“Van’ın geleceğinde senin de imzan olsun” çalıştayı

Oktay YILDIRIMOĞLU

VAN- Van Büyükşehir Belediyesi tarafından kentte yaşanan sorunlara ilişkin “Van’ın geleceğinde senin de imzan olsun” adlı çalıştay düzenlendi. 11-13 Ağustos tarihleri arasında yapılacak olan çalıştayda Van’ın temel sorunlarına değinilecek. Van’ın kent imarı, ulaşım sorunu, ekoloji, kent ekonomisi ve kalkınması, kültür ve turizm, sağlık, yoksullukla mücadele, kadın, gençlik ve çocuk, engelli ve kentli hakları başlıkları altında düzenlenen çalıştay ile Van’da ki sorunlar ele alınacak. Çalıştayda yurttaşlar da projeleri ve çözüm önerilerine ilişkin fikirlerini beyan edebilecek. Çalıştay sonrası çalıştayın değerlendirilmesi ve çalıştaya ilişkin rapor hazırlanarak kamuoyu ile paylaşılacak. Akdamar Otel’de düzenlenen çalıştayın ilk gün ki oturumuna Van Büyükşehir Belediye Meclis Başkanvekili Cahit Bozbay, Van Büyükşehir Belediye Genel Sekreteri Sedat Töre, Van Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Necdet Takva, Van Şoförler ve Otomobilciler Odası Başkanı Emin Tuğrul’un yanı sıra çok sayıda sivil toplum örgütü temsilcisi, akademisyen ve büyükşehir belediyesi daire başkanları katıldı.

Akdamar Otel’de düzenlenen ve çalıştayın açılış konuşmasını yapan Van Büyükşehir Belediye Meclis Başkanvekili Cahit Bozbay, konuşmasına başlamadan önce Rojava ve Güney Kürdistan’da IŞİD çetelerinin halka uyguladığı baskı ve zulümlere değindi. IŞİD’ın bir vahşet ve ölüm çetesi olduğunu söyleyen Bozbay, IŞİD çeteleri tarafından Mahmur Kampı’nda haber takibi yaparken havan mermisi şarapnelin göğsüne isabet etmesi sonucu yaşamını yitiren gazeteci Deniz Fırat’ı anarak, ailesine ve Kürt halkına başsağlığı dileğinde bulundu. Bozbay,” Kürt halkı bugün önemli bir sınavdan geçerek ölüm çetesi olan IŞID’e karşı savaşmaktadır. Yine Kürt halkı ulusal bilinç ile tüm güçlerini bir arada toplayarak, bu çetelere karşı destan yazmaktadır. Bizde buradan bu direnişi selamladığımızı, Şengal ve Rojava halkının yalnız olmadığını belirtmek istiyoruz” dedi.

Parti ve belediye olarak seçim öncesi halka ve kamuoyuna, belediye olarak yapacakları tüm projelerde, geleceğe dair kentin tasarımını, kentte yapacakları yatırımları halkla birlikte tartışarak karar vereceklerini söyleyen Bozbay,”Bu çerçevede stratejik plan çalışmaları bir süredir kurulan bir komisyon tarafından yürütülmekteydi. Van’da birçok sivil toplum örgütünü ziyaret ettik. Mahalle meclislerini, ilçeleri bir bütünen alabildiğini kentin dinamiklerini bu sürece katmak için çaba içerisinde olduk. Bu süreçte çalışmalar yürütülürken aynı zamanda bunu bir çalıştayla da zenginleştirmek, güçlendirmek istedik. Kent diyince akla ilk gelen şey imardır. Göçle birlikte kentimiz kendi seyrinde gelişim gösterdi. Çok da planlı bir kentleşme gerçekleşmedi. Kentimize genel anlamda baktığımızda kocaman bir köy görünümünde olan bir kent. Bu aynı zamanda belediye olarak da bir özeleştiridir. Bundan sonra kentin gelişimi, gelişim alanları bir bütün olarak kentin estetiğinden tutunda kentin yaşamına kadar bir kırılması konusunda da bizim ciddi bir çaba içerisinde olması gerektiğini düşünüyorum. Bu çerçevede biraz daha zenginleştirmek kentin geleceğine dair her birimizin sözümüzü söylememiz gerekir” şeklinde belirtti.

Ardından konuşan Van Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Sedat Töre, belediye olarak 5 yıllık süreç için öncelikli olarak bir yol haritası çıkarmaları gerektiğini ve bu yol haritası ile Van’ı istenilen düzeye çıkarmak Türkiye’de ve bölge de modern bir kent haline getirmek için çalışma yapmak gerektiğini ifade etti. Töre,” Şu an neredeyiz beş yıl sonra nerede olacağız. İzleyeceğimiz yol haritasını burada bir bütün olarak kentteki bütün yapılarla birlikte tartışarak kararlaştırmak gibi bir idare ortaya çıktı. Öncelikli olarak bir komisyon teşkil edildi. Komisyon çeşitli ilçelerde stratejik plana ilişkin olarak Van’ın neredeyse tüm ilçelerini gezdiler. Stratejik planı yaparken 3 ilke belirledik. Öncelikli olarak gerçekçi olması daha sonra uygulanabilir olması ve sonrasında da katılımcılık düzeyinin de optimum düzeyde tutulmasını esas aldık. Kentleşme süreçlerinde kentleri katmadığınız müddetçe maalesef sadece tepeden inme bir perspektifle başarılı olamıyorsunuz. Bu bütün dünya örneklerinde ortaya çıkan bir durumdur. Keşke tam katılımcı bir çalışma yapabilseydik, fakat hem büyükşehire dönüşüm noktasındaki meşgaleli bir sürece denk gelmemiş olmamızdan dolayı istediğimiz düzeyde olmasa bile yarı katılımcı bir stratejik plan en azından bu dönem hayata geçirip yol haritamızı ortaya koyup nereye ulaşmak istediğimizi hep birlikte kararlaştırmak istiyoruz” dedi.

Çalıştayın sabah ki ve ilk oturumunda Van Büyükşehir Belediyesi İmar İşleri Daire Başkanlığı tarafından kent imarına ilişkin sunum yapıldı. Kent imarı, imar süreci, imar sürecinin sırlanması, büyükşehir imar mevzuatı ve köylerin imar nazım planlarının yapımına ilişkin sunumlar yapıldı. Van’da imar sorunun ciddi boyutlara vardığı ve kent estetiğinin gün geçtikçe bozulduğu belirtilen sunumda, bunun önüne geçilmesi için yeni bir imar planına gerek duyulduğu kaydedildi. Van’ın kıyı bir kenti olmasına rağmen, halen kıyıya sahip olmadığı ve bunun da önemli bir sorun olduğu açıklandı. Yine kentsel dönüşüm adı altında Van’ın Erciş ilçesinde 149 hektarlık bir alanın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından riskli alan olarak ilan edildiği, bu alanda arsa sahibi yurttaşların mağdur edildiği belirtildi. Bu alanlara ruhsat verilmediği belirtilirken, Erciş dışında Van kent merkezinde de kentsel dönüşüm tehlikesinin yaşanabileceği söylendi. Van Şehir Plancılar Odası kentte yaşanan imar sorununa ilişkin bir sunum yaparak, oda olarak öneri ve çözümlerini dile getirdi.

Çalıştay’da konuşan Van Ticaret ve Sanayi Odası (VAN-TSO) Başkanı Necdet Takva ise, Van Büyükşehir Belediyesi’nin böyle bir çalıştay düzenlediği için teşekkür etti. Çalışmanın çok değerli ve önemli olduğunu belirten Takva,” Bu çalışmayı önemsediğimizi vurgulamak istiyorum. Niçin değerlidir stratejik plan bir öngörüdür. Aynı zamanda kentin operasyonel analizini yapmaya yönelik bir çalışmadır. Her alanda kentin güçlü, zayıf yönlerini tespit etmeye yönelik bir faaliyettir. Bunun kâğıt üzerinde kalmaması gerektiğini eş başkanlarımıza söylemiştik. Bu stratejik plan pratiğe dönüştürülürse bu Van için bir şans olacak” dedi.

Çalıştay’ın 2’nci oturumunda ise, kentte yaşanan ulaşım sorunu ele alındı. Van kent içi ulaşımda mevcut durum, sorunlar ve çözümlere ilişkin Van Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanlığı tarafından yapılan sunumda, Van’da ulaşım konusunda ciddi sorunların yaşandığı ve bu sorunların başında ise, kavşakların yetersizliği, otopark ve mevcut alternatif yolların olmaması nedeniyle ulaşımda önemli sorunların baş gösterdiği açıklandı. Yine kent içi ulaşımı sağlayan minibüs ve özel halk otobüslerinin eksik ve yetersiz olması nedeniyle yurttaşların özel araçlarını kullandığı ve bunun da ulaşımda sorunlara neden olduğu belirtilen sunumda, kentin büyük bir kısmına ulaşımın sağlanmadığı ifade edildi. Ulaşım sorunun çözülmesi için yeni alternatif yolların açılması, kavşakların tekrardan gözden geçirilmesi, park sorunun çözüme kavuşması için planlamanın yapılması gerektiği belirtildi. Van’ı yaşanılabilir ve marka bir şehir haline getirmek için ulaşım sorunun çok acilen çözülmesi gerektiği ve bunun için kentin tüm dinamikleri ile birlikte ulaşım sorunu konusunda bilinçlendirmenin yapılması gerektiği ifade edildi. Yurttaşların kapalı oto parklar yerine mevcut yollarda gelişi güzel araçlarını park ederek, kent içi trafiğini tıkanma noktasına getirdiğini bu nedenle ulaşım sorunun da ciddi aksamalar olduğunu belirten Ulaşım Daire Başkanlığı, kaldırımların ise esnaflar tarafından işgal edildiğini, yurttaşların da yürümek için yolları kullandığını kaydetti.

Kentte yaşanan ulaşım sorununa ilişkin konuşan Van Şoförler ve Otomobilciler Odası Başkanı Emin Tuğrul, kentteki otobüsler ve minibüslerin 1985 yılında Van’ın nüfusu 100 bin iken bir düzenleme yapıldığını ve o günden bu güne kadar herhangi bir değişikliğin yapılmadığını söyledi. Yapılan düzenlemenin sadece kanayan yaraya pansuman yapılarak devam edildiğini ifade eden Tuğrul,” Bizler Van Şoförler ve Otomobilciler Odası olarak, ulaşım için özel bir çalıştayın yapılması gerektiğini düşünüyoruz. Özellikle ulaşımla, toplu taşımayla ilgili şahısları çağırıp onlarla bu işi tartışmamızda fayda olacağını düşünüyorum. 1985 yılında kentin nüfusu 100 binken 268 adet m plakalı minibüs, 40 adet belediyenin kendisine ait 302 dediğimiz eski otobüsleri ve 400 adet taksi vardı. Şu anda kentin nüfusu 1 milyona ulaşmış ve hala o 268 minibüs hizmet veriyor. Belediyenin 40 otobüsü varken bu 80 yarım otobüs oldu en son buna 26 otobüs eklendi. Bu birinci kısmıydı. İkinci kısmı o yıllarda güzergâhımız belirlendi. Numune Ekmek fabrikasından Doğum Evi, Maraş Caddesi ve İpekyolu üzeri bir güzergâh çizilmiş. Şuan Yüniplik ve Süphan Mahallesi’nde yaşayan insanlarımız ulaşım sorunu çekiyor. Oralara güzergâh verilmemiş. Kevenli, Kalecik ve Edremit bu güzergâhlarımızın açılması ve alternatif yolların açılması lazım. Üniversitede kurulduğu dönemde Kampüs’te 65 minibüs çalışıyordu o zaman bin öğrenci varsa şimdi 16 bin öğrenci var. Bu size ulaşım konusunda başlı başına bir sorunun doğmasına neden oluyor, yine kentte caddeler üzerindeki park sorununun çözümü ve güzergâhların acil olarak değişmesi gerekiyor” dedi.