Son günlerde Rusya-Ukrayna krizinde artan gerilim, dünya buğday piyasasını olumsuz etkiliyor. Rusya'nın, Karadeniz'de seyreden gemilere taciz ve tehditlerde bulunması, buğday ihracatı yapan ülkeler arasında endişe yaratıyor.
Rusya'nın Karadeniz'deki eylemleri, buğday fiyatlarında büyük bir sıçramaya neden oldu. Buğday, dünya genelinde temel bir gıda maddesi olduğu için böyle bir artış, pek çok ülke ve tüketicinin ekonomisini etkileyebilir.
Ukrayna, önemli bir buğday üreticisi ve ihracatçısıdır ve buğday hasadı sırasında çatışma ve tehlike altındadır. Rusya'nın gemilere yönelik tehditleri, Karadeniz yoluyla buğday ihracatını olumsuz etkileyebilir ve dünya çapında buğday fiyatlarını artırabilir.
Bu durum, tüketicilerin ve gıda endüstrisinin yakından izlediği bir konudur. Artan buğday fiyatları, gıda maliyetlerini ve enflasyonu etkileyebilir ve düşük gelirli ülkelerdeki insanlar için yiyecek erişimini zorlaştırabilir.
Uluslararası toplum, Rusya ve Ukrayna arasındaki gerginliğin ve tehditlerin sona ermesini ve buğday ticaretinin etkilenmemesini umut etmektedir. Ancak durum hala belirsizliğini koruyor ve dünya piyasaları, çatışmadan etkilenen buğday tedarikine dair endişelerle dalgalanmaya devam ediyor.
Rusya, Ukrayna limanlarına yönelen gemileri potansiyel askeri hedefler olarak değerlendireceğini açıkladıktan sonra buğday fiyatları küresel piyasalarda sert bir şekilde yükseldi.
Moskova, Pazartesi günü Karadeniz'i geçen tahıl sevkiyatları için güvenli geçiş sağlayan bir BM anlaşmasından çekildi.
Son üç gecedir Rusya, Odessa ve diğer şehirlerdeki Ukrayna'nın tahıl tesislerine bombardıman düzenliyor.
Moskova ayrıca, Perşembe gününden itibaren oraya giden tüm gemilerin "Kiev rejimiyle taraf tutuyor gibi görüleceği" konusunda uyardı.
Beyaz Saray sözcüsü Adam Hodge, Rusya'nın sivil gemilere saldırmayı planladığını ve bunu Ukrayna'ya mal etmeyi amaçladığını öne sürdü.
Rusya'nın Ukrayna limanlarının yaklaşım bölgelerine daha fazla deniz mayını yerleştirdiğini belirterek, bu, koordine bir Rus çabasının sivil gemilere saldırıyı haklı çıkarmak amacıyla olduğunu söyledi.
Kremlin, suçlamaya hemen yanıt vermedi.
Avrupa borsasındaki buğday fiyatları, Çarşamba günü bir önceki güne göre %8.2 artarak ton başına 253.75 € (220 £; 284 $) seviyesine yükseldi, mısır fiyatları ise %5.4 arttı.
ABD buğday vadeli işlemleri, Rusya'nın Şubat 2022'deki Ukrayna işgalinden hemen sonra gördüğü en yüksek günlük artış olan %8.5 oranında yükseldi.
Bu arada, Karadeniz kıyı kentlerine yönelik Rus hava saldırıları üçüncü gecesini de geçirdi ve Odessa ve Mykolaiv'de 20'den fazla kişi yaralandı.
Mykolaiv bölgesel valisi Vitaliy Kim, başkentte (Mykolaiv) 19 kişinin yaralandığını, çocukların da aralarında olduğunu söyledi. Apartman binaları hedef alındı ve bir binanın ikinci ve üst katları kısmen yıkıldı.
Odesa'da da bir dört katlı binanın ciddi şekilde hasar görmesi sonucu birkaç kişi yaralandı.
Rusya tarafından işgal edilen Kırım da gece boyunca saldırıya uğradı, Rusya tarafından atanmış lideri Sergey Aksyonov'a göre yaralananlar arasında bir genç kız vardı.
Kırım üç gün üst üste saldırıya uğradı. Pazartesi günü işgal edilen yarımadadan güney Rusya'ya geçen bir köprüye yönelik bir Ukraynalı insansız hava aracının saldırısı sonucu zarar gördü. Bir ana yol da, yakındaki bir cephanelik patlaması nedeniyle Salı günü kısmen kapatıldı.
Ukrayna Buğday Anlaşması neydi?
Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky, Rusya'nın kasıtlı olarak tahıl ihracat altyapısını hedef aldığını ve kırılgan ülkeleri riske attığını iddia etti.
Tarım Bakanı Mykola Solskyi, saldırıların 60.000 ton tahılın yok olmasına ve tahıl ihracat altyapısının önemli kısımlarının zarar görmesine neden olduğunu söyledi.
Moskova'daki savunma bakanlığı, Perşembe gününden itibaren Karadeniz üzerinden Ukrayna limanlarına seyreden tüm gemilerin "askeri kargo taşıyıcıları" olarak değerlendirileceğini ve gemilerin "bayrak devletlerinin... Ukrayna çatışmasında Kiev rejimi tarafında yer aldığı kabul edileceğini" belirtti. Çarşamba günü Putin, Batı'yı tahıl anlaşmasını "siyasi şantaj" olarak kullanmakla suçladı. Moskova, Ukrayna'nın Karadeniz tahıl koridorunu "savaş amaçları" için kullandığını iddia etti.
Ukrayna'nın demiryoluyla tahıl ihracatı için seçenekleri de çok sınırlı: demiryolu kapasitesi nakliye hacminden daha küçük ve Doğu Avrupa'daki birkaç AB ülkesi, kendi çiftçilerini korumak amacıyla Ukrayna tahılını engelliyor.
Marex Capital analisti Charlie Sernatinger, Rusya'nın tehditkar tavrının "Karadeniz'den taşınan tüm su yoluyla tahıl sevkiyatlarını, hem Rus hem de Ukrayna taraflı olarak" kesmek olabileceğini ve bunun savaşın başlangıcında yaşanan benzer bir duruma yol açabileceğini söyledi.
Ukraynalı milletvekili Oleksiy Goncharenko, İngiltere, ABD, Fransa ve Türkiye'den tahıl gemilerini askeri konvoylarla korumalarını ve Odessa'ya hava savunması sağlamalarını istedi.
"Görünen o ki Putin, gıda güvenliğini bozmaya ve dünya gıda fiyatlarında zirveye neden olmaya amaçlıyor; bu da gelişmiş ülkelerde enflasyona, gelişmekte olan ülkelerde ise sosyal istikrarsızlığa, açlığa ve yeni göç dalgalarına yol açacak."
