KİTÂBİYAT-94

Şehir tarihi araştırmacılığı, yakın tarihimizde önemi kavranan bir ilim dalıdır. Sosyal tarih ilminin içerisinde mütalaa edilmektedir. Ülkemizde 1960’lardan sonra gelişme kaydetmiştir. . Konu çok kişinin ilgisini çekmiş olmalı ki, araştırma dergileri, şehir literatürünü konu edinen özel sayılar yayımlamışlardır. 

Belirtildiğine göre; şehir tarihçiliği disiplini, toplumların târihini ve hâlini incelerken, yeni tartışma kapıları açmakta, bu tartışmalar da konu ile ilgilenenleri yeni ufuklara götürmektedir. 

Türkiye’de şehir kültürü ve tarihi ile ilgili çalışmaların en çok bilineni; Ahmet Hamdi Tanpınar’ın ‘Beş Şehir’ isimli eseridir. Bu eserin ilk baskısı 1946 yılında, ikinci baskısı 1957’de, üçüncü ve şimdilik son baskısı da 2002 yılında okuyucu ile buluşturulmuştur. 

Beş Şehir’de Tanpınar; Ankara, Erzurum, Konya, Bursa, İstanbul şehirlerini deneme türündeki yazılarla anlatıyor. Eser, edebiyatımızdaki seyahatnâme türünü andırmakla birlikte seyahatnâmeden çok farklıdır. Duygu, estetik, sanat, tarih, malzemelerinin ideal karışımını gerçekleştirmiş, derinlikli bir eserdir. Türünün henüz aşılamayan bir örneğidir.  Zâten Tanpınar da, şiirde, romanda, edebiyat tarihçiliğinde, tenkit türü yazılarda, denemelerde ve şiir tahlillerinde aşılması zor doruklara yerleşmiş bir dehâdır.  

Yakın zamanlarda; Halil İnalcık’ın, Bülent Arı’nın Türkiye genelinde ve pek çok mahallî araştırmacının da, doğup büyüdükleri ve yaşamakta oldukları şehirler hakkında hazırladığı eserlerle, şehir tarihçiliği ile eserler külliyatı zenginleşmiştir. Buna rağmen henüz gün ışığına çıkartılamamış birikimlerin, henüz değerlendirilme imkânı bulunamamış arşiv belgelerinin, bilinenlerden kat be kat fazla olduğu belirtilmektedir.   

OĞUZ ÇETİNOĞLU  

Yakın tarihimizde ilim alanında kendisine önemli bir yer edinen şehir araştırmacılığı; toplumu ve insanı ilgilendiren müspet ilimlerin hepsiyle iç-içe olan bir disiplindir. Şehrin tarihiyle, mimarisiyle, arkeolojik kalıntılarıyla, meteorolojik bilgileriyle, toprağın verimi, coğrafik bilgileriyle, şehirde yaşayanların inanç kültürleriyle, psikolojisiyle, hayat tarzıyla, toplumun sosyolojisi ve felsefesiyle, ekonomik, kültürel ve siyasî hayatıyla ilgili bütün bilgilerin derlenip toplanması, yorumunun yapılması bir kişi tarafından değil, kalabalık bir akademisyen grubunun birlikte omuzlayacağı ağır bir yüktür. En basitinden, şehirde değişik kültürlere mensup insanların yaşamış olması hâlinde o kültürler hakkında bilgi sâhibi olunması, bulunan yazılı belgelerin okunabilmesi için kullanılan yazının bilinmesi gerekmektedir. Böylece şehrin çok boyutlu bir tablosu yazı ile gözler önüne serilecektir.

Bütün bu işleri tek başına omuzlayan Kahramanmaraş’ın kültür kahramanı Serdar Yakar, 20 X 28 santim ölçülerinde, birinci cildi 390, ikinci cildi 360 sayfa olan dev eseri, şehircilik tarihimize kazandırmış. Kuşe kâğıda renkli olarak basılmış iplik dikişli eser Kahramanmaraş Belediyesinin desteği ile 2013 yılında okuyucuya sunulmuş. 

Kahramanmaraş Belediye Başkanı Mustafa Poyraz, esere yazdığı; ‘Hayat Dokur Mahalleler’ başlıklı yazısında, veciz sözlerle yalnız kitabı değil, Kahramanmaraş’ı da takdim ediyor: 

Seyrimizde bir şehre vardık, gördük ki sarayı güldendir. Gül alınan, gül satılan, gülden terazi tutulan, gülü gül ile tartanların yaşadığı; çarşı pazarı gül olan bir şehirdir. O şehri yapılır gördük onunla yapıldık. İlmeğimizi sıkıca düğümleyip ruhumuzu motiflerden bezedik. Seyrimizde, vardığımız bu şehir, kendisi kendini anlatan kendi mimarisini, tarihini, coğrafyasını estetik bir şekilde yorumlayan şehirdir.

Bu şehri mahalleleri dokur, her mahallede bir sapağa çıkar yolumuz her sapakta yeni insan yüzleri doğurur, bir sokak aralığı yenidünyalar keşfetmenin kapısı aralar bizlere.

……….

Ne zaman şehrimiz hakkında düşünmeye başlasam şehrimizin maddî ve fizikî boyutunun ötesinde manevî farklı bir boyutunun olduğunu düşünürüm. Çünkü bu şehir şairleriyle, yazarlarıyla, okurlarıyla, düşünürleriyle bir kültür şehridir. Dünya edebiyatında önde olan insanlar bu şehrin mahallelerinden beslenmişlerdir. Mahallelerin sokaklarında gıdalarını aldılar. Bu şehirde insanlar hayat doludur. Bir şehri şehir yapan tarihî derinliğinin yanında altında yatan anlamdır.

Şehirleri oluşturan doku o şehrin mahalleridir. Aslı itibariyle her mahalle Maraş’ta bir şehirdir, her mahalle bir muhabbet ocağıdır. Şehirlerin dışarıya yansıyan yüzleri vardır şehr-i Maraş, şair yüzlü bir şehirdir. 

Kahramanmaraş’ın Öyküsü; ‘Eski Maraş’ta Mahalle Hayatı’ başlıklı özel bölüm ile başlıyor. 

Burada yer alan bilgilerden; Maraş ve çevresinin 1522 yılında Osmanlı Devleti yönetimine girdiğini, 1526 yılında 62, 1563’te 42, 1867 yılında 37, 1905 yılında 21, 2012 yılında ise 90 mahallesinin bulunduğunu, mahallelerin isimlerini, sınırları içerisinde bulunan cami ve mescit gibi ibâdethânelerden, Neccârân, Baytarân gibi meslek kuruluşlarından, Gündüzlü, Karacalu, Karamanlu gibi boy beylerinden aldığını öğreniyoruz. 

Verilen bilgilere göre Maraş’ta hayat, görebe kültürü üzerine kurulmuştur. Bu tarz hayat, yakın zamanlara kadar şehir merkezlerinde kendini hissettirirken, köy kesiminde halen devam etmektedir. Eski Maraşlılar, suya kolay ulaşılabilecek bölgeleri tercih ederlermiş. Suyun geçtikleri yerlerde toprak pahalı imiş. Evlerin ve bahçelerinin durumu, tercih edilen yiyecekler, imece hayatı, doğum, ölüm ve evlenme âdetleri, yardımlaşma yöntemleri, giyim-kuşam âdetleri, hocalara gösterilen hürmet gibi konular, sonradan adı Kahramanmaraş olan şehir hakkında verilen diğer bilgilerdir. 

Eserin diğer bölümlerinde Kahramanmaraş, mahalle mahalle inceleniyor. Ne zaman mahalle olduğu, ismin nereden geldiği, mahallede yaşanan önemli olaylar, mahallede bulun sokaklar, parklar ve önemli yapılar ile bunların tarihleri yer alıyor.  

Serdar Yakar eserinde, gül gönüllü insanların, gül kokuları soluduğu Kahramanmaraş’ın; mahallelerini, caddeleri, bulvarları, sokakları ve parklarını tablo mükemmelliğinde renkli fotoğraflarla zenginleştirerek ve tarihî derinliğiyle anlatıyor. Her bir cümle, her bir fotoğraf okuyucuyu Kahramanmaraş’a çağıran gizli bir dâvetiye gibi…

İsmetpaşa Mahallesi, Azerbaycan Bulvarı Nu: 25 Belediye Binası.

Merkez İlçe, Kahramanmaraş Telefon: 0.344-228 46 00 Belgegeçer: 0.344 – 221 34 73  

e-posta: [email protected]  //  www.kahramanmaras.bel.tr  

   

1965’de Kahramanmaraş’ta doğdu. İlk ve orta öğrenimini memleketinde tamamladıktan sonra 1987’de İstanbul’da Marmara Üniversitesi İktisadî ve İdarî Bilimler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü’nden 1987’de mezun oldu.

İlk yazısı 1983 yılında Erciyes Dergi’sinde yayınlandı. Üniversite öğrencilik yıllarında Millî Gazete’de ‘Gençlik’ ve ‘Kültür Sanat’ sayfaları hazırladı. ‘Kadın ve Aile’ ve ‘Gül Çocuk’ dergilerinde yazı işleri müdürü, Timaş Yayınları’nda editör olarak çalıştı.
Yazıları; İslam, İlim ve Sanat, Altınoluk, Kadın ve Aile, Sur, Mavera, Uzunoluk, Kurtuluş, Dört Mevsim Maraş ve Alkış gibi dergilerde yayınlandı.

Vatanî görevini 1991’de Güney Deniz Saha Komutanlığı’nda tamamlayıp 1992 yılında memleketine dönerek Kahramanmaraş Belediyesi’nde memur olarak göreve başladı. Bir süre Belediye Özel Kalem Müdürlüğü görevini vekâleten yürüttü. 1993 yılında tâyin edildiğiYazı İşleri Müdürlüğü görevine aralıksız olarak 12 yıl devam etti. Aynı zamanda Belediye Memurları Sendikası (BEM-BİR-SEN)’in şube başkanlığını da yaptı.
Bir grup arkadaşıyla birlikte kurduğu Ukde Basın Yayın ve Organizasyon bünyesinde haftalık ‘Ukde Haber’ gazetesi ve ‘Kurtuluş’ dergilerini çıkardı. Kitap yayıncılığı yaptı. Mahallî yayın yapan Yunus TV’de haftalık ‘Ukde Sanat Edebiyat’ programları hazırladı.

Birçok sivil toplum kuruluşunun üyesi veya kurucuları arasında yer aldı. 2003 Şubatında Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde yüksek lisans programını tamamlayarak ‘Yerel Yönetimlerde Alternatif Hizmet Sunma Yöntemleri: Kahramanmaraş Belediyesi Örneği’ başlıklı çalışması ile ‘Kamu Yönetimi Uzmanı’ unvanını aldı.

15.12.2004’de Kahramanmaraş Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü’ne kurucu müdür olarak tâyin edildi. 

Kahramanmaraş yerel mahkemelerinde belediyecilikle ilgili adlî davalarda bilirkişilik yaptı. Kısa bir süre Belediye Terminal Müdürü olarak görev yaptıktan sonra yeniden Belediye Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü’ne döndü. 

Serdar Yakar, evli ve üç çocuk babasıdır.

‘Memleketime Dair (Tarihi, Ekonomisi, Sosyal Yapısı ile Kahramanmaraş): (1995), Gönül Dostu Mehmed Zahit Kotku ve Bağlanma: (1995), Necip Fazıl ve Mücadelesi: (1996), Dostozan (M.Hanifi Sarıyıldız) Hayatı ve Şiirleri: (2012), Maraş Millî Mücadelesinde Bayrak Olayı ve Aşıklıoğlu Hüseyin: (2012), Şeref Turhan’ın Bütün Şiirleri: (2012), Maraş Milli Mücadelesinde Şeyh Ali Sezai Efendi: (2012) 

 

İstiklâl Savaşında Maraş: (2008), Âşık Durdu Mehmet Yoksul (Âşık Mahfuzî) Hayatı ve Şiirleri: (2008), Âşık Mustafa Zulkadiroğlu Hayatı ve Şiirleri: (2008), Muhammed Kâmil Ağdaş (Bahçeci Hoca) Hayatı ve Şiirleri: (2009), Maraş’ta Divanından Parça Kalmış Halk Şairleri: (2009), Türk Edebiyatında Maraşlılar: (+Yrd. Doç. Dr. Lütfi Alıcı. 2009), Seyahatnâme, Şehir Târihi ve Coğrafya Kitaplarına Göre Maraş: (2009), Maraş Meşhurları: (2009), Muhtelif Cönklerden Maraş Halk Şâirlerine Âit Şiirler: (2009), Elbistan ve Maraş’ta Dulkadir Oğulları Hükümeti: (2011), Eski Maraş’ta Âlim Çıkarmış Aileler: (2011), Maraş-Fransız Harbi Belgeler-Hatıralar: (2012)  

İslamî konuların derinlikli yazarı, ‘cemaat’e yakınlığıyla bilinen Ali Bulaç, ‘Allah şerik kabul etmez, devletin ise toplumla ilgili gruplar sayısınca şeriki vardır. Meşru bir hedefe meşru yollardan gidilir.’ Diyor.  

Din-siyaset ilişkisi modern zamanlarda her din mensubunun, özellikle Müslümanların zihnini fazlasıyla meşgul eden bir konudur. Geleneksel toplumlarda dinin şu veya bu biçimde mutlaka siyasetle ilişkisi olmuştur. Ya doğrudan din adamları yönetim sistemini ellerinde bulundurup siyasî mekanizmayı işletmiş veya yöneticiler din adamları zümresinin desteğini alarak yönetimlerinde mukaddes bir meşruiyet bulmaya çalışmışlardır. Tarihte ilk defa İslâmiyet, yönetimi ve yöneticiyi kendinden menkul mukaddesattan arındırarak, siyasetin yapımını yönetilenlerin icap ve kabulüne, yani rızaya dayandırdı. Bugün dinin siyasetten ayrı olmasını savunan iki anafikir var: Biri laikler, diğeri ise ‘Şeytandan ve siyasetten Allah’a sığınırız.’ Sözünü asıl bağlamından çıkaranlar.

Ali Bulaç Din ve Siyaset isimli kitabında modern zamanlardaki din devlet ilişkisini; siyasetin tabiatı, işleyişi ve hâkim siyasî kültürün toplum üzerinde uyguladığı baskı mekanizmasını derinlemesine irdeliyor. İslam, devlet, sivil toplum, demokrasi, totalitarizm, milliyetçilik, liberalizm gibi pek çok kavram ve siyasî düşünüş biçiminin ele alındığı Din ve Siyaset modernitenin ideolojik ve teorik halkalarla şekillenmiş pek çok problemin cevaplarını içerisinde barındırıyor. 

 

13,5 X 21,5 santim ölçülerinde, 664 sayfalık kitap, Mart 2014’te yayınlandı. 

İNKILAP KİTABEVİ: Çobançeşme Mahallesi, Sanayi Caddesi, Altay Sokağı Nu: 8 Yenibosna 34196 İstanbul. 

Telefon: 0.212-496 11 11 Belgegeçer: 0.212-496 11 12  www.inkilap.com   e-posta: [email protected]

Umberto Eco’nun danışmanlığında hazırlanan ve toplam dört ciltten oluşan Ortaçağ Ansiklopedisi’nin ilk cildi, ‘Barbarlar, Hıristiyanlar, Müslümanlar’ adıyla Alfa Yayınları tarafından yayımlandı. Umberto Eco bu kitapta, farklı disiplinlerde Ortaçağ üzerine uzmanlaşmış isimlerle işbirliği yaparak; okuyucusunu sanat, tarih, edebiyat, müzik, felsefe, bilim ve teknik gibi başlıklar altında Avrupa uygarlığının söz konusu dönemdeki hikâyesine doğru yolculuğa çıkanyor. Tabiri çaizse, Ortaçağ’ın ürettiği fikrî, tarihî ve edebi mirası günümüz insanının kullanımına açıyor.

17 X 24 santim ölçülerinde, 960 sayfalık kitap, Mart 2014’te yayınlandı. 

ALFA BASIM YAYIM DAĞITIM İLETİŞİM: Ticarethane Sokağı Nu: 53 Cağaloğlu 34410 İstanbul.
Tel: 0 212-511 53 03  Belgegeçer: 0 212-519 33 00 

www.alfakitap.com  [email protected]  

Kindi, İslam dünyasında ilmî ve felsefi çalışmaların en çok olduğu bir dönemde yetişmiş, felsefe başta olmak üzere teorik ve pratik bütün bilgi dallarında ürün vermiş önemli bir filozoftur. Felsefe ve kelam arasındaki spekülasyonların zirveye çıktığı, çeşitli din ve mezhepler arasında kıyasıya mücadelenin devam ettiği 9. yüzyılda, bu alandaki bütün tartışma ve çalışmalara en üst düeyde katılmıştır. 

İslam dünyasının tercüme eserlerle tanıştığı bir dönemde İslam düşüncesinin oluşumunda büyük katkıları olan Kindi, ele aldığı konularda uyguladığı yöntem ve kullandığı terminoloji ile felsefe alanına girişi sağlayan ilk İslam filozofodur.

İslam toplumu ilk defa felsefe ile tanıştıran Kindi, matematikten tıbba, astronomiden musikiye, psikolojiden kimyaya varıncaya kadar her alanda eser veren ansiklopedik bir filozoftur.

Mahmut Kaya’nın Türçeye çevirdiği eser, 16 X 24 santim ölçülerinde, 535 sayfa olup, 2014 yılında yayınlanmıştır.

KLASİK YAYINLARI: Vefa Caddesi Nu: 56 Fatih, İtanbul. Telefon: 0.212-520 66 42 Belgegeçer: 0.212-520 74 00 

e-posta: [email protected]   //  www.klasikyayinlari.com  

Türkiye’mizde çocuk kitapları yazarlarının sayısı çok azdır. Az sayıdaki çocuk kitapları yazarları arasında Sevinç Kuşoğlu, üretkenliğiyle, çocuk psikolojisine vukufiyeti ve yazdığı kitapları bizzat resimlemesiyle dikkat çekiyor. O’nun ‘Sevimli Arkadaşlar’ genel başlığıyla hazırladığı dizisinden 10 adet kitabı yayınlandı: Ayda Pişen Ay Çöreği, Dino ile Pino, Tık Tak Civciv ile Çak Çık Civciv, Hop Hop Tavşan, Şakacı Mırnav, Yalnız Sincap, Al Yanaklı Elma Kuşu, Mavi Orman Tavşanı ve Kuçular Köyü isimli kitapları, çocukların dünyasını aydınlatmış ve zenginleştirmişti. 

Bu seriden çıkan ‘Güneşi Yutan Oğlan’ isimli kitap, 6-8 yaş aralığındaki çocuklara hitap ediyor. 15 X 21 santim ölçülerinde, 64 sayfalık kitabın her sayfası kitap içeriği ile ilgili renkli resimlerle bezenmiş. Resimler Saadet Ceylan’ın fırçasından. 

Yazar Kuşoğlu, sevimli ve fakat azıcık tembel ve uykucu dinozor yavrusu üzerinden okuyuculara hayatın güzelliklerini anlatıyor ve yararlı olacak öğütleri, öğüt verdiğini sezdirmeden ustaca veriyor. 

ERDEM YAYINLARI: Cağaloğlu Yokuşu Nu: 12/8 Cağaloğlu 34112 İstanbul. Telefon: 0.212-511 26 03 www.erdemyayinlari.com   

Prof. Dr. İlber Ortaylı’nın 336 sayfalık kitabında,  Türk hakanı Sultan İkinci Abdülhâmid Han, sürgün padişah Sultan Vahdeddin Han ve bir milletin onur mücadelesi verdiği Millî Mücadele yıllarına hızlı bir bakışla mercek tutuluyor. Osmanlı Devleti’nin küllerinden doğan Cumhuriyet’in kuruluşu ve kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’e dair aradığınız her şey bu kitapta. Tek Parti Devri, Demokrat Parti Devri, Darbeler... Ve Cumhuriyet’in 100. yılı olan 2023’e doğru değişen ve gelişen Türkiye... Dünya politikasında Türkiye’nin yeri ve bugünün sorunlarıyla ilgili görüşler... İlber Ortaylı Cumhuriyet’in ilk Yüzyılı’nda Türkiye’yi geçmişi ve geleceğiyle masaya yatırıyor, Türkiye’nin hayat hikâyesini okurlarla paylaşıyor.

TİMAŞ YAYINLARI: Alayköşkü Caddesi Nu: 11 Cağaloğlu, İstanbul. Telefon: 0.212-511 24 24 Belgegeçer: 0.212-512 40 00
e-posta: [email protected] /  www.timas.com.tr

1-RİSÂLETÜ’N-NUSHİYYE: Yunus Emre. Yayına Hazırlayan: Prof. Dr. Erdoğan Boz. Gazi Kitabevi: Dögol Caddesi Nu: 37/4 Beşevler, Ankara. Telefon: 0.312-223 77 73 Belgegeçer: 0.312-215 14 50 e-posta: [email protected]  /  www.gazikitabevi.com.tr 

2-KURAM İLE KLİNİK BULUŞUNCA: Bella Habip. Yapı Kredi Yayınları: İstiklal Caddesi Nu: 161-161/A Beyoğlu 34433 İstanbul. Telefon: 0.212-252 47 00 Belgegeçer: 0.212-293 07 23 

www.ykykultur.com  e-posta: [email protected] 

3-SİSTEMİ YENİDEN KURGULAMAK: Prof. Dr. Mâhir Kaynak – Selman Kayabaşı. Yakın Plan Yayınları: Divanyolu Caddesi Nu: 15/412 Sultanahmet Fatih, İstanbul. Telefon: 0.212-521 56 40 

e-posta: [email protected]  www.yakinplan.com.tr  

4-OSMANLI PAPALIK İLİŞKİLERİ: Ahmet Türkân. Kitabevi Yayınları / Mehmet Varış

Alemdar Mahallesi Çatalçeşme Sokağı Nu: : 46/A Cağaloğlu – İstanbul Telefon: 0 212-511 21 43 

Belgegeçer: 0.212-513 77 26 www.kitaevi.com.tr  e-posta: [email protected] 

5-ERKEN MODERN AVRUPA’DA KÜLTÜREL ÇEVİRİ: Peter Burke / Repo-Chia Hsia. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları: İstiklal Caddesi Meşelik Sokağı Nu: 2 Kat:4 Beyoğlu, İstanbul (T. İş Bankası Parmakkapı Şubesi üzeri) 

Telefon: 0-212 252 39 91 Belgegeçer: 0.212-252 39 95 www.iskultur.com.tr  e-posta: [email protected]