışmaları yapılmaktadır. Facebookta “Bartınilkulturveturizmudurlugu”, İnstragramda“bartinkulturturizmmudurlugu” ve Twitter da BartKultur adreslerinde tanıtım faaliyetlerimizi sürdürmekteyiz. Yine Müdürlüğümüzün resmi internet sitesi www.bartin.ktb.gov.tr adresimiz, www.360sanalturbartin.com ve www.guzelcehisarlavsutunları.com adlı internet sitelerimizde ilimizin tanıtım çalışmalarını gerçekleştirmekteyiz.
- Koronavirüs ile mücadele kapsamındaki çalışmalarınızı bizlerle paylaşır mısınız?
Pandemi bütün dünyayı etkilediği gibi hiç kuşkusuz bizi de etkiledi. Ancak Sayın Valimizin titizlikle yürüttüğü çalışmalar ve alınan önlemler sonucunda Bartın olarak diğer illerimize göre daha hafif atlatıyoruz. İlimize gelen turist sayısında %30’luk bir düşüş oldu. Şu an için güvenli turizm sertifikası alan 7 konaklama tesisimiz, işlemleri devam eden ise 1 tesisimiz bulunmaktadır. Valiliğimiz koordinesinde Mayıs ayından bugüne tüm personelimizle İlimizde hizmet veren konaklama tesislerinde Covid-19 bilgilendirme, rehberlik ve denetim çalışmaları ile konaklama tesislerimiz bilgilendirilerek bu süreci en az hasarla atlatmaya çalıştık ve kurumca hayat için sahadayız diyoruz.
- Sayın Müdirem, Bartın'ın turistik, kültürel ve doğal varlıklarını koruma veya onarmaya yönelik çalışmalarınız oldu mu veya olacak mı?
Amasra Kalesi, 2013 yılında Galata Kulesi, Sinop, Akçakoca, Foça, Çandarlı, Çeşme, Güvercinada ve Kuşadası Kaleleriyle birlikte “Ceneviz Ticaret Yolu’nda Akdeniz’den Karadeniz’e Kadar Kale ve Surlu Yerleşimleri” başlığı altında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesine alınmıştır. Son yıllarda artan turizm hareketleriyle birlikte Amasra’daki kültür varlıkları daha da önem kazanmaya başlamıştır. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından Amasra Müzesinde yeni yapılan teşhir tanzim projesi ve Kale surlarında acil müdahale gerektiren küçük onarım çalışmaları, kültür varlıklarını koruma ve sürdürülebilirliğini sağlayarak turizme katkısını olabildiğince arttırmaya yönelik çalışmalarımız olmuştur.
Bu çalışmalar doğrultusunda; Yapımına Hellenistlik döneminde başlanarak Roma imparatorluğu dönemi, Ceneviz Koloni Kenti Dönemi, Osmanlı İmparatorluğu dönemi ve son olarak Cumhuriyet dönemlerinde eklemeler ve onarımlarla günümüze ulaşan ve UNESCO Dünya Geçici Miras listesinde yer alan Amasra kalesi üzerinde doğal nedenlerle ve kale üzerinde oluşan bitki ve ağaç kökleri kale taşlarını yerinden oynatması, zarar vermesi sonucu bakım ve onarıma gerek duyulmuştur. Yapılan incelemeler sonucunda,2020 yılı Ağustos ayında Bakanlığımız Ankara Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından“Amasra Kalesi Sur Duvarları Restorasyonu” işi ihale edilmiş kaleye giriş kapısı olan Karanlık kapı üstü, Sur Duvarları üzeri ve Cenova Şatosunda dökülmeye yaşanan bölümlerde enjeksiyon ile güçlendirme çalışmaları ve dökülen bölümlerin onarım çalışmaları gerçekleştirilmiştir.
Yine Amasra Kalemizin Boztepe Mahallesinin doğu kısmında sur duvarlarının altındaki kayaların kopması ile surlar altında kısmen boşalma olması ve sur duvarlarının diğer kısımlarında oluşan bitkilenme, doğal sebepler ve insan kaynaklı bozulmaların neticesinde, Kalenin bir bütün olarak ele alınması ve restore edilmesi ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. Bu kapsamda Amasra Kalesi Sur Duvarlarının 1. Etap Restorasyon projesi Müdürlüğümüzce Bakanlığımız 2021 yılı yatırım programına teklif edilmiştir.
Bakanlığımızca her yıl Taşınmaz Kültür Varlıklarının yaşatılarak gelecek kuşaklara aktarılabilmesi için Proje ve Uygulama destekleri verilmektedir. Günümüze kadar ilimizde birçok tarihi konağımız bu sayede restore edilmiştir. 2021 yılında da yaptığımız çalışmalar sonucunda 27 tarihi konağımızın daha restorasyon projelerinin hazırlanması ve uygulanması için gerekli dosyalar hazırlanarak Bakanlığımız yatırım programına teklif edilmiştir.
- Bartın denilince akla ilk gelen nedir?
Deniz ve doğanın bütünleştiği Bartın’da akla ilk gelen Amasra, Güzelcehisar Lav Sütunları, Küre Dağları Milli Parkı ve geleneksel el sanatlarımızdan olan “Bartın İşi Telkırma”dır.
- Bartın'ı diğer illerimizden farklı kılan özelliği veya özellikleri nelerdir?
Dünyada sadece 4 yerde Türkiye’de ise sadece Bartın’da bulunan 80 milyon yıllık Güzelcehisar Lav Sütunlarımız diğer illerden ayrılan en önemli özelliğimizdir. Üç bin yıllık tarihi ve doğal güzellikleriyle Amasra İlçemiz. Bunun yanı sıra Kurucaşile ilçemizde ahşap yat ve tekne imalatı Osmanlı döneminden beri babadan oğula öğretilerek geleneksel yöntemlerle yapılmaya devam etmektedir. Yurt içi ve yurt dışına ihraç edilen yat ve ticari tekneler ustalar tarafından Bartın ormanlarından elde edilen en yüksek kalitedeki ahşap malzeme ile yapılmaktadır. Ayrıca Amasra İlçemizde ağaç oymacılığı yine geleneksel yöntemlerle ustalar tarafından yapılmakta ve tarihi Çekiciler Çarşısında satışa sunulmaktadır.
- Bartın'ın kültürel değeriniz ve faaliyetleriniz nelerdir?
Kültürel değerlerimiz arasında el sanatlarımız da önemli yer tutmaktadır. Coğrafi işaretli ürünümüz olan “Bartın İşi Telkırma” geçmişten günümüze yaşatılan ve ismiyle ilimizi markalaştırmıştır. Diğer bir el sanatımız olan Tel sarmaya da coğrafi işaret almak üzere müdürlüğümüzce başvuruda bulunduk. İlimizdeki el sanatlarını yaşatmak için diğer kurumlarla ortak çalışmalar içerisindeyiz. Ayrıca kültür mirasımıza sahip çıkmak, korumak ve yaşatmak amacıyla Bakanlığımız Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğünün katkılarıyla Kültür Merkezimizde ücretsiz olarak Bartın İşi Telkırma, Tel Sarma, İpek Koza, Bez Dokuması ve İğne oyası gibi Geleneksel El Sanatları kursları açmaktayız.
Kültür merkezimizde bulunan 402 ve 103 kişilik iki adet salonumuzda her ne kadar pandemi etkisiyle nispeten azalmış olsa da tiyatro, konser, panel, konferans, gibi kültürel etkinlikler gerçekleşmektedir.
Müdürlüğümüz bünyesinde Türk Sanat Müziğine gönül veren Bartınlı sanatseverleri bir arada buluşturarak Klasik Türk Musiki kültürümüzü yasatmak ve gençlere Türk Sanat Müziğini sevdirmek amacıyla 2015 yılında Türk Sanat Müziği Koromuz kurulmuştur. Koromuz 50 kişilik kadrosu ile bu güne kadar 11 konser vererek Bartınlı sanatseverlerle buluşmuştur. Ayrıca 2018 yılında Çocuk Koromuz kurulmuştur. 5-13 yaş arası çocuklarımızdan oluşan koromuz bugüne kadar 5 kez konser vermiştir.
İlimizde geleneksel hale gelmiş festival ve şenlikler Bartın’ın kültür hayatına büyük katkı sağlamaktadır. Bunlardan bazıları; Çilek Festivali, Kurucaşile Ahşap ve Yat Festivali, Abdipaşa Keşkek Festivali Kültür ve Sanat Etkinlikleri, Çilek Çocuk Festivalidir. Festivaller Bakanlığımızın Yerel Yönetimlerin, Derneklerin ve Vakıfların Projelerine Yapılacak Yardımlara İlişkin Yönetmeliği kapsamında desteklenmektedir.
- Projeleriniz ya da yeni uygulamaya geçtiğiniz çalışmalarınız nelerdir?
Kültür ve Turizm alanındaki projelerimiz: Güzelcehisar Lav Sütunları ve Sahilinin Turizm ve Rekreasyon Amaçlı Peyzaj Uygulama Projesi: Batı Karadeniz Kalkınma Ajansının Maddi destekleriyle yapılan proje sahibi İl Müdürlüğümüz olup eş finansman İl Özel İdaresi, iştirakçi Bartın Üniversitesidir. 850 metrelik yürüyüş yolu ve seyir terası ile turizmin hizmetine sunulmuştur.
Amasra Kalesinin Restorasyonu Projesi: Amasra Kalesinin orijinal özelliğini yitirmesi nedeniyle ilk etapta Boztepe bölümünün restorasyonu yapılabilmesi için 2021 Bakanlığımıza yatırım programına alınması için proje teklifinde bulunduk. 2021 yılında gerçekleştirilmesi için çalışmalarımız devam ediyor.
İpek Yolunda Bir Çıkış Amastris ve Kromna Rotası: Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı’nın 2020 yılı mali destek yılından yararlanılarak hazırlanan İpek Yolunda Bir Çıkış Amastris ve Kromna Rotası proje sahibi olarak il müdürlüğümüz yine eş finansman İl Özel İdaresi iştirakçi ise Orman İşletme Müdürlüğü olarak nehir, kıyı, dağ ve deniz temalı yürüyüş rotası oluşturulacaktır. Bu projemizin 18 ay sonra hizmete girmesi planlanmaktadır.
Bakanlığımızın da çok önem vererek teknik ve mali destek sağladığı modern kütüphanelerin ilçe ve beldelerimize kazandırılması için ilgili belediyelerle proje çalışmalarına başlamış bulunmaktayız.
- Bartın'ın yöresel yemekleri ve özellikleri nelerdir?
Coğrafi konum itibariyle Batı Karadeniz Bölgesinde bulunan Bartın’da önemli bir yere sahip olan mutfak kültüründe yemekler bulunduğumuz coğrafyanın da etkisiyle genellikle sebze ağırlıklıdır. Ayrıca zengin orman varlığının nimetlerinden olan kestane, fındık, ceviz, defne yaprağı ve kestane balı Bartın’ın ihraç ürünlerindendir. Bartın’ın Karadeniz’e kıyısının olması sebebiyle balık kültürünün oldukça gelişmiş olmasını sağlamıştır. 2020 yılında Türk Patent ve Marka Kurumunca 6 adet Bartın lezzeti mahreç işaretli ürün olarak tescillenmiştir. Bunlar; Pirinçli Bartın Mantısı, Kabak Burması Tatlısı, İncir Donduması, Ağda Tatlısı, Beyaz Baklava ve Tatlı Börektir.
Kendine özgü Amasra salatası ve Coğrafi işaret tescil belgeli lezzetleriyle gastronomi turizmi alanında da çalışmalarımız sürecektir.
- Müdirem, son olarak ne söylemek istersiniz?
Bu güzel röportajdan dolayı ilimiz adına sizlere teşekkür ederim. Gazeteniz aracılığı ile üç bin yıllık tarihe sahip ve yeşiliyle mavisiyle bütünleşmiş doğasıyla, tarihi ve kültürel özellikleriyle Bartın’ı yaşayıp keşfetmek için herkesi ilimize bekliyoruz.
Sayın Müdirem, Değerli zamanınızı ayırıp, bizleri bilgilendirdiğiniz için biz size sonsuz teşekkürlerimizi sunuyor ve çalışmalarınızda başarılarınızın devamını diliyoruz.
Yapmadan Dönme:
Bartın’da Tekne Turu Yapmadan,
Ahşap Bartın Evi Görmeden,
Kuşkayası Yol Anıtı’nı Ziyaret Etmeden,
Ulukaya Şelalesinin Suyunu İçmeden,
Güzelcehisar Lav Sütunlarını Görmeden,
Küre Dağları’nda Doğa Yürüyüşü Yapmadan,
Bartın İşi Telkırma Satın Almadan,
Kemerli Mağarasını Görmeden,
Amasra’da Balık ve Salata Yemeden.!
***
74 Bartın
Karadeniz’in Batı Bölümünde yer alan,
Tabiat, dağ ve yayla turizmi açısından,
büyük önem arz eden Bartın, şirin bir ildir.
Şehre gemiyle ulaşım imkanını sunan,
Türkiye’de deniz trafiğine usturuplu,
tek dere olma özelliğini taşıyan,
Bartın Irmağının kıyısında konumlanan,
küçük fakat değerleri ile yüce olan,
Bartın, kendine has bir şiveye de sahiptir.
Antik çağda Parthenios adıyla anılan,
Karadeniz’in tüm özelliğini yansıtan,
yaşanabilir kent niteliğini taşıyan;
Amasra kalesi ile Bartın Kent müzesi,
özelliklerini koruyan Ahşap Evleri,
yeşilliği, ormanları, güzel tabiatı,
İnkum, Mugada, Çkaraz gibi hijyen plajları
vb. unsurlarıyla bir tatil kenti olan Bartın,
doğa yürüyüşleri içinde idealdir.
Her iki taraftan liman görevini gören,
bağımsız iki adaların ortasında kalan,
Amasra ilçesi, 3000 yıllık tarihe sahiptir.
Hande Hamdiye Ağırman
***
Not; Şırnak il yetkililerinin yoğunluğu nedeniyle "73 Şırnak" röportajı bir sonraki haftaya ertelendi.
