Yıldız Teknik Üniversitesi bünyesinde, Sultan II. Abdülhamid ve dönemini araştırmak üzere kurulan Türkiye’deki ilk bilimsel araştırma ve uygulama merkezi olma özelliğini taşıyan Sultan II. Abdülhamid Uygulama ve Araştırma Merkezi “Yıldız Sarayı Fotoğraf Koleksiyonu Üzerinden Dünyaya Bakmak” yaklaşımı ile dünyaya açılmaya devam ediyor. T.C. Cumhurbaşkanlığı himayesinde ve T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın desteğiyle yürütülen proje kapsamında; Osmanlı’nın son dönemindeki dış dünya ile olan siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik ilişkiler Sultan II. Abdülhamid’in fotoğraf koleksiyonu üzerinden inceleniyor.
Bu kapsamda; ünlü fotoğraf sanatçısı Kamil Fırat tarafından hazırlanarak “Yıldız Sarayı Fotoğraf Koleksiyonu Üzerinden Osmanlı-İngiltere İlişkileri” adıyla Türkçe ve İngilizce (British-Ottoman Relations Through The Yıldız Palace Photography Collection) olarak basılan kitaplar, Londra Kitap Fuarı’nda T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın standında tarih severlerle buluştu. Fuar kapsamında ayrıca yine bu seriden Yıldız Sarayı Fotoğraf Koleksiyonu Üzerinden Osmanlı-Amerika İlişkileri adlı kitap da ilk kez sergilendi.
Sadece Türkiye için değil dünya kültürü için de eşsiz değere sahip kültürel bir miras olan fotoğraf koleksiyonu üzerinden Osmanlı’nın farklı toplumlarla kesişen yollarının tanıtılmasının amaçlandığı proje kapsamında daha önce de Fransa ve Almanya ile ilgili kitap ve sergiler yapılmış, büyük ilgi görmüştü.
Saraydan Bakmak belgesel filminin yurtdışı lansmanı Londra’da yapıldı
Proje kapsamında 911 albüm ve 36 bin 585 kare fotoğraftan oluşan eşsiz bir hazine olan Yıldız Sarayı Fotoğraf Koleksiyonu’nun hikâyesini anlatan yapımcı ve yönetmenliğini Ümran Safter’in danışmanlığını ise Kamil Fırat ile Melek Özyetgin’in yaptığı Saraydan Bakmak (Through Ottoman Eyes) belgesel filminin yurtdışı lansmanı da ilk kez Londra’da yapıldı. Londra Yunus Emre Enstitüsü’nde gerçekleştirilen belgesel gösteriminin ardından; “Kültürel Miras” başlığı ile düzenlenen panelde Prof. Dr. İlber Ortaylı ve Prof. Dr. Vahdettin Engin, Yıldız Fotoğraf Koleksiyonu üzerinden Sultan II.Abdülhamid ve dönemi ile birlikte Osmanlı-İngiltere ilişkilerini yorumladı.
Prof. Dr. İlber Ortaylı: “Fotoğrafı kullanmakta gecikmedik”
Sultan Abdülmecid devrinin sonlarından itibaren fotoğrafın Osmanlı hayatına ve dolayısıyla tarihçiliğine girdiğini anlatan Prof. Dr. İlber Ortaylı, “İşin özü portre sanatında ne kadar geç kaldıysak fotoğrafta da o kadar zamanlı hareket ettik. Fakat bu fotoğrafın kullanılışındaki boyutlar farklıdır. İçtimai hayatımızın ve şehirlerimizin umulmadık köşelerini ve o hayatın safhalarını fotoğraflamak Türkiye’de yaklaşık 40’larda 50’lerde başlar. 19. yüzyılda ise fotoğraf çok geniş ölçüde yeni yapılan binaları ve devletlerin portrelerini içerir. Onlarında dışında halkın hayatını veren resimler ancak 19. yüzyıl sonunda ortaya çıkıyor” dedi.
Prof. Dr. Vahdettin Engin: “Sultan II.Abdülhamid devletler arasındaki dengeleri kollayarak politika üretti”
Sultan II. Abdülhamid’in, 19. yüzyılın son çeyreği ve 20. yüzyılın ilk yıllarında Osmanlı Türkiye’sinin kaderine hâkim olduğunu anlatan Prof. Dr. Vahdettin Engin, ” II. Abdülhamid 19. yüzyılda hiçbir devletin sadece kendi gücüne dayanarak politika oluşturmadığı, aralarında ittifaklar yapmak suretiyle daha güçlü olmaya çabaladıklarının farkındaydı. Dolayısı ile kendisi de öyle hareket etti. Devletler arasındaki dengeleri kollayarak politika üretti. Bu uğurda zaman zaman tavizler vermek zorunda kaldığı anlar da oldu. Ama her zaman ülkenin ayakta kalmasını sağlayabildi. Sultan, devleti idare etme anlayışı çerçevesinde, ülkede olan bitenleri ve imar faaliyetlerini gözlemlemek amacıyla, her taraftan fotoğraf çektirir ve bunlara bakarak değerlendirmelerde bulunurdu. Söz konusu fotoğraflar arasında İngiltere ile ilgili olanlar da mevcuttur. Bu çerçevede Sultan II. Abdülhamid İngiltere’deki gelişmeleri takip ediyordu. Babası Sultan Abdülmecid gibi, II. Abdülhamid de başlangıçta İngiltere’ye dost bir ülke olarak bakmıştır. Fakat özellikle 1882 yılında İngiltere’nin Mısır’ı işgal etmesi padişahı rencide etmiş, sonrasında İngiltere ile olan ilişkilerde hep temkinli olmayı tercih etmiştir. Bu bağlamda II. Abdülhamid döneminde Osmanlı-İngiliz ilişkileri inişli çıkışlı bir grafik çizer” diye konuştu.
