SUMRU AYDIN
 
Kaşıntının ardına yatan nedenler nelerdir?

Cildiye Polikliniğine başvuran hastaların önemli bir kısmı kaşıntıdan yakınırlar. Kaşıntı kaşıma isteğine yol açan bir histir ve deri hastalıklarının önde gelen bir bulgusudur. Bazen diğer cilt belirtilerine eşlik edebildiği gibi, bazen de hastaların cildiyeye başvurmasına yol açan tek belirti de olabilir. Kaşıntı aslında bir hastalık değil, birçok hastalığın ortaya çıkabileceği bir belirtidir. Bu nedenle kimi zaman tanısı basit bir muayene ile konulabilirken kimi zaman birçok tetkiki gerektiren bir belirti olarak karşımıza çıkar. 

Kaşıntı nedenlerini temel olarak 2 gruba ayırabiliriz. Yalnızca cilt hastalığı ile ilgili olanlar uyuz hastalığı gibi. Ve iç hastalığından kaynaklananlar; örneğin üre yüksekliği gibi.

Sıklıkla görülen kaşıntı nedenleri:                

Cilt hastalığına bağlı olanlar:                        

Ürtiker

Bit

Liken

Egzamalar

Uyuz

Cilt hastalığına bağlı olmayanlar:

Hepatit

Siroz 

Böbrek yetmezliği

Diyabet

Hipotiroidi

Hipertiroidi

Anemi  

Lösemi  

Lenfoma

Maligniteler

Parazitler

Cilt hastalıkları arasında en çok kaşıntı yapan nedenler nelerdir?

Cilt hastalıkları arasında en çok kaşıntı yapan nedenlerden bir tanesi ürtiker yani kurdeşen’ dir. Bir tür alerjik reaksiyon olan ürtikerlerde vücutta aniden beliren kızarık, kabarık alanlar görülür. Kaşıdıkça bu alanlar daha çok kabarır ve kaşıntı hissi artar. Bazen kendiliğinden gerileyebilir.

Liken halk arasında çok bilinmeyen, çok şiddetli kaşıntıya yol açan ve cildiye uzmanınca kolay tanınabilen bir cilt hastalığıdır. Vücutta yaygın kırmızı döküntülere yol açar.

Egzamalar da oldukça sık görülen, türüne göre vücudun bazı bölgelerinde daha belirgin olan bir cilt hastalığıdır. Bazı ilaçlar, gıdalar, vücuda temas eden alerjik maddeler egzamaya yol açabilirler.

Cildin paraziter hastalıklarından en sık görüleni uyuz ve bittir. Uyuzda özellikle gece artan şiddetli kaşıntılar ve kırmızı kabuklu yaralar görülür. Bit yerleştiği yere göre kaşıntı yapar. Başta ve vücutta olabilir. Parazitin görünmesiyle tanı konur. Bunun dışında kaşıntıya neden olan bir çok cilt hastalığı vardır. Fakat en sık görünenler bunlardır. 

İç hastalıklarına bağlı kaşıntılardan bahseder misiniz?

İç hastalıklarına bağlı kaşıntılarda tanıyı koyabilmek için bazı kan, idrar, dışkı tetkiklerini yapmak, bulgularına göre diğer uzmanlık dalları ile çalışmak ve daha ileri tanı yöntemlerini kullanmak gerekebilir.”

İç hastalığına bağlı kaşıntılarda ise, cilt belirtilerinden daha çok hastalığın esas belirtilerine ek olarak kaşıntı görünür. Muayenede çoğunlukla ciltte belirti görülmez. Karaciğer hastalıklarında kaşıntı önemli belirtilerden birisidir. Hepatit (mikrobik sarılık) , safra yollarının tıkanması ve sirozda kaşıntı çoğunlukla cildin sararmasıyla bir arada görülür. 

Böbrek yetersizliği sorununda kanda yükselen üre ve bazı zararlı maddeler kaşıntıya yol açar. Şeker hastalarının bir kısmı hastalıklarını bilmeden yalnızca kaşıntı ile doktora başvurabilirler.

Kan Hastalıkları da önemli bir kaşıntı nedenidir. Kansızlıklar, özellikle lenfoma ve lösemi grubu habis kan hastalıkları kaşıntıya yol açabilirler. Tiroidin az veya çok çalışması da kaşıntı yapabilir. Bağırsakta yerleşmiş olan parazitler kaşıntıya yol açabilirler.

Psikolojik hastalıklar kaşıntıya yol açar mı?

Psikiyatrik hastalıklara bağlı kaşıntılarda azımsanmayacak bir grubu oluştururlar. Aşırı stres depresyon ve ruhsal gerginliğine yol açan duygu durum bozuklukları şiddetli kaşıntıya yol açabilirler. Bu hastalar birçok tetkik yaptırmalarına ve doktor dolaşmalarına rağmen tanı alamayabilirler. 

Kaşıntı hastalığının tedavisinden bahseder misiniz?

Kaşıntı bazen ciddi hastalıkların ilk belirtisi olabileceğinden mutlaka bir cilt hekimine başvurmalı ve gerekli incelemeler yaptırılmalıdır.”

Kaşıntılı hastalarda belirtiler çoğunlukla akşama doğru şiddetlidir. Uykunun ileri aşamasında kaşıntılar artar. Fazla banyo yapılması veya cildin nem oranının azalması kaşıntıyı arttırır. Kaşıntılı hastalarda ruhsal gerginlik arttıkça belirtiler şiddetlenir. Sıcak ortamlar çoğunlukla kaşıntıyı arttırırlar. Kaşıntı ile doktora başvuran hastalar kaşıntılarının ne zaman başladığını ne zaman artığını ve bölgesel olarak nerelerinin kaşındığını iyi tanımlamalıdır. Sıklıkla yapıldığı gibi kaşınan bölgelerinin tahriş edici bir madde dökmek (kolonya gibi) ya da sürmek cilt belirtilerinin özelliğini değiştirir ve tanıyı güçleştirir. Kaşıntıya eşlik eden aşırı terleme, kilo kaybı gibi iç hastalığını düşündüren belirtiler varsa mutlaka hekime anlatılmalıdır. Kaşıntı ile başvuran hastaların önemli bir kısmında ciddi bir hastalık saptanmamakla beraber, kaşıntı bazen ciddi hastalıkların ilk belirtisi olabileceğinden mutlaka bir cilt hekimine başvurmalı ve gerekli incelemeler yaptırılmalıdır.