Günümüzde insanlar gerek yaşam biçimi gerekse doğal olmayan gıdalar yüzünden fiziksel hastalıklar ve ondan daha önemlisi ruhsal ve manevi hastalıklarına çare arıyor. İslami tıbbın en önemli konularından olan “mizaçları tanıma” bilimin uzmanı İbn-i Sina, zararlı ve yanlış beslenmenin tüm dünyanın mizaç dengesinin bozulmasına neden olduğunu savunuyor.
İbn-i Sina, Galen, Hipokrat ve pek çok kadim tıp hekimlerinin hastalarını mizaç ilmiyle tedavi ettiği biliniyor. Bu ilme göre canlı, cansız her şey 4 ana unsurdan; hava, su, ateş ve topraktan oluşuyor.
İbn-i Sina’ya göre bu dört unsur canlı, cansız varlıkların mizacını belirliyor. Bazı insanların mizaçlarına uygun olmayan şeyler yedikleri için sürekli hasta olduklarını belirtiyor. İnsanın 4 mizacı ne zaman eşitse o zaman sağlıklı olduğuna kanaat getiriliyor.
İbn-i Sina’nın sisteminde mizaçları zıddıyla dengelemek yer alıyor. Her mizaç kendisine uygun yiyecekleri, ruhsal olarak da her biri kendine has davranışları gerektiriyor. Herkes bazı yiyeceklerin ısıttığını bazı yiyeceklerin soğuttuğunu bilir ve farkında olmadan uygular.
İbn-i Sina’nın bildirdiği ısıtıcı gıdalar: kuzu eti, karaciğer, koyun sütü, soğan, patlıcan, kuru meyveler, şeftali, susam yağı, mısır yağı, siyah çay ve kahve. Sığır eti, inek sütü, keçi sütü, ıspanak, domates, kavun, karpuz, incir, nar, dere otu, ayçiçeği yağı, yeşil çay da soğutucu gıdalar arasında yer alıyor.
Mizacı soğuk ve ıslak olan bir kişinin aynı şekilde mizacı soğuk ve ıslak olan süt, yoğurt, beyaz peynir gibi gıdaları tüketmemesi isteniyor. Mizacı soğuk ve ıslak olan kimse, yine mizacı sıcak olan kuzu eti, bal, biber, baharat gibi besinleri tüketmesi gerekiyor. Bu perhiz kişinin mizacı dengeye gelene kadar devam ediyor.
Bir insanın cildine bakarak kanının kirli ya da temiz olduğu hakkında bilgi sahibi olunabiliyor. Mizaç ilmi sadece hekimler için değil her insanın bir diğerini daha iyi tanıması ve nasıl davranacağını bilmesi bakımından da önem arz ediyor.
Uygulamanın en önemli kısmı olan beslenme, kişinin mizacını dengeye getirmek için tek başına yeterli gelmiyor. Dört unsurdan artış ya da azalış gösterenleri dengeye getirmek için birçok uygulama bulunuyor.
