Kırşehir Valisi Sayın İbrahim AKIN ve Kırşehir İl Kültür ve Turizm Müdürü V. Sayın Eyüp TEMUR ile röportaj
“Ahiliğin Şehri-Kırşehir”
Kırşehir Valisi Sayın İbrahim AKIN ve Kırşehir İl Kültür ve Turizm Müdürü V. Sayın Eyüp TEMUR ile röportaj. "Ahiliğin Şehri-Kırşehir"
Bu hafta: Plaka numarası “40” olan, İç Anadolu Bölgesi'nin Orta Kızılırmak bölümünde yer alan Ahiliğin Şehri-Kırşehir ilimizi konu aldık.
*
Binlerce yıl çeşitli uygarlıklara ev sahipliği yapan Bozkırın Tezenesi, Ahi şehri, büyük usta Neşet Ertaş’ın memleketi, tarih ve kültür kenti Kırşehir; yalnız çeşitli tarihi eserleri, yeraltı şehirleri ve zengin coğrafyası ile değil, bol termal kaynakları, Seyfe Gölü, Kuş Cenneti gibi doğal güzellikleri ile de dikkat çekmektedir.
*
“AHİ EVRAN VELİ”
Anadolu Ahiliğinin kurucusu olan Ahi Evran, 1171 yılında Azerbaycan'ın hoy şehrinde doğmuş ve 1262 yılında Kırşehir'de vefat etmiştir. Evran unvanı ise herkesi korkutan yılanın Ahi Evren'i görünce sakinleşmesi nedeniyle insanlar tarafından anılmaya başlanmıştır. Orta Asya'dan Anadolu'ya gelen alperenlerden biri de Ahi Evran'dır. Anadolu'nun pek çok şehirlerini gezerek Ahilik teşkilatının kurulması ve yayılmasında önemli rol oynamıştır. Osmanlı Devleti zamanında Ahi Evran'ın esnafın piri olarak kazandığı ün Anadolu, Rumeli, balkanlar ve Kırım'a kadar yayılmıştır. Ahi Evran, Moğol istilasından kaçarak Anadolu'ya gelen sanatkar ve tüccarların dayanışmasını sağlamıştır. Bir esnaf örgütü olan Ahiliğin temel unsurları: Doğruluk, karşılıklı yardımlaşma ve saygıya dayanmaktadır.
“Sayın Valimizin RÖPORTAJ”
Sayın Valim, sizi basından ve gerçekleştirmiş olduğunuz başarılı faaliyetlerinizden tanıyoruz. Rica etsem bu kez Önce Vatan Gazetesi okurları için kendinizi tanıtır mısınız?
Sözlerimin başında, ülkemizin ve ilimizin tanıtılmasına öncülük etmenizden dolayı sizlere teşekkür ediyor ve Önce Vatan Gazetesi okurlarına sevgilerimi sunuyorum. Kısaca kendimi tanıtmam gerekirse; 1970 yılında Çorum ili, Osmancık ilçesi, İncesu Köyü’nde doğdum. İlkokulu köyde, ortaokul ve liseyi ise Çorum’da tamamladım. 1992 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinden mezun oldum.
09 Mayıs 1994 tarihinde Kastamonu Kaymakam Adayı olarak göreve başladım. 1995 yılı Haziran ayından itibaren (8) ay süreyle dil eğitimi ve inceleme araştırma yapmak üzere İngiltere’de bulundum. Kaymakam Adaylığım esnasında Denizli-Beyağaç ilçesi Kaymakam Vekili olarak görev yaptım. 1997 yılında 83. Dönem Kaymakamlık kursunu bitirerek Afyonkarahisar-Kızılören İlçesi Kaymakamlığı’na atandım. Daha sonra sırasıyla Diyarbakır-Kulp, Şanlıurfa-Akçakale ve Eskişehir-İnönü ilçesi Kaymakamı olarak görev yaptım. 25 Ocak 2006 tarihinde Mülkiye Müfettişliği, 01 Temmuz 2008 tarihinde ise Mülkiye Başmüfettişliği görevine başladım.
2009 yılı Eylül ayından 2013 yılı Ocak ayına kadar geçici görevle Başbakanlıkta görev yaptım. 2013 yılı Ağustos ayından itibaren (1) yıl süreyle yurt dışı inceleme ve araştırma görevi kapsamında ABD’de bulundum. 16.04.2015 tarihinden itibaren Mülkiye Teftiş Kurulu Başkan Yardımcısı olarak görev yapmakta iken 14 Mayıs 2018 tarihli Bakanlar Kurulu Kararıyla Kırşehir Valiliği görevine atandım. Evli ve üç çocuk babasıyım.
Sayın Valim, Kırşehir’de göreve başladığınız dönemden bu yana eski, mevcut ve yeni faaliyetlerinizden bahseder misiniz?
Kırşehir’de göreve başladığım günden bu güne kadar ilimizin eğitimini güçlü kılacak yatırımlardan olan toplam 16 derslikli 3 anaokulu ile toplam 48 derslikli 2 ortaokul tamamlanarak hizmete açılmıştır. Yine 6 ilçeye halı saha, 2 ilçeye Ahi Konağı, 40 kişi kapasiteli Erkek Sevgi Evi, Boztepe İlçesi Emniyet Amirliği Hizmet Binası, Akçakent 112 Acil Sağlık Hizmetleri Binası, KÖYDES Projesi kapsamında 52 köyümüze içme suyu projesi ve Arkeoloji Müzesi’nin yapım işi tamamlanmıştır. Yine ilimiz ulaşımının rahatlaması için 36 km 1. kat ve 76 km 2. kat asfalt, 28.5 km bsk asfalt yapılmış ve 34.200 m² kilitli parke döşenmiştir. Daha yeşil bir Kırşehir için 950 ha alanda ise 1.200.000 ağaç dikimi gerçekleştirilmiştir. 2019 yılı için planlanan projelerimiz mevcuttur.
Kırşehir’i bizlere tanıtın dersek neler söylersiniz?
Kırşehir, İç Anadolu Bölgesi’nde Kızılırmak havzası içerisinde kurulmuş en eski yerleşim merkezlerinden birisidir. Doğal kaynakları, verimli toprakları ve ticaret yolları üzerinde yer alması sebebiyle Kırşehir her dönemde önemli ve vazgeçilmez bir kent olmuştur.
Bilinen 5000 yıllık tarihi bir geçmişe sahip olan Kırşehir, Hitit, Pers, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı gibi medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır.
Anadolu’nun Türkleşmeye ve İslamlaşmaya başladığı dönem olan 13. yüzyılda Kırşehir, en parlak dönemini yaşamış ticaret, bilim, kültür ve sanatta büyük bir gelişme kaydederek bayındır bir şehir haline gelmiştir. Dünyanın ilk sivil toplum hareketlerinden biri olarak kabul edilen, sosyal ve ekonomik hayatımızı düzene sokan Ahilik Teşkilatı’nın kurucusu Ahi Evran-ı Veli, eserlerini Türkçe yazarak dilimizin güzelliğini ve inceliğini ortaya koyan Aşıkpaşa, Süleyman Türkmani, Gülşehri, sevgi ve gönül insanları Yunus Emre, Hacı Bektaş-ı Veli, Gökbilim Medresesi’nin kurucusu Cacabey, Osmanlı Devleti’nin manevi kurucusu Şeyh Edebali gibi hem kendi dönemini hem de gelecek kuşakları aydınlatan Türk–İslam şair, düşünür ve mutasavvıflarına ev sahipliği yapmıştır.
Kırşehir, Cacabey Medresesi, Ahi Evran Külliyesi, Aşıkpaşa ve Yunus Emre Türbeleri, Dulkadirli, Mucur ve Kepez Yeraltı Şehirleri, höyükleri, tarihi kaplıcaları, kümbetleri, kervansarayları, camileri, kaleleri ve konaklarıyla zengin bir tarihi ve kültürel mirasa sahiptir. Bütün bu değerlerin yanı sıra Japon Arkeoloji Enstitüsü tarafından 1986 yılından bu yana yapılan kazı çalışmaları, bu kazılarda gün yüzüne çıkarılan ve tarih öncesi devirlere ışık tutan eserlerin elde edildiği Kaman Kalehöyük Kazı Alanı, aynı alanda kurulan Kalehöyük Arkeoloji Müzesi ile ziyaretçilerine geçmişe yolculuk yapma fırsatı sunmaktadır.
İlimiz ayrıca göçmen kuşların uğrak yeri olan Seyfe Gölü Kuş Cenneti, İç Anadolu’nun denizi konumundaki Hirfanlı Baraj Gölü, botanik Japon Bahçesi, şifalı termal kaplıcaları ve otelleriyle mutlaka gezilip görülmesi gereken yerler arasındadır.
Ayrıca Kırşehir, eğitimde ülkemizin marka kentidir. Son 15-20 yılda ülkemiz genelinde yapılan tüm lise ve üniversite sınavlarında hep zirvelerde yer almıştır.
Yine ilimiz, asayiş ve güvenlik açısından ülkemizin en huzurlu illerinin başında yer almaktadır. Ahilik kültürü ile yetişen Kırşehirliler, daima kanunlara uyarak devletimizin yanında yer almıştır.
Amacımız, Kırşehir’i tarihi ve kültürel dokusunu koruyan, her alanda kalkınmış modern bir şehir haline getirmektir. Nitekim hem Kırşehirlilere kaliteli bir yaşam sunmak hem de ilimize gelen turistleri en iyi şekilde ağırlamak amacıyla yatırımlarımız devam etmektedir. Bunun yanı sıra ilimizin tanıtımı ve turizmde hak ettiği payı alabilmesi için çalışmalarımız sürmektedir. Abdal kültürünün yaşatıldığı ve bozlak müziğinin en güzel eserlerinin seslendirildiği bu topraklara tüm ziyaretçilerimizi bekliyoruz.
*
Sayın Valim, değerli zamanınızı ayırıp, bizlerele paylaşmış olduğunuz bilgiler için kendim ve Önce Vatan Gazetesi okurları adına sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum.
*
Sayın Müdürümüzün “RÖPORTAJI”
Sayın Müdürüm sizi tanıyabilir miyiz?
Eyüp Temur. İl Kültür ve Turizm Müdür Vekiliyim. Asıl mesleğim öğretmenlik. 12 yıl öğretmen ve idarecilik yaptım. 16 yıldır da İl Kültür ve Turizm Müdür Yardımcısı olarak çalışıyorum.
Sayın Müdürüm, turizm ve tanıtım faaliyetleriniz nelerdir?
Şehrimiz tarih, kültür, termal ve eğitim yönünden oldukça gelişmiştir. İlimizde bulunan mevcut eserler Selçuklular zamanında yapılmıştır.
Selçuklular zamanında yapılan yapıtlar şunlardır;
• Cacabey Gökbilim Medresesi
• Ahi Evran Zaviyesi
• Aşıkpaşa Türbesi
• Melikgazi Türbesi
• Fatma Hatun Türbesi
• Kalender Baba Türbesi
• Kesikköprü ve Kervansarayı
• Kapucu Camii
• Alaaddin Cami
• Çarşı Cami
• Lale Cami’dir.
Müdürlüğümüze bağlı 5 adet işletme belgeli otelimizde termal otel hizmeti vermekteyiz.
8 adet seyahat acentemiz bulunmaktadır. Müdürlüğümüz denetiminde Klas Sineması, 6 salonda faaliyet göstermektedir. 2’si il merkezinde olmak üzere 6 ilçede toplamda 10 kütüphanemiz mevcut olup, halkımız ve öğrencilerimiz kütüphanelerimizden günlük yararlanmaktadır.
Müdürlüğümüze bağlı olarak hizmet veren, il merkezinde Arkeoloji Müzemiz ve Kaman ilçesinde Kalehöyük Arkeoloji Müzemiz’de arkeolojik ve etnografik eserlerimiz teşhir edilmektedir.
Genelde Roma dönemine ait Dulkadirli İnlimurat, Mucur Merkez ve Mucur Kepez olmak üzere 3 tane yeraltı şehrimiz bulunmakta olup, buralar genelde barınma ve güvenlik amaçlı kullanılmıştır.
1986 yılından itibaren Japon dostlarımızla Çağırkan Kalehöyük’te, Büklükale’de ve Yassıhöyük’te kazı çalışmaları yapıyoruz. Çıkan eserleri Kaman Kalehöyük Arkeoloji Müzesi’nde sergiliyoruz.
İl merkezimizde, müzemiz başkanlığında ve Arkeoloji Bölümü danışmanlığında Merkez Kalehöyük’te arkeolojik kazı yapıyoruz. Ayrıca Kırşehir Ahi Evran Üniversitemiz Antropoloji Bölümü Başkanı Doç. Dr. Ahmet Cem Erkman başkanlığında Kızılırmak üzerindeki Kurutlu mevkiinde fosil kazısı yapıyoruz.
Kırşehir denilince akla ilk gelen nedir?
Kırşehir’de 1300’lü yıllarda kurulan ve 32 esnafın başı olan Ahi teşkilatı vardır. Ahilik’te akıl, ahlak, bilim ve çalışma prensipleri çok önemlidir. Ahilikte elin, sofranın, kapının açık olması (cömert olmak), gözün ve dilin günahlara karşı kapalı olması gerekir. Ahiler 27 adet Vakıf kurarak STK görevi üstlenmişlerdir. Ahilik teşkilatında Ahiyan-i Rum (esnaf teşkilatı), Abdalan-i Rum (tasavvuf teşkilatı), Gaziyan-i Rum (asker teşkilatı) ve Baciyan-i Rum (kadınlar teşkilatı) olmak üzere 4 ayrı kurum bulunmaktadır.
Her yıl eylül ayının 3. haftasında uluslararası boyutta Ahilik kutlamaları yapılmaktadır.
Bozkırın Tezenesi olarak bilinen ve UNESCO tarafından “Yaşayan İnsan Hazinesi” olarak kabul edilen Neşet Ertaş, abdal kültürünün en önemli temsilcisidir. Ayrıca babası Muharrem Ertaş, Çekiç Ali, Şemsi Yastıman, Dadaloğlu, Aşık Sait, Hacı Taşan da bozlak müziğimizin taşıyıcılarıdır.
1300’lü yıllarda Avrupa, Ortaçağı yaşarken devrin Valisi Cacabey tarafından Gökbilim Medresesi yaptırılmış ve burada astronomi, tıp ve felsefe dersleri verilmiştir. Medresedeki roket tasarımları burada astronomi çalışmaları yapıldığının en güzel göstergesidir.
Edebiyat dilinin farsça olduğu bir dönemde Aşıkpaşa 12.000 beyitlik ‘Garipname’ adlı eserini, Ahmedi Gülşehri ‘Mantıku’t Tayr’ adlı eserini Türkçe yazmış ve Yunus Emre ise ilahilerini duru bir Türkçe ile söylemiştir.
Ayrıca Kırşehir ;
• Süleyman Türkmani
• Kaya Şeyhi
• Nasuhdede
• Şeyh Edebalı
• Yunus Emre
• Mahsenli Ali Efendi
• Kalender Baba
• Geyikli Baba gibi erenlere ev sahipliği yapmıştır.
Kırşehir ismi nereden gelme ve isminin anlamı nedir?
Kırşehir, tarihte Hititler döneminde Akua Saravana (su şehri), Persler döneminde Katpatukya (güzel atlar ülkesi), Roma döneminde Makissos, Bizans döneminde Justinianapolis, Selçuklular döneminde de Gülşehri gibi isimlerle anılmıştır.
Daha sonraları ilimiz, bozkırın ortasında yer almasından dolayı Kırşehir olarak adlandırılmıştır. Yine bir rivayete göre Timur Ankara Savaşı’na giderken ordu Kırşehir’e uğrar ve Timur “Kırın Şehri” diye katliam yapar ve ismi Kırşehir kalır.
Kırşehir’i diğer illerimizden farklı kılan özelliği veya özellikleri nelerdir?
Şehrimiz, Selçuklu ruhunun ve eserlerinin olduğu, tarih ve kültürü oldukça eskiye dayanan, Kaman Cevizi’nin, Akıllı Pekmez’in meşhur olduğu, Onyx taşı ve tuzdan hediyelik eşyaların yapıldığı, yurtdışında çalışmaya giden ve Almancı denilen işçi kitlesinin bulunduğu ve eğitimde her yıl sınavlarda ilk sıralarda yer alan bir kenttir.
Kırşehir'in kültürel faaliyetleri nelerdir?
1-Aşıkpaşa Uluslararası Şiir Şöleni
2-Aşık Said Anma Etkinlikleri
3-Neşet Ertaş ve Abdal Kültürünü Anma Etkinlikleri
4-Uluslararası Ahilik Haftası Kutlamaları
5-Yunus Emre’yi anma etkinliklerimiz var.
Müdürlük olarak her yıl düzenli olarak;
1-Nevruz Kutlamaları,
2-Müzeler Haftası,
3-Turizm Haftası,
4-Kütüphaneler Haftası,
5-Hıdrellez gibi etkinliklerimiz var.
Kırşehir’in turistik yerlerini tanıtır mısınız?
Kırşehir’de UNESCO Geçici Kültürel Miras Listesi’ne giren Ahi Evran Türbesi-Zaviyesi ve Cacabey Gökbilim Medresemiz bulunmaktadır.
Şehrimize gelen misafirler, Aşıkpaşa Türbesi, Kentpark, Ağalar Konağı, Hacıbey Konağı, Hılla Nilüfer Gölü, Mucur-Kepez ve Dulkadirli İnlimurat yeraltı şehirleri, Japon Anı Bahçesi, Kaman Kalehöyük Arkeoloji Müzesi, Seyfe Kuş Cenneti (Ramsar Alanı), Neşet Ertaş Gönül Sultanları Kültür Evi, Güzler Parkı, Hirfanlı Barajı’nı ve ilimizde bulunan 2 ayrı müzemizi ziyaret etmektedirler.
Müdürlüğümüze bağlı Ustalar Müzik ve Oyun Topluluğumuz da ilimize gelen konuklara Bozlak Müzik Dinletisi vermektedir. Ayrıca ilimize gelen misafirlerimiz, ünlü bozlak ustası Neşet Ertaş’ın mezarını ziyaret etmektedirler.
Neşet Ertaş’ı tanıtır mısınız?
Neşet Ertaş; Bozlak Müziği’ni abdal ağzı ile söyleyen ustalarımızdandır. Kendisine UNESCO tarafından “Yaşayan İnsan Hazinesi” unvanı verilmiştir. 2006 yılında TBMM tarafından üstün hizmet ödülü verilen Neşet Ertaş, Cumhurbaşkanlığı tarafından takdim edilen Devlet Sanatçılığı Ödülü’nü ”Ben halkın sanatçısıyım” diye kabul etmemiştir.
Neşet Ertaş, ayrıca İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından fahri doktora unvanı alan üstatlardandır. En büyük sözü “Analar insan, biz insanoğluyuz. Onların eli öpülür” der.
Hanımı Leyla’dan ayrılınca “Yazımı Kışa Çevirdin”, annesine “Tatlı Dillim Güler Yüzlüm Neredesin Sen” bestesini, babasına da “Cahildim Dünyanın Rengine Kandım” bestesini yapar.
Neşet Ertaş’ın birkaç anısından bahsetmek gerekirse; Neşet Ertaş, 1970’lerde Ürgüp’te 3 gün düğünde çalar ve 1 milyon para kazanır. Kazandığı parayı dönüşte tarlada çalışan Urfa’dan gelen işçilerin hepsine dağıtır. Bu yönüyle paraya önem vermeyen bir kişiliğe sahiptir.
Yine Mahsuni Şerif’le Eskişehir’e konsere giderler. Organizasyon şirketi Neşet Ertaş’a 300 TL ücret öder, Mahsuni Şerif’e ücretini vermeden kaçar. Telaşlanan Mahsuni Şerif’e Neşet Ertaş “Hiç tasa etme 300 gayme hepimize yeter” der ve oradakilerle mevcut parayı bölüşür.
Kırşehir’in yöresel yemekleri ve özelikleri nelerdir?
Ahiler Kalkınma Ajansı, Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile Bilim, Sanayi ve Teknoloji Müdürlüğü’nün çalışmalarıyla Çullama ve Höşmerim yemekleri Kırşehir Coğrafi İşaretler Listesi’ne alınmıştır.
İlimiz de bulunan yöresel yemek çeşitlerimiz 17 tane olup bunlar;
• Düğ Çorbası,
• Yoğurt Çorbası,
• Katma Aşı,
• Köftür,
• Borani,
• Çullama,
• Keşgek,
• Baltacı,
• Çir Yağlama,
• Süla Kabağı,
• Höşmerim,
• Ekşi şerbeti,
• Aside,
• Sütlü Kabak,
• Pelte,
• Damla Şıranı,
• İncir Yağlama’dır.
Sayın Müdürüm, bizlerle paylaşmış olduğunuz bilgilerden dolayı size sonsuz teşekkür ediyor ve başarılarınızın devamını diliyoruz.
Efendim son olarak ne söylemek istersiniz?
Kırşehir, geçmişten günümüze kadar tarih, kültür, termal ve eğitim kenti olmuştur. Genel olarak Selçuklular dönemine ait mimari yapıların hâkim olduğu, ilimize gelen konukların Ağalar Konağı’nda bozlak müziği eşliğinde yemeklerini yediği, sevecen insanların olduğu tipik bir Anadolu şehridir.
Ayrıca termal suyumuzda şifa bulmak isteyen herkesi ilimize beklemekteyiz.
2006 yılında kurulan Kırşehir Ahi Evran Üniversitemiz’de 23.000 öğrencimiz eğitim görmektedir.
Şehrimizde şu an dokuması yapılmamakla beraber Özbağ Halımız ve Mucur Seccademiz meşhurdur.
İlimiz, 15.000 yataklı termal potansiyele sahiptir. Rezerve sahibi olmakla beraber Bakanlığımız işletme belgeli 5 otelde yatak sayımız 1.000 adettir. Termal suyumuz ayrıca Mahmutlu Bölgesi’nde seracılıkta kullanılmaktadır.
Bakanlığımız İşletme Belgeli Otellerimiz;
• Armas Otel ( 5 Yıldızlı)
• Grand Otel Terme (4 Yıldızlı)
• Temur Termal Otel (3 Yıldızlı)
• Cingöz Otel (3 Yıldızlı)
• Kapris Otel ( 2Yıldızlı)
Kızılırmak üzerinde Kaman ilçemize bağlı Hirfanlı yerleşkesinde Gençlik ve Spor Bakanlığımıza bağlı Gençlik Kampı’nda öğrenciler dönemler içinde birer hafta kalarak çeşitli etkinliklere katılmaktadırlar.
Mucur Kervansaray Dağı üzerindeki rüzgârgülü tesislerinde ise elektrik üretimi yapılmaktadır.
*
40 Kırşehir
Ahiler diyarı iki kelimeyle bitmez,
Amansız yiğitlikle cesaret gösterenler,
Osmanlılardan bu yana anlamı değişmez,
Hep adaletin temsilcileriyiz biz Türkler.
Yurt bildiler, ayı tutsak eden Ahi Evren,
Aşık Paşa, Hacı Bektaş Veli ve niceler.
Benzersiz yeşil mermerini yoktur bilmeyen,
Büyük emekle bakır dokuyor kutsal eller.
Çiçek Dağı’nın eşsiz havza yüksekliğinden,
Delice ırmağına doğru akan dereler.
Kavak ağaçlarıyla yeşil kendiliğinden,
Dikmeyle değil doğasında var bağ bahçeler.
Deva yeri derler yerli yabancı turistler,
Termal, kaplıcalarla şifa dağıtan şehir.
Uçtan uca işlek anayoluyla gelenler,
Buradan memnuniyetle döner her misafir.
Ozanların sazında temel etmiş türküler,
Hep anılan birçok ünlü yazar ile şair.
Mağaralarda lüks hayat yaşamış Keişler,
Yer altınla üst dair hayran kaldım Kırşehir.
Hande Hamdiye AGİRMAN
