Başbakan Davutoğlu, "Buraya kolay şeyle gelmedik. Gün be gün işleyen, nakış gibi örülen ve psikolojik kontrol yönetmeye dönük strateji uyguladık" dedi.

ANKARA

Başbakan Ahmet Davutoğlu, Musul'da alıkonulan Türk vatandaşların kurtarılmasına ilişkin, "Buraya kolay şeyle gelmedik. Kimse kolaycı, sihirli kelime etrafında veya yöntemin etrafında düşünmesin, oraya yönelmesin diye, söylüyorum, gün be gün işleyen, nakış gibi örülen ve psikolojik kontrol yönetmeye dönük strateji uyguladık" dedi.

Başbakan Ahmet Davutoğlu, NTV-Star ortak canlı yayınında gündeme ilişkin soruları yanıtladı.

Davutoğlu, Musul'da alıkonulan Türk vatandaşlarının Türkiye'ye getirilmesine ilişkin öne sürülen takas meselesiyle ilgili soru üzerine, "Bu tür süreçler son derece kritik süreçler. 11 Haziran'dan bu yana sadece orada bulunan, Musul'da kalan görevlilerimiz, vatandaşlarımız değil, hepimiz son derece kritik bir sınavdan geçtik aslında" diye konuştu.

"Bu, bizim ilk sınavımız değil, devlet olarak" diyen Davutoğlu, şöyle devam etti:

"Ben, Dışişleri Bakanılığına geldikten sonra bununla birlikte 200'ü aşkın vatandaşımızı değişik şartlardan kurtardık. Herbirinin özel şartları var. O şartları doğru değerlendiremezseniz bir kayıpla karşılaşırsınız, çok gereksiz bir adımla kendi vatandaşlarınızın güvenliğini riske edersiniz. Elhamdülillah, şu ana kadar 200'ü aşkın vatandaşımızı çok zor şartlardan kurtardık. Kimisi Afganistan'da, kimisi Irak'ta, kimisi Suriye'de, kimisi Lübnan'da, kimisi Somali'de, değişik yerlerde, tereyağından kıl çeker gibi tabiri caizse aldık. Bu konuda bir kere herkesin, bu yöntemin daha çok bu meselenin bizatihi kendisi üzerinde durulması lazım."

"Birçok ülkenin vatandaşı, bu süreçlerde ciddi kayıplar yaşamışken, hepimizi de insan olarak üzen görüntüler ortaya çıkmışken, eğer Türkiye Cumhuriyeti devleti 49'u görevli, 46 vatandaşı, 3'ü Irakta kaldı yerel görevli olduğu için, kurtarabilmiş, bu şartlarda ülkemize getirilmişse bunun sevincini herkes yaşamalı" ifadesini kullanan Davutoğlu, şöyle konuştu:

"Bu sadece, bu sürece doğrudan katkıda bulanan görevlilerimizin, yani güvenlik görevlilerimizin, istihbarat görevlilerimizin, süreci yöneten bizlerin başarısı değil aslında, bütün Türkiye’nin başarısıdır. Bugün yurt dışından bakanlar, 2 gün öncesine göre, Türkiye'yi her zaman itibarlı gördüler ama daha güçlü, daha itibarlı ülke olarak görüyorlar. Çünkü bu şartlarda vatandaşını alabilen her ülke ve her ülkenin tek tek bireyi kazanır. Bir kere bunu tespit etmek lazım."

"Hiçbir zaman fidye ödemedik"

Davutoğlu, daha önce de Türk pilotlarının Lübnan'dan, gazetecilerin Suriye'den, işçilerin Libya'dan kurtarılmasını anımsatarak, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Tüm bunlara baktığımızda, bunların hemen hemen tümünün içinde bulunduk. Önemli bir kısmında yöneten biri olarak söylüyorum, dikkatsiz sarf edilen söz, dikkatsiz yönetilen süreç, sonunda sadece vatandaşların kaybına değil aynı zamanda ülkenin itibarının kaybına yol açıyor. Birçok ülke vatandaşının bulunduğu yerlerden alınmasına yardımcı olduk. Bunun da onlarca örneğini verebilirim. Burada sır ne, neye dikkat etmek gerekiyor? Her bir olayın kendi içinde, mantığı olduğunu görmek gerekiyor. Bir yerde uyguladığınız yöntem, diğer bir yerde geçerli olmayabilir. Mesela biz, prensip olarak hiçbir zaman fidye ödemedik. Çünkü fidye ödemeniz bir sonraki kaçırmaların zeminini teşkil ediyor. Herkes o zaman Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına, kaçırıldığı zaman para kazanılacak bir şey gibi bakmaya başlıyor. Birini kurtarırken çok sayıda vatandaşı riske edebiliyorsunuz."

"Bu olaylarda geçerli olan psikolojilerin yönetimi"

Kaçırılan kişilerin kurtarılmasında kullandıkları yöntemin psikoloji yönetimi olduğuna dikkati çeken Davutoğlu, şunları söyledi:

"Bütün bu olaylarda geçerli olan, orada uyguladığımız, psikolojilerin yönetimi. Yani onu kaçıran kişilerin psikolojisini yönetmek sizin işiniz. Kaçırılmış vatandaşlarınızın psikolojilerini ve çevrede olan unsurların psikolojilerini de. Eğer bunu yönetemezseniz hangi yöntemi uygularsanız uygulayın başarısız olursunuz. Benim eğer bir gün akademik hayata dönmem biraz hayal oldu da ve yazsam, bu tür durumlarda nasıl davranılır diye sorsan, birincisi psikoloji yönetimi. Geride kalan ailelerin psikolojilerini yöneteceksiniz. Karar sürecinde olanların psikolojilerini yöneteceksiniz. Orada kurtarma operasyonuna gönderdiğiniz elamanların psikolojisini yöneteceksiniz. Oradaki bu durumda rehinelerimizle sürekli temas halinde olduğumuz için Öztürk Bey ile ve diğerleriyle onların psikolojilerini yöneteceksiniz. Onları kaçıranların, müzakere, dolaylı müzakere yöntemiyle psikolojilerini yöneteceksiniz."

Musul'da alıkonulan Türk vatandaşları için ilk başta "Rehine" ifadesini kullanmadıklarını anımsatan Davutoğlu, "Ta ki rehine muamelesi yapılana kadar. Neden? Rehine dediğiniz anda bir pazarlığın başlaması gerekir. Şu 3 aylık dönem, o kadar farklı aşamalardan geçti ki yani ayrı ayrı psikolojiden devam etti. Bir, vatandaşlarımızın rehine psikolojilerine girmelerini istemedik. Sonra onu kaçıranların şu mesajı almalarını istedik; 'siz onlara rehine muamelesini yaparsanız biz de size başka türlü muamele yaparız.' Bu algı yerleşti. Uzun bir süre kaçıranlar, orada tutanlar, Türkiye düşmanı olmadıklarını, bu rehinelere bir şey yapmayacaklarını söylemek durumunda kaldılar. Neden? Çünkü şunu da biliyorduk, Musul halkı büyük çoğunluğuyla Türkiye'ye müzahir halktır. Orada yaşayan insanlar, orada bulunan sıradan bir Musullu, normal şartlarda Türklere zarar vermeyi düşünmez. Geçmişte onların haklarını koruduğumuzu bilir. Tarihi bağları bilir" dedi.

Davutoğlu, Musul'da, IŞİD'de bulunmamış ancak savaş esnasında şu veya bu şekilde bir tür eylem içinde olmuş, hem ABD işgali hem daha sonra Maliki politikalarına karşı tepki göstermiş geniş bir kesim olduğuna işaret ederek,  "Bunların bir kısmını geçmişte siyasi sürece sokmak için bizzat ben 2005, 2006 yıllarında daha o zaman başdanışmanken ikna etmek istedik, artık siyasi sürece girin, Şii, Sünni ilişkileri normal seyre otursun diye. 2006 mezhep çatışmaları esnasında ve hatırlayacaksınız birçok kurumu o zaman soktuk" diye konuştu.

 Musul'daki Türk vatandaşlarının Türkiye'ye getirilmesi sürecinde, MİT Müsteşarının, bazen de bizzat kendisinin Türkiye'ye gelen yerel Arap aşiretlerin temsilcileriyle konuştuğunu anlatan Davutoğlu, şunları söyledi:

"Bu iş için Musul'da etkili olabilecek herkes bir şekilde Ankara'ya, İstanbul'a geldi. Bunları artık kamuoyuyla daha rahat paylaşabiliriz. Orada temaslar kurduk, ekiplerimiz oraya gitti. Erbil'de sürekli bulunan timlerimiz oldu. Orada zaten var olan eskinden beri var olan güvenlik timlerinin yanında istihbari olarak bu süreci yöneten timlerimiz oldu. Buraya kolay şeyle gelmedik. Kimse kolaycı, sihirli kelime etrafında veya yöntemin etrafında düşünmesin, oraya yönelmesin diye söylüyorum. Gün be gün işleyen, nakış gibi örülen ve psikolojik kontrol yönetmeye dönük strateji uyguladık. Belli aşamaya kadar, kamyon şoförlerimizin kurtarılmasına kadar bu yöntem belli ölçülerde başarılı oldu."

"Hani 'Ortadoğu'ya bulaşmayın' diyenler var ya..."

Alıkonulan vatandaşların başında nöbetçi gibi bırakılan kişilerin etnik kökeninin, kabile geçmişinin çıkarıldığını dile getiren Davutoğlu, "Kimlerle nasıl akses kurulabilir. Bu, yeni tecrübe de değil. Biz 26 bin vatandaşımızı Libya'dan çıkarırken de yine o süreci yönettiğimde Güney'den, Fizan diye bildiğimiz Güney'den Bingazi'ye kadar gelene kadar her bir aşiretle temas kurmuştuk. Bu, Türkiye gücü. Hani 'Ortadoğu'ya bulaşmayın' diyenler varya, aslında böyle bir gücümüzü pozitif yönünde görmekten aciz olanlar. Eğer alanda olmazsanız başınıza bir şey geldiğinde size taraftar olacak, yardımcı olacak kimseyi de bulamazsanız" ifadesini kullandı.

"Irak halkının hiçbir kesimi bizim düşmanımız değil"

"Musul bizim düşmanımız değil, oradaki Sünniler bizim düşmanız değil, Irak halkının hiçbir kesimi bizim düşmanımız değil" diyen Davutoğlu, şöyle konuştu:

"Dolayısıyla geçiçi olarak orada IŞİD var, geldi diye bütün Musul halkını göremezsiniz, aksine Musul'da bizim başkonsolosumuz tek başkonsolosluk olduğu için, tek yabancı misyon olduğu için Musul halkının sevgisini kazanmıştır. Dolayısıyla öncelikle çevre şartlarıyla birlikte birinci hedefimiz vatandaşlarımızı sağ ve salim tutmak. Bununla birlikte ikinci şey bir arada tutmak. Bir arada tutmadığınız zaman her birine ayrı ayrı çaba sarfetmeniz gerekiyor. 8 yer değişti. Her yer değişim esnasında onu takip etmek, her değişime göre çevre şartlarını tekrar kontrol etmek. Şunu da ifade edeyim, Genelkurmay Başkanımız, hepsinin çok ciddi katkıları var. 24 saat en ufak hareketlerini dahi takip ediyorduk. Bir durumda neler yayabileceğimizin planları da yapılıyordu."

"Elimizden gelse ilk gün alırdık"

Başbakan Ahmet Davutoğlu, Amerika'nın, herhangi bir ülkenin veya koalisyonun Musul Başkonsolosluğu çalışanlarının Türkiye'ye getirilmesi operasyonuyla alakasının bulunmadığını belirterek, "Elimizden gelseydi ilk gün alırdık, elimizden gelseydi bir ay önce alırdık. Bir an bile onları orada bırakmazdık" dedi.

Davutoğlu, IŞİD'in Irak, Suriye kanadı olduğunu, Erbil'e dönük ABD operasyonları ve çatışmalar yoğunlaştığı zaman çevre şartlarını kontrol etmekte zorlanmaya başladıklarını söyledi.

''Bomba isabet ederse, istenilmeyen bir sonuç doğarsa'' gibi noktaları hesap etmek gerektiğini anlatan Davutoğlu, şöyle devam etti:

"Bütün bunları gece gündüz düşünmenin ne kadar zor, ne kadar çileli bir şey olduğunu yaşayanlar bilir. Bugün, içimizdeki çoşkunun sebebi, bütün o ızdırabı, çileyi hep beraber yaşadığımız için. Bu rehinelerin ya da ailelerinin yaşadığı bir süreç değil. Bir taraftan da Türkiye'de böyle bir psikoloji yönetiminden bihaber ya da bihaber olmadığı halde sırf bize muhalefet olsun diye iki güne bir rehineleri riske etme pahasına, 'Süleyman Şah'a pazarlık yapıldı, onunla böyle oldu' diye sorumsuz yayın yapan bazı basın yayın organları oldu ki çoğu, bütün yayın organlarına müteşekkirim, sorumlu yayın yapan, bu konuda uyarılarımızı, tavsiyelerimizi dinleyen. Ama bunun yanında neredeyse her gün Meclis'te çıkıp bu konuda bizi açıklamaya zorlayanlar oldu. En kritik dönemde gensoru verdiler. Gitmişim genel başkanları bilgilendirmişim, 'ayrıca Meclis'i bilgilendirsin, açık oturumda bilgilendirsin' diyor. Neyi konuşacağız açık oturumda, neyi söyleyeceğiz. Bir de bir taraftan siyasi olarak bunları göğüslüyorsunuz."

"Onların başına en ufak bir şey gelse Türkiye türbülansa girebilir"

"Hükümetin IŞİD ile anlaştığı, çalışanların cumhurbaşkanı seçimi için kaçırıldığı, seçimden önce bırakılacağı, sonra da kongrede Davutoğlu için bırakılacağı" yönünde spekülasyonlar yapıldığını hatırlatan Davutoğlu, şöyle konuştu:

"Bu, akıl, izan alır bir şey mi. Buna ahlaki vasıflarımız zaten izin vermez de siyaseten de birisi bombalar sürerken o vatandaşları orada tutmanın, bizim kongre ya da seçimi, yüz binde bir bile olmaz ama onlar orada dururken onların başına en ufak bir şey gelse bütün Türkiye türbülansa girebilir, toplumsal psikoloji anlamında söylüyorum. Nihayet onu da kontrol ederdik belki ama bütün bu şeyleri tek tek kontrol edeceksiniz, bu taşları. Sadece siz kontrol etmeyeceksiniz. Siz talimat veriyorsunuz, MİT Müsteşarlığımız yapıyor, ama oraya giden eleman da bu psikolojiyi bilecek, konuşan, temasları sağlayan."

Davutoğlu, süreçte, din adamlarını, Arap aşiretlerini devreye soktuklarını belirterek, hava bombardımanlarıyla zor şartlar oluşunca konsolosluk çalışanlarının bu kez Irak değil, Suriye üzerinden salıverilmelerine yönelik yöntemler üzerinde durduklarını anlattı.

"Operasyon için illa kan dökülmesi gerekmez"

Böylesine önemli bir olayda tabirler üzerinden tartışmalar yürütüldüğünü aktaran Davutoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Neredeyse birileri bu vatandaşlarımızın başına bir şey gelmedi diye ağıt yakacak şekilde dün televizyonda gördüm, şu MİT'e operasyon yapanlar kimlerse aynı çevreler, şimdi de yok 'Davutoğlu temas demiş de Cumhurbaşkanı operasyon demiş.' Bundan bir şey çıkarmaya çalışıyorlar. Şimdi çok istiyorlarsa 'operasyon' diyorum. Operasyon için illa kan dökülmesi falan gerekmez. O gün benim temas demem, sabah 6'ya kadar bir dakika uyumamışız ve ben o şartlarda televizyona açıklamaya çıkıyorum, yine hiç uyumadan Şanlıurfa'ya iniyorum, hiç uyumadan Ankara'ya geliyoruz ve bu şartlarda kelime oyunlarına bakıyorlar. Bu kadar basitlik olur mu? Evet, bu bir operasyondu, eğer tatmin edecekse burada söylüyorum. Diplomaside 'operasyona başlıyoruz' dediğimizde bu, bazen bir büyükelçiyi çağırıp nota vermek olabilir. Bazen bir tahliye operasyonu olabilir. Bunların kafası hep polisiye kafa olduğu için, onların hep anladığı operasyon illa kan dökülecek, bu muydu arzuları. Yine de bunları da önemsemiyorum. iki gündür sokaktaki insanların yüzündeki tebessümü, gözlerindeki ışıltıyı görmek bize yetiyor. Büyük bir iş başarıldı. Emeğe geçenlere tekrar tekrar teşekkür ediyorum."

Konsolosluk personelinin, süreçte onurlu bir şekilde görevlerini yerine getirdiklerini, ailelerin de vakur şekilde beklediğini vurgulayan Davutoğlu, sonunda herkesin bayram yaşadığını dile getirdi.

"Sadece üçümüzün bildiği..."

Sonuçta önem taşıyanın söz konusu vatandaşların ülkelerine dönmeleri ve ailelerine kavuşmaları olduğuna değinen Davutoğlu, şunları söyledi:

"Şimdiye kadar, demin söylediğim olayların her birinde ayrı yöntem uygulandı. Bunlar belli bir mahremiyet içinde yürütülür, bazı şeyler var ki çok sınırlı bir şey içinde verilir. O gün yürüyen süreçte, sadece Cumhurbaşkanımız, benim ve MİT Müsteşarımızın bildiği hususlar var. Sadece üçümüzün bildiği. Genelkurmay Başkanımızın, silahlı kuvvetlerimizin görevi gereği bildiği zaten güvenlik toplantısında da detaylı olarak ele aldığımız, her türlü planlamaları da içeren konular var.

Operasyonun neticesi önemli. O kardeşlerimizden birinin bir saç teline zarar geleceğini bilsek biz, bildiğimiz her şeyi unuturuz. Burada bizim için önemli olan en doğru zamanlamayla en doğru araçları kullanarak neticeyi elde etmek. Bunun da hiçbirini zikretmeyiz. Zikrettiğim tek şey var dikkat ederseniz, fidye ödemedik, ödemeyiz. Bu, milli bir operasyondur. Birileri, 'CIA yardım etti de Türkiye aldı' diyor. Hayır, alakası yok. Bu zamanlamanın, Amerika'nın veya herhangi bir ülkenin, koalisyonun buradaki operasyonla alakası yok. Elimizden gelseydi ilk gün alırdık, elimizden gelseydi bir ay önce alırdık. Bir an bile onları orada bırakmazdık."

Davutoğlu, süreçte, konsolosluk çalışanlarını almaya çok yaklaştıkları anlar olduğuna işaret ederek, şunları söyledi:

"Hatta temmuz ayının başıydı. Ramazan öncesinde getirebilmek için Türk Hava Yollarını özel olarak arayıp, 'iki uçağı hazır tutun her an bir şeye ihtiyaç olabilir' diye Genel Müdüre söyledim. Ama o gün alamadık. Hareket mobilize edildiğinde yön değiştirdiler. Yani bunların hepsi geçmiş olan hususlar. Birçok kere çok yaklaştık. Her yerle ilgili, sekiz yer için de ayrıca planlamalar yapıldı. Olağanüstü durumda ne yapılır, ne edilir. Bunlar da yapıldı ve iftihar ederek söylüyorum, Dışişleri Bakanı olduğum dönemde, Sayın Başbakanımızın talimatıyla bu koordinasyonu bizzat sağlıyordum. Başbakan olduktan sonra bizzat çözüm süreci ve güvenlik mekanizmalarını kurarak her ikisini de bu konuları da ele aldık. Cumhurbaşkanımıza arz ettiğimiz hususlar da oldu. Ama herhalde cumhuriyet tarihinde istihbarat, diplomasi ve silahlı kuvvetler koordinasyonunun bu kadar etkin olduğu çok az dönem vardır. Bütün kurumlarımıza teşekkür ediyorum. Burada öncü rolü doğası gereği istihbarat teşkilatımız aldı ama diplomasi de silahlı kuvvetler ayağı da son derece etkin şekilde devreye girdi. Diğer ilgili bütün ayaklar devreye girdi. Başka bir senaryoda, belki başka unsurlar öne çıkardı. Ona ihtiyaç kalmadan, yani silahlı kuvvetlerin şeyine ihtiyaç kalmadan çözülmüş olması da aslında en sağlıklı, en az zararla yapılacak bir şeydi, ne gerekiyorsa o yapıldı ve neticeye ulaşıldı. Devlet olmanın gereği her ihtimali göz önüne almaktır. 8 yer için de her yer değişiminde her türlü ihtimal. Nihayette bu tür operasyonlar her zaman risk barındırır. Hep biz böyle bir ihtimale gerek olmadan, sabırla, metanetle çalışmaya önem verdik."

"Bir eşe yersiz ümit veremezsiniz ama ümitsiz de bırakamazsınız"

Başkonsolos Öztürk Yılmaz'ın eşi Özay Yılmaz ile geçen hafta görüştüklerini, durumun aileler için zorluğunu bildiğini anlatan Davutoğlu, "Evlerine ben gittim. Birbirinden tatlı 3 kızı var. Onlarla daha önce oturduk, gönüllerini aldık. Israrla soruyor 'ümit var mı' diye. Yaptığınız çalışmaları biliyorsunuz ama bir eşe ve üç çocuğa bu kadar zor şartlarda sahip çıkan bir eşe, 'şunu yapacağım' diyemezsiniz, yersiz ümit veremezsiniz ama ümitsiz de bırakamazsınız. Bu, o kadar zor bir şey ki. Bizi eleştirenlerin bir kere bu şartlardaki bir eşle konuşmalarını hayal etmelerini rica ediyorum. Bir hafta, 10 gün sonra olacakları biliyorum ama bir şey söyleyemiyorsunuz. Ama o eş sizden bir şey duymak istiyor. Bir taraftan ümit vereceksiniz, şu gün olabilir dediğiniz anda o insan uyumayacak'' ifadesini kullandı.

Başbakan Davutoğlu, konsolosluk çalışanlarının Türkiye'ye getirildiği geceyle ilgili de ayrıntıları paylaştı. Azerbaycan ziyareti dolayısıyla Bakü'de olduğunu hatırlatan ve tetikte beklediklerini belirten Davutoğlu, şunları kaydetti:

"O gece Türkiye saatiyle 23.23'te Hakan Bey aradı beni. Sürekli bir haber gelecek diye zaten tetikteydik. Hatta Azerbaycan ziyaretini ertelemeyi düşündüm. Ama tam ayarlamalar nasıl olacak, bir de ertelendi niye ertelendi, o sinyal gitmesin diye. Zamanlamasını o günlerde bekliyoruz ama. Gece Hakan Bey, 'Sayın Başbakanım, beklediğiniz müjdeyi kısa zaman içinde verebileceğimi ümit ediyorum' dedi. Ne kadar yaklaştılar, takribi şeyini aldık. Süreci zaten biliyorduk. Teşekkür ettim ve 'Türkiye sınırına girdikleri anda haber edin' dedim. Ondan 6-7 dakika sonra Öztürk aradı. Bizim süreci takip edip etmediğimizden tam emin olmadıkları için şüphe içinde olanlar varmış. Acaba bizi devlet mi götürüyor, nereye gidiyoruz. Sınıra yaklaştıklarını hissedince Öztürk, haber etmek için 'geliyoruz' diye arıyor. Daha 'Sayın Başbakanım' dediğinde 'Hoşgeldiniz Öztürk' dedim. O anki ses tonunu, sesindeki mutluluğu hissettim. Onları da idare ediyor, mikrofonu açık, onlara da 'devletimiz bu operasyonu yapıyor' diyormuş. Ona 'hoşgeldiniz Öztürk' dediğim anda o bir kere şunu biliyor, bu operasyonun arkasında Türkiye Cumhuriyeti devleti var. Bu devletin unsurları onların yanı başlarında beraber gidiliyor. Bu şeyler de bazen MİT elemanlarımız bazen sonuna kadar kimliklerini gizlerler. Yanlarında MİT elemanlarımızın konuşmamasından şüphe ediyor. Etrafındakilere söylüyor, devletimiz kurtarıyor. Bu hissi verebilmek bize büyük güç veriyor. Sonra belli bir teslim alma, nihai olarak sınırımızdan geçmek için saatler geçti. Devamlı konuşuyoruz. Saat 5,5 civarı Hakan Bey aradı 'Tamam Başbakanım, bizim tarafa geçtiler, artık tamamıyla emniyetteler' dedi. Onun üzerine Sare Hanım, Özay Hanımı aradı telefonla. O anda onu yaşamak, dünyada verilecek en güzel hediye. O saatler içinde Öztürk'e rica ettim, 'aman ha kimseyi aramayacaksın, telefonda benimle konuştun, bir daha kimseyle konuşmayacaksın ta ki bizim sınırdan geçene kadar.'.Çünkü o anda biri bombalayabilir. Türkiye'yi gereksiz yere provoke edilip, çatışmaya sokmak için başka unsurlar provoke edebilir."

Kılıçdaroğlu'nun aramasını takdir ettim

Başbakan Ahmet Davutoğlu, Musul'daki konsolosluk görevlilerinin kurtarılmasına ilişkin CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun kendisini aramasını takdir ettiğini belirterek, "Sayın Bahçeli'nin de böyle bir tebriği ya da şeyi yaşamasını isterdim, onun açıklamaları beni şaşırttı. Her zaman insancıl olduğunu veya bu anlamlarda etnik ve mezhep ayrımı olmaması gerektiğini söyleyen HDP'lilerin bir açıklama yapmasını beklerdim" dedi.

Başbakan Davutoğlu, IŞİD tarafından Musul'da alıkonulan konsolosluk görevlilerinin kurtarılarak Türkiye'ye getirilmesi sürecinde "her şeyin hesap edildiğini" vurguladı. Söz konusu süreçte önemli olanın rehin alınanların can güvenliği olduğunu dile getiren Davutoğlu, "En uygun araçlar en doğru zamanlamayla kullanıldı" dedi.

Davutoğlu, şunları söyledi:

"Biz mesela yine MİT Müşteşarlığımızla yaptığımız değerlendirmelerde patterne bakılıyor. Yani bu örgüt, benzer olaylarda nasıl davrandı? Ne kadar sürede bıraktı? Mesela benzer olaylara bakıldığında bir erken bırakmadır, bize uzun geldi ama. Bu patterni incelediğinizde erken bir şeydir çünkü 2,5-3 ay. Daha uzun süren olaylar var. Patterne baktığınızda erken sayılabilecek bir şey. Nasıl biz onların patternine bakıyorsak onlar da bizim patterne bakıyor. Yani mahrem tutulması gereken şeyler o bakımdan önemli. Annan müzakerelerinde de 2004 müzakerelerinde de tıkandığımız bir yerde, Kıbrıs'ta, Yunanlılar geldiler ve şeyi teklif ettiler, son gece, 'Çekilelim masadan. Siz de çekilin, biz de çekilelim'. Düşündüler ki biz de çok arzu etmiyoruz gibi anladılar. Dolayısıyla 'Biz size AB üyeliğini engellememe sözü verelim, siz de şeyi keselim. Kıbrıs Rum kesimi üye olsun 1 Mayıs'ta ama size söz versin, Türkiye'nin AB üyeliğini engellemeyecek."

Barbaros Hayrettin Paşa örneği

Barbaros Hayrettin Paşa'nın Preveze Deniz Savaşı'nda yaşadığı bir olaydan örnek veren ve bunu temel olarak aldığını belirten Davutoğlu, şöyle konuştu:

"Barbaros Hayrettin, Preveze Deniz Savaşı öncesinde kurmaylarını toplar, o sırada Andrea Doria da toplar. Andrea Doria der ki: kendi kurmaylarına: 'Bu Barbaros büyük komutan, bütün geçmiş savaşlarını inceledim. O savaşlara göre yarın Preveze'de şöyle bir taktik uygulayacak' ve ona göre görev verir. Aynı anda Barbaros Hayrettin'in karargahında, Barbaros der ki: 'Bu Andrea Doria denilen kefere diğerlerine benzemez, çok akıllı bir adam. Mutlaka benim bütün eski savaşlarımı incelemiştir. Dolayısıyla benim o savaşlarda uyguladığım taktiği çıkartarak şöyle bir karşı taktik geliştirmiştir. Biz de ona karşı şunu yapacağız' der. Satrançta 'bir hamle önde olmak' denir. Onun için müzakere ettiğiniz tarafa patterninizle ilgili ipucu vermemeniz lazım. Orada onu demiştim: 'Bunlar bizim geçmiş bütün şeyleri inceledikleri için bu gece bu masadan çekileceğimizi düşünüyorlar. Halbuki tam da burada darbe vurmak için bu patternin dışına çıkmak, masada kalmak lazım, onlar çekilecekler.' Nitekim referandumda onlar çekilerek denge kaybı oldu."

"Vatandaşlarımızın canı söz konusuysa her şey yapılır"

Bu gibi durumlarda davranış biçimiyle tutumla genel alışkanlık haline gelmiş tavırlarla ilgili ipucunun verilmemesi gerektiğine dikkati çeken Davutoğlu, "Burada da hangi spekülasyon yapılırsa yapılsın nihai kertede bizim, kendimizin geliştirdiği yöntem, araçlar kullanılarak en doğru zamanlamayla operasyon başarıyla gerçekleştirilmiştir" diye konuştu.

"MİT Yasası'na göre kurumun böyle durumlarda takas yapma yetkisi olduğunun belirtilmesi üzerine Davutoğlu, "Yaparız tabii. Gereken her şey yapılır. Vatandaşlarımızın canı söz konusuysa her şey yapılır. Bundan da öyle veya böyle 'ne aldı, ne verdi' tartışmasına kimsenin girmemesi lazım" karşılığını verdi.

Konsolosluk personelinin yurda getirilmesi sürecinde görüşülen aşiretlerin IŞİD'e yakınlık derecelerinin sorulması üzerine Davutoğlu, şunları kaydetti:

"Bunlar IŞİD'e karşı olan ama Musul'da etkili gruplar. Bunlar daha önce Amerikan işgaline de Maliki'nin mezhepçi politikalarına da karşı çıkmış ama IŞİD'e de karşı olan gruplar fakat Musul'da tabanları olan gruplar. Bunlar bu şekilde, sadece Musul'da değil, bütün Irak'ta Türkiye'ye büyük sempati duyan çok geniş bir kesim var. Sadece Sünnilerde değil Şiilerde de var. Bütün bunları kullanma gerekliliği var, bunların bir kısmıyla da daha eski dönemde, benim şahsen de tanıştığım, bunlar da nihai kertede, daha sonra da siyasete de girmiş olanlar ama siyasetten bu mezhepçi tavırdan dışlanmış olanlar."

"Kiminle temas kurmak gerekiyorsa o temaslar olur"

Başbakan Davutoğlu, "IŞİD ile nasıl bir mesaj kanalı vardı" sorusuna şu yanıtı verdi:

"Şimdi işte paylaşılması zor olan alanlara giriyorsunuz. Yani önemli olan, uzun bir dönem, zaten bu aradaki unsurlar, yani mesela oradaki çok saygın bir din adamı. Türkmen kökenli bir din adamı. Başka birisi çok saygın bir aşiret lideri veya eski bir görevli orada görev yapmış. Herkesin saygı duyduğu, IŞİD'in de reddedemeyeceği ya da Musul'daki konumu gereği üzmek istemeyeceği, arada gri alanda kalan geniş bir kesim var hala. Onlar IŞİD mensubu değil hatta IŞİD'den ciddi şekilde rahatsızlar ama IŞİD de onlara saygı duymak zorunda çünkü halk tabanında zeminleri var. Arap aşiretinde herhangi birine zarar vermek şey değil, bir anda bütün o aşiret karşınızda yer alır. Bu aşiretler de gidip, 'Bu Türkler bize emanettir, Türkiye'yi rahatsız edecek bir şey yapmayın' dediğinde yapmamak durumunda kalacak kimler varsa hepsi devreye sokuldu. Zaten hayatta kalmalarında bunların çok ciddi rolleri oldu."

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "maddi pazarlık yok ama siyasi ve diplomatik pazarlık var" sözlerine yönelik değerlendirmesi sorulan Başbakan Davutoğlu, şöyle konuştu:

"Kastettiği Sayın Cumhurbaşkanının şudur; söylediğim gibi, Irak içindeki etkili gruplar üzerinden yapılan pazarlıklar, şeyler tabii oldu. Hangi şartlar, niye tutuldukları, bunların tutulmamalarının gerektiği şeklinde. İstihbarat teşkilatları bunun için vardır. Ben o 49 kardeşimizin, 46 vatandaşımızın kurtulması için istihbarat teşkilatına verdiğimiz ne gerekiyorsa yapın, bunun şeyi açıktır. Kiminle konuşmak gerekiyorsa konuşun. Fidye vesaire bunlar gündemimizde olmayan şeylerdir bizim için ama ne gerekiyorsa yapın şeyi, bunların içinde her türlü temas vardır. Bu temasları da açıklamayız ne olduğunu fakat temas olmuş olabileceği, olması gerektiğini de söyleriz. Yani kiminle temas kurmak gerekiyorsa o temaslar olur."

Konsolosluk görevlilerinin tahliyeleri sırasında kullanılan koridorun güvenliğinin de önemli olduğunu vurgulayan Davutoğlu, "Türkiye'ye kadar gelen süreç, her an risk üreten bir süreç" ifadesini kullandı.

"Gizli kahramanlar"

Süreçteki gizli kahramanların nasıl fedakarlıkları ortaya koyduklarının sorulması üzerine Davutoğlu, şu açıklamalarda bulundu:

"Bunların bir kısmı doğrudan bizim istihbarat elemanlarımızdır. Alana giderler, temas kurarlar, aşiretlerle konuşurlar gerektiğinde daha ötesine giderek alan içinde bilgi toplarlar. Bunların hepsi o kategori içine girer. Benim orada 'isimsiz kahraman' dediğim şey, o gün orada büyük mutluluk duyuyorduk hepimiz, onur hissi içindeydik. Başkonsolosumuz üç ayı aşkın bir süre direnmiş bir kahraman olarak döndü, diğer arkadaşlar öyle. Biz onları kurtarmış kişiler olarak kamuoyunca bilindik. Herkes Sayın Cumhurbaşkanımızdan şeye kadar herkesin ne emek verdiğini artık biliyor kamuoyu. Sayın Cumhurbaşkanımızın başbakanlık döneminde, benim bakanlık dönemimde bunlar biliniyor ama bazı insanlar var ki esas burada temel aktörler onların yüzleri bilinmiyor. Yani o arkadaşları oradan alıp getiren, ben biliyorum onların, o operasyondan 5-6 gün önce onları Başbakanlıkta ağırladım. Bütün bilgileri doğrudan anlatmalarını istedim. Her türlü bilgiyi müsteşarımla birlikte paylaştı ve ondan sonra 'şu şekilde bir seyir olacak' diye belli talimatlar verdik. Bu talimatlar, daha sonra Çankaya'da yaptığımız güvenlik toplantıların da bunları aktardık. Ben onların yüzünü biliyorum ama onlar bu salona girseler, burada otursalar, hiçbiriniz tanımazsınız. Ya da bir vatandaşımız yolda onu görse, pazarda, arabada görse onun o olduğunu bilmez. Kahramanlık budur. Yerel bir unsur olarak birini zikredeyim, çok şey olduğu için hala gözüm yaşarır. Oradaki gidilen bir yerde, bilgi toplamak için yerel bir eleman, Türkiye'yi seven yerel bir eleman, fark edilmesi üzerine infaz edildiği haberi geliyor."

Bunların kolay yürüyen süreçler olmadığını vurgulayan Davutoğlu, "Orada görevi Türkiye'ye olan muhabbeti dolayısıyla dediğim gruplar gibi gruplardan kişiler, neredeler diye şey yaparken bir şüphe üzerine öldürülebiliyor. Bunlar isimsiz kahramanlar. Onları rahmetle anıyorum, bu şekilde zarar görmüş olanları. Bu bizim şeyler değil, yanlış anlaşılmasın ama oradaki bize müzahir şeyler. Bunlar bir kasıtla da olmayabilir, bir şüpheyle kaybediliyor."

"Bu sitem, haklı bir sitem"

Bir dönem, " Başbakan olarak oturuyor, oradakiler ıstırapı çekiyor ve Meclis'e bile bilgi vermekten kaçınıyor" diye söylemlerin olduğunu hatırlatanBaşbakan Davutoğlu, şu ifadeleri kullandı:

"Bunlar, hepimizin içinde derinlemesine hissiyatla yaşadığımız süreçler. Şimdi kamuoyu bunu bütün yönleriyle daha fazla biliyor. Esas itibarıyla bundan öğrendiğimiz şey şu; böyle durumlarda acı ve keder anlarında ya da sevinç anlarında bir arada olmayı bilmeliyiz bütün bir toplum olarak. Acı ve keder anında dayanışmayı bilemezsek sevinci yaşayamayız onun için birçok kesime teşekkür etmemin sebebi o ama zorluk çıkaran kesimlere sitemimizi de onlar da anlasınlar bu sitem, haklı bir sitemdir."

Sevinç anının bir araya gelerek yaşanmasının önemine değinen Davutoğlu, şunları söyledi:

"Onun için ben Kılıçdaroğlu'nun aramasını takdir ettim, kendisine de teşekkür ettim telefonda. Nihayet kurtarılan canlar bizim canlarımız. Spekülasyon yapmanın, şüpheler beyan etmenin bir karşılığı yok. Doğrusu bu konularda hep daha milli veya Türkiye perspektifinde, bazen Suriye konusunda gensoruda, tezkerelerde filan daha milli hisleri gözeterek tavır alan Sayın Bahçeli'nin de böyle bir tebriği ya da şeyi yaşamasını isterdim. Onun açıklamaları beni şaşırttı açık söyleyeyim veya her zaman insancıl olduğunu veya bu anlamlarda etnik ve mezhep ayrımı olmaması gerektiğini söyleyen HDP'lilerin bir açıklama yapmasını beklerdim.

Bu ülkenin vatandaşları içinde Diyarbakırlı ve değişik şehirlerden Kürt kökenli vatandaşlarımız da var. Yansıdığı için, benim elimi öpmek için kapanan o hanım, Kürt kökenli bir hanımdı, Diyarbakırlıydı. Şimdi isterdim ki onlar da eşbaşkanları arasınlar tebrik etsinler bunu paylaşsınlar. Yani Sayın Demirtaş, cumhurbaşkanı seçiminde gösterdiği o genel performansı, herkesi kuşatıp, burada göstermeliydi. Hatta havaalanında olmalıydılar. Bu liderler havaalanında olsa, benimle birlikte onlara 'hoş geldiniz' demiş olsa kim ne kaybederdi?"

"Acı da bizim acımız, sevinç de bizim sevincimiz"

ANKARA (AA) - Başbakan Ahmet Davutoğlu, "Suriyeli Kürt kardeşlerimize baskı geldiğinde, Suriyeli Arap, Türkmen kardeşlerimize ne yapmışsak, aynısı yapıldı. Ne fazla ne eksik" dedi.

NTV ile Star televizyonunun ortak canlı yayınında, soruları yanıtlayan Davutoğlu, Kobani'den Türkiye'ye tam olarak 138 bin 211 kişi geçtiğini bildirdi ve Suriye'den gelenlere karşı hiçbir etnik ve mezhebi ayrım yapılmadığını söyledi.

Davutoğlu, "O kederi nasıl birlikte paylaşmışsak ve kardeşlerimizi kabul ederken, hala görüntüler, hani o askerlerimizin o yaşlı hanımları, çocukları sınırın bu tarafına taşıyan görüntüleri dururken, ertesi gün HDP'li şeylerin de bu sevinci paylaşmalarını bekledim. İki gün üst üste oldu. Bir acı ve biri sevinç ama acı da bizim acımız, sevinç de bizim sevincimiz. O bakımdan bunların hepsinden dersler çıkarıp, yeni bir döneme girmemiz lazım" diye konuştu.

Davutoğlu, bir soru üzerine, Başkonsolos Öztürk Yılmaz'ın Musul'a gönüllü gittiğini bildirerek, "Hatta bir ara Erbil'i yazayım' diye düşünmüş, 'Musul zor' diye, Musul'u yazmış. Zor şartlara kendi iradesiyle gitti" dedi.

Bu tür görevlerin hepsinin riski olduğuna dikkati çeken Davutoğlu, Dışişleri Bakanlığı sırasında Kerkük'e ve Libya'ya yaptığı ziyaretleri örnek gösterdi. Ziyaretleri öncesinde buralardaki tehditler konusunda önüne istihbarat raporları konulduğunu anlatan Davutoğlu, "Bir karar veriyorsunuz, 'Ben oraya gideceğim' dediğinizde bütün riskleri alıyorsunuz" dedi.

Başbakan Davutoğlu, kendisini uyaran görevlilere, gitme kararını kendisinin aldığını, hiçkimsenin bundan sorumlu olmadığını isterlerse yazıya dökebileceğini belirttiğini ifade ederek, şunları söyledi:

"Bu şahsi aldığım bir risktir. Bazen onlar, 'Ahmet Davutoğlu olarak risk alabilirsiniz ama Türkiye Cumhuriyeti'nin Dışişleri Bakanı almamalı' derler. Ben de 'yok, alıyorum, gidiyorum' demişsem, bunun gibi, bu görevleri yapanların zaten hep bir riskleri vardır. Her türlü tedbiri alsanız da risk payı vardır. Bu görevler onurlu görevlerdir ama aynı zamanda risk üreten görevlerdir. Dolayısıyla burada, Öztürk bu riskleri görerek gitti."

"İki cep telefonu yayındaydı"

Başkonsolos Yılmaz'ın iki cep telefonunun bir süre yanında olduğunu söyleyen Davutoğlu, "Cevval de bir arkadaş olduğu için iki telefonunu değişik şekillerde yanında tutmayı başardı" dedi.

Daha sonra, bunlardan birinin alındığını ve iletişimin bir müddet kesildiğini bildiren Davutoğlu, şöyle konuştu:

"Bunlar, Öztürk'ün kendi şartları içinde çözüm bulduğu konular. Çocuklar ise gerçekten, ben onun e