Amerika Birleşik Devletleri ordusunda görev yapan Türk kökenlilerin sayısı oldukça az. Uzun süredir ABD ordusunda görev yapan birilerini ararken Mehmet Mican Çavuşoğlu ile yolumuz kesişti. Kendisi geçtiğimiz günlerde 22 yıl görev yaptığı Sergeant First Class yani Astsubay Kıdemli Üstçavuş rütbesinden emekli oldu. Türkiye’de büyük şehirdeki üniversitelere puanı yetmeyince o da hayallerindeki New York’a gelmek için harekete geçti. 29 sene önce Giresun’dan gelip Amerika'da zorlu askeri sınavları ve eğitimleri geçerek dünyanın farklı yerlerinde görev yapmış. Mican Bey ile hem ABD macerasını hem de Amerika'daki askerlik anılarını konuştuk.



Röportaj: Anıl Sural

Fotoğraf: Rona Doğan

Önce Vatan Gazetesi Washington DC




Mican Bey öncelikle ABD hikayeniz nasıl başladı?

Türkiye’de üniversitede iyi bir okul kazanamamıştım, arkadaşlarım gibi büyük şehirlere okumaya gidememiştim. Çocukluk hayalim olan New York’a gitme düşüncesi hiç bitmemişti ve babamın kitaplarından olan Harold Robinson’un Manhattan’ı anlatan New York’ta geçen pek çok kitabından etkilenmiştim. Bu yüzden karar verdim İstanbul’a değil New York’a gidecektim. Amerikalı askerlerle ilk tanışmam ortaokulda iken, Sinop’ta katıldığımız ortaokullar arası Karadeniz basketbol turnuvasında olmuştu. Sinop radar üssündeki Amerikalı askerleri ilk orada bir lokantada görmüştüm ve bize basket toplarımızla akrobatik hareketler yapmışlardı. Sanki gözümüzde hepsi birer Michael Jordan’dı. Daha sonra lise yıllarında Amerikan Radar Üssünden karma bir takımla Giresunda Fiskobirlik Basketbol takımı olarak bir dosluk maçı yaptık ve büyük farkla onları yendik. Kafamda onların imajı, büyüklüğünü kaybetmişti. Onlar bu memlekete geliyorsa bende onların memleketine giderim ve hayalim olan Madison Square Garden (MSG) da bir NBA maçı seyredebilirim dedim. New York’taki üçüncü ayımda MSG’de New York Knicks vs Utah Jazz ilk seyrettiğim NBA maçıydı. Aslında uçuk bir hayaldi... Giresunlu olmama rağmen Amerikada yaşayan yardım isteyebileceğim hiçbir tanıdığım, akrabam yoktu. Ama yine de vizeyi aldım. 21 yaşında gençliğin verdiği cesaretle ve biraz da korkuyla 28 Ocak 1991 yılında öğrenci vizesi ile geldim.


Askeriyeye girmeye nasıl karar verdiniz?

2-3 senelik hayli zorlu New York’ta Brooklyn ile Manhattan arasında okul-çalışma hayatından sonra karar vermek zorundaydım. Arkadaşlarımın çoğu sarı taksi, benzin istasyonu veya benim gibi marketlerde çalışıyordu. Kazandığım para okul ve yaşamaya yetmiyordu. İlk sene Brooklyn, Flatbush’ta kalıyordum. İkinci sene ise okulum Hunter College’a yakın olsun diye Manhattan’a taşındım. New Jersey’de restoran işi vardı ve şartlar bir bakıma daha iyiydi. En azından yemek sorunu yoktu, aç kalmazdık. Gece müdürlüğü ile işe başladım. Bir yıl sonra, her Türk’ün yaptığı gibi neden bizde iş sahibi olmayalım dedik ve 3 arkadaş ortak Delaware’in Dover şehrinde Diner - Restoran aldık. Göçmenlik ve Vatandaşlık Bürosu polisi bize baskın yapana kadar, işlerimiz ilk 3 sene gayet iyi gitti. Sadece biz değil o bölgedeki tüm restoranlara gitmişler ve kaçak çalışanları yakalamışlardı. Hiç unutmuyorum Cuma sabah 8 işler tam yoğunken gelmişlerdi. Ne kadar iş yeri sahibi olsak da öğrenciydik ve yabancıydık, işlerimiz olumsuz yönde çok etkilendi. Müşterimizin çoğu Dover Air Force Askeri Üssün Askerleriydi. Bunun ileride benim için bir dezvantaj olacağını hissetmiştim. Ben geleceğim için bu ülkenin bir parçası ve birinci sınıf vatandaşı olmak zorundaydım. İlerde soy ismimizden ve aksanımdan dolayı kendimin ve gelecekteki çocuklarımın etkilenmesini istemiyordum. Herkesten farklı olmak, değişik yollar izlemek, kendi yolumu kendim yaratmak için Amerikalı asker arkadaşların tavsiyesi ile askeriyeye katılmaya karar verdim. Çevremde, benim bildiğim, bu şekilde karar veren herhangi bir örnek yoktu ve ben ilklerdendim.


Karar verdikten sonra neler yaptınız? ABD'de orduya katılmak için genel şartlar nelerdir?

Askere girmek için Türkiye’deki üniversite sınavı gibi ASVAB denilen bir sınava tabi tutuluyorsunuz, herhangi bir sağlık sorununuz olmadığı takdirde boyunuz ve kilonuz uyumlu ise ilk ön elemeyi geçiyorsunuz, 4 aylık acemi askerliğimi Kentucky’nin Fort Knox şehrinde yaptım. Askere 19D Cavalry Scout-süvari avcısı- izci- akıncı olarak mezun oldum. Bizim gurubumuz 30 kişi ile başladı 18 kişi biterebildi, 12 kişi sakatlanıp çürüğe çıkmak zorunda kaldı.


Ordudaki en son rütbenizden ve yükselmenizden bahsedebilir misiniz?

Ordudaki en son rütbem, Sergeant First Class (E-7). Askeriyede başarıya rütbe verilir. Otomatik rütbe alınmaz. Arkadaşlarınızla devamlı bir yarış halindesinizdir. En iyi yapan, en başarılı olan bir kurula sevk edilir ve değerlendirme yapılır. Ben 22 senelik askerlik yaşantımda yaptığım bütün işleri özveri ve çok çalışarak başarıya odaklı yaptım ve yükseldim. Tatbikatlardaki atışlarda olsun, yurtdışındaki görevlerimde olsun, askeri instructor olarak herdaim en iyi olmak için %110 gayret ettim.


ABD ordusunda Türklerle karşılaştınız mı?

2006-2009 yılları arasında Fort Knox’ta Instructor olarak görev yaparken (Basic Map Reading dersi veriyordum askeri eğitmen olarak) ortak eğitime gelen bir çok tankçı Türk subayı ile tanışma fırsatım oldu. Güzel zamanlarımız oldu. Hala da onlarla ilişkimizi koparmadık. Amerikan ordusunda askerlik yapan Türk bir elin parmakları kadar az.


ABD’de hangi şehirler, dünyada hangi ülkelerde görev yaptınız?

Askerlikteki ilk görev yerim Almanya’daki Budingen kasabasında 6 sene görev yaptım. Kızımın doğması için Amerika’ya geri döndük, Fort Knox - Kentucky’de askeri instructor olarak tayin oldum. 3 sene sonra tekrar Almanya’ya geri döndüm ve ABD askeriyesinin Almanya’daki en büyük eğitim üssü Nünberg yakınlarındaki Vilseck-Grafenwohre 2 Stryker Cavalary Regiment’e tayin oldum. Bu süre içinde, 2003 Irak ve 2010 Afganistan'da bulundum. Afganistan sonrası 15 senelik savaş bölümünden çıkıp 7 senelik Floridada Askerlik Şubesi görevinden sonra emekliliğime başvurdum.


Türkler neden Amerikan askeri oldunuz diye sordu mu? Siz neler söylediniz bu soruya karşın?

Neden Amerikan askeri oldum sorususundan ziyade, nasıl asker oldun sorusu daha çok soruldu. Yakın çevremden hiçbir olumsuz görüş almadım. Nihayetinde bildikleri Micandım, Absürd hiç olmadım, konuşmamda hiç bir değişiklik olmadı ve Türk olduğumu üstüne basa basa ifade ettim. Amerikan yaşantısına uyumlu, ama kendi kültürünü ve değerlerini unutmayan biri olarak iki taraftanda saygı gördüm.Yani kısaca şunu anlatmaya çalışıyorum, beyaz olupta siyahi gibi, siyahi olupta beyaz gibi davranmadım. Kızıma da burda doğup büyümesine, ilk dili İngilizce olmasına rağmen, dedeleri, anneannesi, babaanesi ve kuzenleri ile iletişimi güçlü olsun diye aksansız, Türkçemizi en iyi şekilde konuşmasını, okumasını ve de yazmasını öğrettiki


Askeriyeye dönüp bakınca yaşadığınız ilginç ya da komik ve üzücü anınızı paylaşabilir misiniz?

Komik anım, Almanya’da her 6 ayda, sertifakamızı yenilememiz için, zırhlı araçlarla yaptığımız sabit ve hareketli hedeflere vurma poliganında, bütün üst rütbelilerin gecenin bir yarısında sadece benim atışlarımı seyretmek için hepsinin birden kulede bulunması, doğru komut doğru silah ve doğru atış yapmaktaki puanlamada benim ağır aksanım ve çok heyacanlı bir şekilde ağır küfürler etmem, yasak olduğu halde, bana müsade edilmesi ve beni motive edip onure etmeleriydi. Bugün bile hala konuşulur.

Üzücü anım, Afganistan’da askerimi-arkadaşımı dışardaki çatışmalarda savaşırken değil, korunaklı üssün içinde bir pusuda kaybetmem beni derinden yaraladı, ben de dakika farkı ile kurtulmuştum saldırıdan...


Bağdat'taki Saddam Havaalanı kulesinde 1.5 gün alıkonulan Türk askerleri ile ABD güçleri arasında tercümanlık yapmışsınız bahsedebilir misiniz o günden?

Bağdat’ta, Kahraman Türk Askerimize yapılan olayı hala kabullenmek çok zor. Benim için, Amerikan üniforması içindeki en zor ve utanç duyduğum gündür. Bağdat'taki Saddam Havaalanı kulesinde 1.5 gün alıkonulan Türk askerleri ile ABD güçleri arasında tercümanlık yaptım. Türk askerimiz kendi dillerini konuşan bir Giresunlu Amerikan askerini karşılarında görünce çok şaşırdılar. Bu duruma çok üzüldüm hemen Giresun’daki ailemi aradım ve onlarla konuştum.


En son işe alımdan mı sorumluydunuz? Son görevinizden bahsedebilir misiniz?

En son görev yerim 5 senelik Tallahasse Florida’dan sonra South Dakota’ya çıkmıştı. Normalde bir bölgede 5 yıldan fazla görev yapmak mümkün değil, fakat başarılı olmamın sayesinde beni bir 3 sene daha Lake Wales-Winter Haven'da çok kötü giden bir şubenin başına Station Commander olarak atadılar, Hala daha kimin yardımcı olduğunu bilmiyorum ama bütün üstlerimin gayreti ve ortak kararı ile olmayacak bir baskı ile görev yerim değiştirildi. Ben de onları mahçup etmedim. 28 şube içinde 25.inci olan başarısız bir şubeyi ilk sene 7.cilik, ikinci senede de 2.cilik sırasına getirdim.


Bundan sonra çalışmayı düşünüyor musunuz?

Askeriyeden medical emekli olacağım için aslında ömür boyu çalışmama gerek yok. Ama ben hafta sonu bile sabah 5’te kalkan biriyim, durgun emeklilik hayatı bana göre olmadığından yine çalışmak istiyorum. Resmi olarak emeklilik günüm 1 Eylül. O güne kadar tatilim.


Askerdeki arkadaşlarınız Türk kökenli olduğunuzu öğrenince neler söylüyor?

Askerde din, dil, ırk farkı yoktur, herkes yeşildir, önemli olan bu ülkeye hizmettir. Bu da sadece asker arkadaşlarınızdan değil, sizi üniforma içinde gören herkesten saygı, sevgi ve değer görmenizdir. Türk olup da Amerika ordusunda hizmet etmeniz insanların gözünde artı bir değer yaratıyor ve size olan ilgileri artıyor. Yolda yürürken asker olduğum için selam veren, tokalaşan, teşekkür eden insanlar, gelip kucaklayan çocuklar ve aileniz önünde hiç tanımadığınız insanların sizi onure etmesi çok güzel bir duygu.


Son söz sizin lütfen buyurun...

Bana bu fırsatı verdiğiniz için teşekkür ederim, bir fark yaratmışsak ne mutlu, gönül isterki Amerikdaki Türk Gençliğinin bu işe ilgi duyması ve zorda olsa hayata güçlü bir başlangıç yapmaları için başvurmalarını tavsiye ederim. Askeriyenin 150 den fazla iş kolu var, kimse savaş bölümünü seçmek zorunda değil, bilgi işlemci olabilirsiniz, sağlık çalışanı, hemşire, mekanik,aşçı, pilot, aklınıza ne gelirse, sınavı geçmek kaydı ile başarıya odaklanabilir, dünyayı gezip tanıyabilirsiniz.