Hiç şüphesiz, bu günlerin en çetin meslek grubu toptancılar…

Sürekli ve yüksek oranda gelen zamlar yüzünden, marketlerce zor sorulara muhatap kalıyorlar.

Marketlere sundukları ürünlerde ortalama fiyat neredeyse ikiye katlamış durumda. Hep bir isyanla muhataplar. 

Gerçi peynir sene başından bu yana %29 artmış… Ama süt fiyatını belirleyen devlet birimlerinin olduğunu unutmayalım. Hayvan sahiplerinin söz hakkı yok… Peynire görece az zam gelmiş olması, ithal yem yani döviz ile beslenen hayvan sahiplerinin zarar etmesi anlamına da gelir. Çünkü döviz sene başından bu güne %70 arttı. İşte bu durum hayvanı bakılamaz, sütü üretilemez hale getirebilir…

Bazı ürünlerde sene başından bugüne zam durumu şu; Ayçiçek yağı %43, bebek maması %57, bebek bezi %66, şampuan %85, un %77 ama un’da vade kesinlikle yok... Önce parayı veriyorsun, ardından un kamyondan, depona iniyor… Her türlü kağıtta zamlandı, matbaalar kağıt bulmakta zorlanıyor. Mesela tuvalet kağıdı %127 arttı… Yani iki katından da fazla… Salça ise %171 arttı. Liste maalesef  böyle uzayıp gidiyor…

Şöyle ortalama artışlara baktığımızda da, %85 civarında artış söz konusu…

Sürekli mal satmak istediğimiz, alacağımızı rahatça tahsil edebileceğimizi bildiğimiz ve güvenilir bulduğumuz Avrupa ülkeleri varya… Bunlardan Yunanistan ve İtalya hâlen krizde olduğu söyleyen, her fırsatta bunu dile getiren, sürekli önlemler alan iki ülke…

İtalya hakkında geçen hafta birçok haber gördük. Ekonomik sorunları vs…

Bugün İtalya’da en düşük, yani asgari ücret saati 6 Euro… 

Bu arada İtalya’da herkes saat ücret üzerinden konuşuyor. Saat ücret uygulaması benimsenmiş. Ve kendi hesapları ile aylık ortalama 1.200 Euro aylık asgari ücret almaktalar. 

Bu maaşın alım gücünü ölçmek için tabi ki kullanacağımız yegâne mal, benzin… Çünkü benzin her ürüne bir şekilde sirayet eder.

İtalya’da benzin fiyatı 1,6 Euro’dur. Bir işçi bir aylık maaşı ile yaklaşık 750 litre benzin alabilir. Demek ki bir maaşı ile 750 litre benzin değerinde ürün veya hizmet alabilir.

Türkiye’de benzin 6,97 TL’dir. Türkiye’li bir işçi asgari maaşı 1.600 TL ile 230 litre benzin alabilir. Yani 230 litre değerinde ürün veya hizmet alabilir. 

Ve ayrıca 750 litre benzin karşılığına gelen asgari ücret, Türkiye alım gücü ile 5.250 TL’lik maaşa denk gelir. Bu da Türkiye’de alt grup yönetici maaşıdır. 

Görülüyor ki! Geçen hafta boyunca finansal krizini konuştuğumuz İtalyan halkının gerisindeyiz... 

Ve maalesef bir çok haber kaynağına göre; sözde bizde ekonomik sorun yok… Ama İtalya’da var…

Muhtemelen önümüzdeki ay bir şok daha yaşayacağız. Çünkü mevcut market stoklarının bitiyor. Ve yukarıdaki zamları daha sıcak hissedeceğiz. 

Hee bu arada ağustos sonu ile açıklanan resmi enflasyon %17,90… TÜİK, sene sonu enflasyon beklentisini ise %19,61 olarak açıkladı…

Zaruri tüketim mallarına, ortalama %85 zam geliyor ama sene sonu enflasyonumuz %19,61 kalabiliyor!..

Bu demektir ki çalışanlar ücretlerinde yeterince zam göremeyecek… 

Hatta şirketlerin zor durumları, çok büyük markaların bile konkordatoya gitmiş olması sebebiyle %19,61’lik maaş zammı yapmaları bile çok zor… Çoğu zam dahi yapamayacak… 

Ve alım gücümüz, yaşam standartımız 4 kat birden düşecek…

Rahmetli eski Cumhurbaşkanımız Turgut Özal’ın zamanında dillere dolanmış “ortadirek”… Yani felsefik ve kapitalizmin oluşması aşamasındaki tarihsel anlatımı ile; büyük surlarla çevrili kraliyet, sör, lord vs. ile kırlarda, küçük evlerde yaşayan köylü, serfler arasındaki bağı, ticareti, iletişimi, ilişkiyi kuran burjuva, sonlanmakta… 

Bu da demektir ki! Alışkanlıklarımız değişmeli… Erimeye, hızla adapte olamazsak daha büyük tehlikeler görülür… Toplumsal sorunlar, intiharlar, şiddet, ayrışma, esaret artar…

Merkez bankamızın dünkü 6,25 puanlık haftalık vadeli repo ihale faizini arttırması çok isabetli olmuştur. Çünkü piyasalar, zaten faiz artış ihtiyacı duyuyordu. Likitide sorunu yaşıyordu. Ve hatta bankalar faiz oranlarını aylar önce %30’lar seviyesine çekmişti. 

Gecikmişte olsa, orta vadede Merkez Bankasının faiz artışının faydasını göreceğiz. 

Böyle bir dönemde yapılan bu yüksek faiz artışı, yaşam standartları 4’üncü kattan düşmüş insanların yarasına bir parça merhem olacaktır.