SUMRU AYDIN

Kanser Hastalığında Erken Teşhisin Öneminden Bahseder misiniz?


Kanser hastalığında erken teşhis çok önemlidir. Bu hastalıktan hiçbir şekilde korkmamamız gerekir. Endişeleneceğiniz bir ateş, uzun süreli bir öksürme, karın ağrısı, kitle, beze varsa mutlaka bir hekime başvurulması gerekir.


Kanserin Tedavi Aşamaları Hakkında Bilgi Verir misiniz?
Her organın kanseri vardır. Bunların öncelikle doğru şekilde teşhis edilmesi gerekir. Başlangıçta hastalara cerrahi tedavi uygulanmaktadır. Cerrahi tedavi uygulanan hastalarda ya sonradan kemoterapi dediğimiz ilaç tedavisine ihtiyaç duyulur ya da radyoterapi denen ışın tedavisine ihtiyaç duyulur. Bazen kemoterapi radyoterapi cerrahi üçü bir arada kullanılır. Kanser türüne göre bu tedavi sıralaması öne veya geriye atılabilmektedir veya hepsi birliktede yapılabilir. Hastalığın evresine göre değişebilir, tümörün tipine göre değişebilir. Bazılarında sadece kemoterapi etkiliyken bazı tümörlerde sadece cerrahi bazı tümörlerde radyoterapi etkili olabiliyor. 

Kanser Tedavisinde Radyoterapinin Öneminden Bahseder misiniz?
Radyoterapi dalında yeni radyoterapi cihazları üretilmektedir ve kullanıma geçmektedir. Artık daha az tehlikeli, daha derindeki tümörlere etki eden, daha fazla sağlam dokuyu koruyan cihazlar üretilmektedir. Bunun yanında bazı ek tedavi cihazları da vardır. Bunların arasında IGRT söylenebilir. IGRT ile hastayı makinede tedaviye aldığımızda ilgili bölgeyi doğru ışınlayıp ışınlamadığımızın kontrolünü yapıyoruz. Özellikle her organa mahsus olmakla birlikte daha çok prostat hastalarında bu cihazı kullanmaktayız. Çünkü yaşam beklentisi uzun olan hastaların sağlam dokularını korumak istiyoruz. Daha konformal bir tedavi yapmak istiyoruz.

 
Peki Bu Cihazların Konfor ve Faydalarından Bahseder misiniz? 

Hedef doku dediğimiz sadece tümör dokusuna etki etmeye, daha fazla sağlam dokuyu korumaya çalışıyoruz. Sağlam dokuların radyoterapiye bağlı ileriki zamanlarda hastalık oluşturmasını engellemeye çalışıyoruz. Sağlam dokunun ışınlanması ileride ikincil kanser riskini de arttırabilir. Amacımız, hastanın sağlam dokularının ileride hasar görmemesidir.
 

Ne Gibi Durumlarda Işın Tedavisine İhtiyaç Duyuyorsunuz?
Birincisi ışın tedavisine ameliyat olmuş hastalarda, mikroskobik hastalık kaldığında veya tümörün tekrarlama riski olan durumlarda mutlaka radyoterapi yapılması gerekiyor. İkincisi eğer hastanın iyileşme şansı yoksa, hastalığı bütün vücuduna kemiklerine organlarına yayılmışsa yapılır. Kemiklere tümör yayıldığında hasta çok şiddetli ağrı hisseder.Dayanılmaz ağrıları olur , felç olma riski, ve de beyine yayılmış olabilir. Bu hastaların ağrılarını rahatlatmak, daha kaliteli bir yaşam sunmak için radyotepi yapılır ve radyoterapi yapılan hastalarında şikayetlerinde %50 -60 azalma görülür diyebiliriz. Üçüncüsü cerrahi yerine radyoterapi ve kemoterapi ile tedavi edilen hastalıklar vardır. Bunlar lenfoma, nazofarenks tümörleridir. Bunlarda da çok iyi sonuçlar almaktayız. Bu üç sebeple radyoterapi kullanılmaktadır.

Radyoterapi Hastalarda Bir Yan Etki Oluşturuyor Mu?
Yan etki oluşur bu yan etkiler sadece radyoterapi uygulanan bölgede oluşan yan etkilerdir. Sistemik yan etkiler görmeyiz. Hastanın tümörü hangi bölgesindeyse o bölgede bir miktar kızarıklık görülebilir. O cildin altındaki organlarda sağlam dokularda yan etkiler görürüz. Akciğer ve mediasteni içeren bölgelerde radyoterapi uygulamışsak,  yutma güçlüğü, öksürük, cildinde kızarıklık, nefes darlığı belki ilk etapta görülebilir. Bu yan etkilerin radyoterapiden bir hafta on gün sonra gerilemesini bekleriz. Alt batın bölgesinin radyoterapi uygulamalarında hastalarda ishal yine ciltte kızarıklık, bağırsak düzensizlikleri, idrarını yaparken ağrı yanma, gaitasını yaparken ağrı yanma şikayetleri görebiliriz dediğim gibi bunlar kalıcı yan etkiler değildir. Tedavi bittikten bir hafta sonra düzelebilecek yan etkilerdir. Böyle bir durumda korkulacak bir şey yoktur. Zaten hastalara böyle bir olayla karşılaşabileceklerini söylüyorum. Eğer bir rahatsızlık ortaya çıkarsa ona yönelik medikal tedavi veriyorum. 

Radyoterapi Yüzde Kaç Etkilidir? Yaş Sınırlaması Var Mıdır? 
Radyoterapinin etkisi Kanser hastalığının evresine göre değişmektedir. Eğer kanser ilk evrelerde ise etki %90a kadar çıkar. Ancak hastalık diğer organlarına da yayılmışsa bunun yüzdesi biraz daha düşmektedir. Tümörün cinsine ve bulunduğu lokalizasyona evresine göre de değişmektedir. 0-3 yaş arası hastalara radyoterapi yapılması önerilmez. Özellikle beyin bölgesine ve eklem bölgelerine bazı organlara radyoterapi yapılmasını istemeyiz. Çünkü saydığım bölgeler tam hızlı çoğalma evresinde olduğu için 3 yaşına kadar radyoterapi yapılması uygun değildir. Ancak 3 yaşına kadar kemoterapi dediğimiz ilaç tedavisiyle kanseri kontrol altına alıyoruz. Daha sonra lokal bölgelerle başlarız. Onun haricinde 90 yaşına kadar radyoterapi yaptığımız hastalar var. Bazı hastalarda çok fazla yan etki de görmüyoruz.  


Kanserli Bir Hastanın Ölüm Kaygısı Nasıl Ortadan Kaldırabilir?

Burada en önemlisi hekim hasta ilişkisidir. Doktor hasta ilişkisi kurulduğu zaman zaten hasta tedavi olmak ister, hekim de ona daha fazla yardımcı olur. Bu işbirliği içinde olduğu zaman tekrarlama riski olabilecek hastalık bile bazen çok güzel sonuçlarla bitebiliyor. İyileşmeyi istemek ve ben bu hastalıkla savaşacağım demek gerekir.


Hastanın İki Farklı Yerinde Tümörü Varsa Radyoterapi Yapılmıyor Diye Bir Ayrım Var Mıdır? 


Başka bir hastalığı eğer ikinci bir primer tümörü varsa o zaman hastanın tedavi aşamaları değişiyor. Direkt ışın tedavisinden ziyade farklı tedavilere öncelik veriliyor. Ondan sonra acil tedavi gerekli olan organı ışınlıyoruz.

Tedavinin Sonuçlanması İçin Bir Zaman Dilimi Var Mıdır?
Öncelikle hastalığın tedavi süresi yaklaşık bir ay kadar sürmektedir. Bir buçuk ay gibi bir süre hastayı hergün tedaviye alıyoruz. Tedavi bittikten sonra hastanın 3 hafta ile 4 hafta arasında radyolojik görüntüleme yapmasını istemeyiz. Sebebi radyoterapinin yan etkileri hastalıklı olan tümör dokusu ile karışabilir. Onun için mümkün olduğunca bir ay boyunca hastayı dinlendiriyoruz. Daha sonra tekrar tetkikleri değerlendirilip sonuç alınmaya başlanıyor. Bazen tümörü sadece o bölgede kaldığını da görebiliriz. Ama ondan da endişelenmemek gerekir çünkü; onun içerisindeki canlı tümör hücreleri radyoterapi ile hasar görür. Tümör orda kalsa bile bir kitle olarak da kalabiliyor. Onun için çok fazla görüntülemelerle endişelenmeye gerek yoktur.