Haber: Mert Osman Erman
Osiris-Rex uzay aracı, yüzeyinden topladığı "toprak" örneklerini asteroid Bennu'dan eve getiriyor.
Bu tozlu malzemeler, NASA sondası tarafından pazar günü Dünya'nın yanından geçerken bırakılacak
Bunlar, onları Amerika'nın Utah Eyaleti'ne düşmekten koruyacak bir kapsülün içine yerleştirilecek.
Bilim insanları, örneklerin kimyasının 4.5 milyar yıl önce gezegenlerin oluşumu hakkında yeni bilgiler açığa çıkaracağını ve belki de dünyamızda nasıl yaşamın başladığına dair ipuçları verebileceğini bekliyor. İniş, Savunma Bakanlığı'na ait çöl arazisine tahmini olarak yerel saatle 08:55'te (GMT 14:55; BST 15:55) bekleniyor. Kapsülün atmosferden geçişi sırasında, Osiris-Rex projesiyle ilgili herkes için özellikle kapsülün atmosferden geçişi sırasında yaşanacak olan 13 dakikalık bir süre boyunca bir endişe kaynağı olması kesin.
Araba lastiği boyutundaki konteyner, başlangıçta 12 km/saat (27,000 mil/saat) üzerinde hareket edecek ve 3 bin °C'nin üzerinde zirve ısınma yaşayacak. Ancak bir termal kalkanın ve paraşütlerin birleşimi, onu çöl düzlüğünde güvenli bir şekilde durdurmaya getirecektir.
Görevin baş araştırmacısı Dante Lauretta, "Bir araya gelebilecek olan her şey, başımıza gelebilecek tüm korkunç şeyler, kötü şeyler, hepsini hazırlamak için inanılmaz bir zaman harcadık" dedi ve ekledi: "Ama iyi haber, pratik yaptık, pratik yaptık ve pratik yaptık, bu yüzden hazırız."
Osiris-Rex uzay aracı, Bennu'yu incelemek için 2016'da Dünya'dan ayrıldı, gezegenimize gelecek yüzyılın sonlarına doğru çok küçük bir şansı olan Bennu'yu araştırmak için yıllar süren bir çalışma gerektiren 500 metre genişliğindeki kayaya ulaşmak için iki yıl ve yüzey malzemelerini elde etmek için cesur bir dizi manevra yapmadan önce "uzay dağı"nı iki yıl gözlemledi.
Tüm kalan bu örnekleri yaklaşık 250g (9oz) kütlede güvenli bir şekilde yere indirmek
Sonda, kapsülün yeniden girişinin başlamasından yaklaşık dört saat önce kapsülü serbest bırakmalıdır. Kurtarma ekipleri güvenli, ancak hiçbir şeyin garantisi olmadığını biliyorlar.
Bu etkinliği tehdit eden hayalet, 2004 yılında güneş rüzgarı örneklerini geri getiriyordu. Paraşütü açılmayı reddetti ve içeriği 300 km/saat (190 mph) üzerinde bir hızda yere çarptı, içeriği çatladı.
Lockheed Martin'in kapsül üreticisinden Richard Witherspoon, "Genesis'te meydana gelen hatayı anlıyoruz, bu da bazı yerçekimi anahtarlarının ters takıldığıydı" dedi.
"Bu kapsülde yerçekimi anahtarlarının doğru tarafta takıldığından emin olmak için bu kapsül üzerinde birçok çift kontrol yapıldı, bu yüzden gelip düzgün çalışmasından endişe etmiyoruz."
Yine de, "ihlal ekibi" kötü bir şeyin olması durumunda hazırda bekleyecek. Utah Test ve Eğitim Alanı'ndaki meteorologlar, son günlerde hava balonları çıkararak nihai düşüş pozisyonunu tahmin etmeye yardımcı olmak için en son bilgilere ulaşmaya çalıştılar. Kapsül, ana paraşütü üzerinde beş dakika boyunca sarkacak, ancak hafif rüzgarlar tahmin edildiği için muhtemelen fazla sapmayacak.
Daha büyük sorun, çölün bu yıl yaşadığı tüm yağmur. Ayakta duran su birikintileri ve oldukça fazla çamur var.
ABD Ordusu'nun Dugway üssünün baş meteoroloğu Dan Ruth, "Bu, araçlarla kurtarmanın, kara araçlarıyla kurtarmanın zor olduğu anlamına gelir" dedi.
"Ama artı tarafı, ekipman için iyi olan tozu tutmaktır." Kurtarma ekipleri, kapsülü helikopterlerle düşüş noktasına uçuracak, kapsülü bir ağa yerleştirecek ve onu Dugway'deki geçici temiz odasına bir helikopterin altına taşıyacaklar.
Bu steril kabinda, Bennu örneklerini içeren iç kap içindeki kapsül, ayrıntılı analizin başlayabileceği Nasa'nın Texas'taki Johnson Uzay Merkezi'ne taşınmadan önce azotla kaplanacaktır.
Tüm kurtarma operasyonları, gelecekteki incelemeleri tehlikeye atabilecek Dünya dışı kontaminasyonun örneklerine sokulmamasını sağlamak için tasarlanmıştır.
Christopher Sneed, Osiris-Rex görevinin yardımcı küratörü, "Bennu, bizim karbonlu bir asteroid olarak adlandırdığımız şeydir" açıklamasını yaptı.
"Bu tür cisimlerin gezegenlerin yapı taşları olduğunu düşünüyoruz ve bunlar Güneş Sistemi'nin başlangıcına kadar gidiyorlar.
"Bu cisimlerde gezegenleri yaratan ve gezegenimizi oluşturan elementleri ve belki de Dünya'da yaşamın başlamasına neden olan bileşikleri bulabiliriz."
Kapsülü bıraktıktan sonra, NASA sondası başka bir asteroid olan Apophis'e uçmak üzere komut alacak. Buluşma 2029'da bekleniyor.
