Haber: Mert Osman Erman
İlk bakışta, çoğunlukla Hristiyan olan ülkede bu Pazar sabahı sahnesinde sıradışı bir şey yok gibi görünüyor.
Ancak Saint-André-Apôtre, Bangui'nin merkezinden yaklaşık 20 dakikalık bir mesafede, Rusya ile CAR arasındaki dostane ilişkileri simgeliyor.
Ülkenin tek Rus Ortodoks Kilisesi'ni işleten Papaz Serguei Voyemawa, yere kadar uzanan beyaz bir cüppe ve süslü altın bir pelerinle giyilmiştir. Cemaat, her hareketini izlerken dua okuyarak etrafında dolaşıyor ve bir tütsü kabını sallıyor.
Beton zeminli ve ahşap kirişlerle desteklenmiş bir alüminyum çatıya sahip mütevazı binanın duvarları, el boyaması azizlerin resimleri ile süslenmiştir, ahşap bir sunakta yarım düzine mum yanmaktadır. Fr Voyemawa, ziyaretimizden birkaç ay sonra ölen Wagner şefi Yevgeny Prigozhin'in ardından tereddüt etti. Bu, Rusya'nın CAR'daki artan etkisi ve özellikle paralı asker grubunun varlığı konusundaki artan gözetim ve endişeye yol açtı.
2018'de Cumhurbaşkanı Faustin-Archange Touadéra, isyancı gruplarla mücadele etmek için yardım istediğinde, yaklaşık 200 Rus askeri eğitmen CAR'a geldi.
Ancak The Sentry adlı soruşturma grubunun raporuna göre, bu süre zarfında Wagner, "devletin ele geçirilmesi" için bir "plan" yapmak üzere zayıf kurumlar ve zayıf bir orduyu kullanmıştır.
Nathalia Dukhan, ülkede uzun yıllar geçiren The Sentry'nin kıdemli bir araştırmacısı, "Onları dört direğe odaklanırken gördük: politika, ekonomi, bilgi, dezinformasyon ve propaganda - ve askeri" diyor.
"Finansal ve ekonomik çıkarlarını ilerletmek için bu sektörlere sızdılar ve onları tehlikeye attılar. Madencilik sektöründe, Wagner, ulusal ordunun ilerlemesine ve ilgi alanlarını kontrol eden bazı silahlı grupları etkisiz hale getirmeye yardımcı olmak için ulusal ordunun kullanılmasını sağlamıştır."
Bayan Dukhan, paralı askerlerin "terör kampanyası" yürüttüğünü ve geniş çapta insan hakları ihlallerine, keyfi infazlara, işkencelere ve tecavüzlere neden olduklarını söylüyor.
Bu yılın başlarında, Birleşik Krallık ağığı bir terör örgütü olarak nitelendirdi, ABD ise onu "önemli bir küresel suç örgütü" olarak tanımladı.
Ancak birçok Orta Afrikalı için, on yıl süren bir iç savaşın ardından, durum daha karmaşık.
Fr Voyemawa, Rus kuvvetlerinin varışından önce Rusya ile olan ilişkisinin, "Moskova ile ilişkimiz dini bir ilişkidir" dediği 2010'da kilise için para toplamaya başladığını ve inşaata 2015'te başlandığını belirtiyor.
Politikayı tartışmaktan kaçınma isteksizliği açıktır: "Moskova ile ilişkimiz dini bir ilişkidir" diyor.
Yine de, bana Rus birliklerinin varışından bu yana ne kadar şeyin değiştiğini anlatıyor: "Biz Orta Afrikalılar, Ruslar bugün burada olduğu için çok mutluyuz ve güvenlik açısından, işte barış var.
"Orta Afrika Cumhuriyeti'nde barış var. Şimdiye kadar beş yıl geçti, savaşsız bir şekilde yaşıyoruz."
Bu duygu, artık Rus askerlerini ve çocuklarını kucaklayan bir heykelin yer aldığı Bangui'nin merkezinde ölümsüzleştirilmiştir.
Ayaklarının dibinde, Ağustos ayından kalma solmuş buketlerle "en iyi arkadaşımız Yevgeny Prigozhin'e" mesajları içeren heykelin altında kalır.
Son zamanlarda, Batı ve Orta Afrika'da Rusya yanlısı bir duygu hüküm sürüyor, 2020'den beri sekiz askeri darbe yaşandı.
Mali, Nijer ve Burkina Faso gibi ülkeler, eski sömürge gücü Fransa'yı, güvenlik sorunlarına yeterince yardımcı olmadığını söyledikleri için reddediyor.
Birçok Orta Afrikalı da bu duyguları yankılamaktadır.
"Kazan-kazan bir ortaklığa ihtiyacımız var. İşte Ruslar burada... böylece bu ülke gelecekteki kalkınmadan da faydalanabilir" diyor, son 20 yılı Fransa'da geçirdikten sonra Bangui'ye taşınan Orta Afrikalı işadamı Emery Brice Ganzaléis.
"Rusya, Afrika'da Fransa'nın aynı politikayı benimsemesi durumunda işe yaramaz."
Bangui'nin yaklaşık 400 km (250 mil) kuzeydoğusundaki Ouaka bölgesinin başkenti Bambari, çatışma sırasında en kötü şiddeti gördü ve güvenliğin nasıl yavaşça düzeldiğini gösteren bir örnektir.
Şehre ulaşmanın tek uygun yolu, haftada üç gün çalışan BM tarafından işletilen bir uçuşla yapılır. Sürüş önerilmez ve yollar ya kötü durumda ya da hiç yok.
Bu, ülkenin karşı karşıya olduğu zorlukların keskin bir hatırlatıcısıdır. Minusca olarak bilinen, mavi kaskları ve beyaz araçlarıyla tanınan BM misyonunun devasa varlığı da öyledir. Minusca, 2014'ten bu yana sivilleri koruma ve yetkililerle işbirliği yapma konusunda önemli bir rol oynamıştır, ancak taraflara veya ofansif mücadeleye katılmaya yetkili değildir.
Bambari, iki yıl önce hala isyancı kontrolünde olsa da şimdi canlı ve hareketli bir yer - ancak yanmış binaların kararmış kalıntıları şehri hala süslemektedir.
Nispeten sakin ortam, 15 yaşındaki Jovanie Renemeya'ya ve silahlı gruplara alınan binlerce çocuğa daha iyi bir gelecek umut etmelerini sağladı.
Bir genç kız olarak büyükannesiyle birlikte yakalandı ve bir isyancı kampında çalışmaya götürüldü.
"Uzun süre travmatize oldum," diyor Jovanie, nasıl korkunç fiziksel şiddete maruz kaldığını ve isyancılardan biriyle zorla evlendirilmekten kıl payı kurtulduğunu anlatıyor.
Bir yıl sonra büyükannesiyle birlikte su almaya gittiklerinde kaçmayı başardı. Ebeveynlerinin yanına dönen Jovanie, şimdi para biriktirmek ve doktor olma hayallerini gerçekleştirmek için domuz yetiştirmeye başlamış durumda.
Ouaka valisi Victor Bissekoin için, bu normal hayata dönüş, Wagner birliklerinin müdahalesi olmadan mümkün olmazdı.
Uluslararası toplumdan silah ve destek istediğimizde bize yaptırım uyguladılar," diyor BBC'ye.
"2021'de Rusya [buraya] geldi ve iki yıl içinde neredeyse tüm ülkeyi kontrol etmemize yardımcı oldu, bazı sınırlar boyunca küçük cebirleri hariç tutarak."
"Ev yanarken 'Yangın! Yangın!' diye bağırdığınızda, size verilen suyun tatlı mı yoksa tuzlu mu olduğunu umursamazsınız. Tek umurunuz, alevleri söndürmesidir."
