12 HAYVANLI TÜRK TAKVİMİ'NE GÖRE BU YIL NEVRUZ'UN YANİ YENİ GÜN'ÜN 4655. YILINI KUTLUYORUZ. UNESCO, “NEVRUZ TÜRK BAYRAMIDIR” DEDİ.

BU YILKİ NEVRUZ KUTLAMLARININ İLK ATEŞİ KAZAKİSTAN’IN ATYRAU KENTİNDE, SON ATEŞİ DE İSTANBUL’DA BAYRAMPAŞA’DA YAKILDI.

M. KEMAL SALLI

Türk Dünyası’nda yaygın olarak 'Nevruz' olarak anılan 'YENİ GÜN' Türkistan'da,Türk kültüründen etkilenen geniş bir coğrafyada ve Amerika kıtasındaki kızılderililerde ortak ritüellerle kutlanan bir Türk bayramıdır. Türk kültür ikliminde Nevruz/Yenigün kutlamaları Mart ayı boyunca sürmektedir. Bu yıl ilk Nevruz ateşi Kazakistan’ın Atyrau kentinde yakılmış ve görkemli törenlerle kutlanmıştı. Bu yılın son Nevruz/Yenigün kutlaması da İstanbul’da Bayrampaşa’da gerçekleştirildi.  

Sovyet Birliği'nin nüfuz alanındaki Türkistan coğrafyasında Neuruz/Yeni Gün kutlamaları, "İslamiyet kalıntısı" gerekçesiyle 1926 yılında yasaklanmıştı. Binlerce yıllık Türk bayramı Nevruz/Yeni Gün, Muhtar Şahanov gibi Kazak aydınlarının ısrarlı baskılarıyla 1988 yılında yeniden canlandırılmış ve resmi bayram ilan edilmişti. 

Ülkemizde, geçmişte olduğu gibi, Cumhuriyet'in ilk yıllarında da coşkuyla kutlandıktan sonra uzun yıllar unutulan Nevruz/Yenigün, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Kurucu Başkanı Prof. Dr. Turan Yazgan'ın çabalarıyla canlandırılmış ve resmi törenlerle kutlanmaya başlanmıştı. 

2007 Nevruz günü TRT'nin Türkistan coğrafyasındaki kardeş ülkelere canlı yayınlarla bağlanarak Nevruz (YENİ GÜN)'un Türk Dünyası'nın ortak bayramı olduğunu gözler önüne sermesiyle tarihi bir gerçek belgelenmiş oldu.

 Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı TÜRKSOY'un Genel Sekreteri Prof. Dr. Düsen Kaseinov'un ısrarlı çalışmaları sonucunda UNESCO, 30 Eylül 2009 tarihinde, Nevruz Bayramı’nı "İnsanlığın Maddi Olmayan Kültürel Mirası" listesine aldı ve 10 Mayıs 2010'dan itibaren, BM Baş Asamblesi'nin 64. kararına uygun olarak 21 Mart, "Uluslararası Nevruz Günü" olarak kabul edildi. Her yıl 21 Mart’ta Nevruz, BM çatısı altında, TÜRKSOY’un düzenlediği etkinliklerle, insanlığın en eski bayramı olarak kutlanmaktadır. 

Nevruz, Türkistan coğrafyasındaki kardeş ülkelerde (Azerbeycan, Türkmenistan, Tataristan, Kırgızistan, Kazakistan, Özbekistan, KKTC ile dokuz özerk Türk cumhuriyetinde) aynı gün, aynı geleneksel motiflerle (semen yeşertilerek, toylar verilerek, Sultan Nevruz Çiçeği denilen kardelen köküyle boyanmış yumurtalar tokuşturularak, yeşil-kırmızı-sarılı giysiler giyilerek, ateş üzerinden atlanarak, demir dövülerek...) bir bayram olarak kutlanmaktadır. 

Günümüzde, tüm Türkistan coğrafyasında Nevruz (YENİ GÜN) olarak anılan bu kutlu gün, baharın başlangıcı, Türklerin belli bir süre gizlenip çoğaldıkları, zamanı gelince de çevredeki demir dağları eriterek dünyaya dağılmaya başladıkları gün olarak kabul ediliyor ve “Ergen Kün”, “Uluğ Kün”, “Ulus Kün”, “Ulıstın ulıy künü” olarak da anılıyor. Nevruz/Yeni Gün aynı tarihi, aynı kültürü paylaşan insanlar için ayrıştırıcı değil, birleştirici bir bayramdır.

Bu yıl da Nevruz/Yenigün, günler öncesinden yapılan hazırlıklar eşliğinde, TÜRKSOY’a üye bütün kardeş ülkelerde ve akraba topluluklarında geleneksel ve coşkulu törenlerle kutlandı. Tükiye’de de, başta Türk Dünyası Kültür Başkenti Kastamonu, Ankara ve İstanbul’da başta olmak üzere, bütün illerde Nevruz/Yenigün, coşkulu törenlerle kutlandı. 

 Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı TÜRKSOY'un Genel Sekreteri Prof. Dr. Düsen Kaseinov'un ısrarlı çabaları sonunda UNESCO’nun  "İnsanlığın Maddi Olmayan Kültürel Mirası" listesine de alınan Nevruz/Yenigün, o yılın Türk Dünyası Kültür Başkenti olmak üzere, Altaylardan Akdeniz’e uzanan engin Türk kültürü coğrafyasında ortak ritüellerle kutlanmaktadır. 

SON ATEŞ BAYRAMPAŞA’DA YAKILDI.

 Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı TÜRKSOY'un organize ettiği Nevruz/Yenigün şölenlerinin sonuncusu İstanbul’da, Türk Ocakları İstanbul Şube Başkanı Prof. Dr. Cezmi Bayram ve Bayrampaşa Belediye Başkanı Atila Aydın’ın işbirliği ile İBB Tuna Spor Kompleksi’nde gerçekleştirildi. Coşkuyla kutlanan törene kardeş ülkelerden gelen sanatçılar ve oyun ekipleri katıldılar.