Haber: Mert Osman Erman
Gizli çekimler, personelin sakinlere fiziksel şiddet uyguladığını, yemekleri tabak olmadan doğrudan masalara döktüğünü ve tıbbi durumları tedavi etmediğini gösteriyor.
Bir personel üyesi, metal bir kapının yanında demir oluk levhalarla çevrili bir bahçenin sınırında eski bir kadını saran üç personelin hemen önce, Doğu Afrika Presbiteryen Kilisesi (PCEA) Thogoto Yaşlı Bakım Evi'nde (Thogoto Care Home for the Aged) 20 km (12 mil) batısında, Nairobi.
Gizli görüntüler, mor üniformalı üç personelin, yaşlı kadını metal bir kapının yanında, demir oluk levhalarla çevrili bir bahçenin sınırında kuşatan ve çevreleyen bir metal kapının yanında, mor üniformalı üç personelin olduğunu gösteriyor.
Bir personel üyesi, “Kalçalarına vurun. Onu dövün,” diye teşvik ediyor sopayla silahlanmış bir meslektaşını.
“O tarafına nereye gidiyordun?” diye soruyor personelden biri. "Çağrıldınız ve geri dönmediniz."
Yün bir ceket ve ponponlu bir şapka giyen yaşlı kadın, kafası karışık ve korkmuş görünüyor.
"Oh, lütfen beni affet," diyor.
"Şimdi sana kamçı vuracağız," diyor personelden biri.
Bir personel üyesi daha sonra yaşlı kadının kalçasına bir tahta sopa ile vururken görülüyor.
Bu, BBC Africa Eye araştırmasında ortaya çıkan kötü muamele kanıtlarından sadece bir örnektir.
Bakım evi, yerel PCEA kilisesinin Kadınlar Birliği tarafından kurulmuş olsa da şu anda bağımsız olarak yönetiliyor. Yaklaşık 50 yaşlı kadın ve erkeğin yaşadığı bir evdir.
Son on yılda Nairobi'deki yaşlılar için evlerin sayısının neredeyse üç kat arttığı bildiriliyor. Birçok ev kira almıyor ve yerel kiliseler tarafından destekleniyor veya bağışlara güveniyor.
Afrika'daki yaşlı nüfusu, 2020'de Amerika Birleşik Devletleri Nüfus Sayım Bürosu raporuna göre 75 milyondan 235 milyona üç kat artması beklenmektedir.
Büyümesi dünya genelindeki diğer bölgelere kıyasla daha hızlı olacak, bu da yaşlı akrabaları bir bakım evine gönderme olasılığını artan aileler için bir gerçeklik haline getirecektir.
2020 yılında Kenya'nın yayın kanalı Ebru Television, Thogoto Bakım Evi'nde çekim yapmıştır. Yönetici Jane Gaturu, sakinlerin iyi beslendiği ve iyi bakıldığı bir güvenli sığınak imajı sunmuştur.
BBC Africa Eye, bu durumun böyle olmadığına dair endişeli raporlar duydu. İki gizli muhabir, bakım evinde iş buldu ve tesisin içinde 14 hafta gizlice çekim yaptı.
Yaşlı kadına kamçı ile vuran personelin görüntülerinin yanı sıra, diğer sakinlere fiziksel olarak kötü muamelede bulunduklarına dair personelin itiraf ettiği görüntüleri de kaydettiler.
"Zaman zaman zorlamak zorundasınız," diyor bir personel üyesi, bir çay molası sırasında bir tentenin altında otururken.
"Kibar olmaya başlayan bakıcılar bile, kendilerini müşterilere karşı saldırgan buluyorlar," diyor.
Devam ederek, "Sürekli olarak kamçılanan bir adam var."
"Onu dövüyoruz ve bu onu sakinleştiriyor. Çünkü öfkelendiğinde sizi hatta taşla bile vurabilir," diyor.
Muhabirler, tıbbi koşulların ihmal edilmesi ve kötü muamele örneklerini daha fazla filme aldılar. Bir yaşlı adam ciddi bir cilt sorunu yaşıyordu.
Görüntülerde "Ağrı hissediyorum. Çok fazla, çok fazla. Yanıyormuş gibi hissediyorum," diyerek boynunu gizli bir muhabire göstermeye çalışırken duyulabilir. Bakım evi personelinin onu tedavi etmek için hastaneye götürmediğini iddia ediyor.
Cilt durumunun ciddiyeti gizli görüntülerde zor anlaşılır, ancak gizli muhabir onun çok kötü kanadığını söylüyor.
"Parayı Jane'e (bakım evi yöneticisi Jane Gaturu) hastaneye gitmesi için verdi," diyor muhabir.
"Hastaneye götürülmedi. Ve ne zaman sorduysa, Jane çok kızgındı. Ve hatta ona dedi ki: 'Eviniz hemen köşede ve insanlarınız size veda etti. Size yardımcı olabileceğimi mi düşünüyorsunuz?''
"Beni 'Ölümü bekliyoruz' diye söylerdi," muhabir anımsıyor.
Adamın bir doktora görünmesi, ailesi tarafından sağlanan parayla yaklaşık altı hafta sürdü.
Bir gizli muhabir tarafından çekilen fotoğraflarda, beyaz pul pul dökülen cilt, belinden boynunun üstüne kadar tüm vücudunu kaplar. Durumu ne olduğu bilinmiyor.
Bayan Gaturu, tıbbi tedavi için para verildiğini ve sonra hiçbir şey yapmadığını söylemeyi reddetti.
Hükümet yönergeleri, yaşlı bakım evlerinin sakinlerine tıbbi bakım sağlaması gerektiğini belirtmektedir.
"Gördükleri acıyı ve yardımcı olamadığımı gördüğümde kendim de acı çekiyordum," diyor gizli muhabir.
"Çok ağlardım. Çoğu zaman tuvalete gitmeye çalışırdım. Kameralarımı kapatır ve ağlardım."
Bir gizli muhabir, yaşlı bir kadının tabak olmadan masaya bırakılan yemekleri elleriyle yediği bir görüntüyü çekti, çünkü kaşıkla kendini besleyemiyordu.
Bir eski bakım çalışanı, benzer sahneleri gözlemlediğini ve personelin sakinlere yemeklerinde yardımcı olmaması için ona söylediğini anlatıyor.
"Onlara bugün yardım etmememi söylediler çünkü yarın kimse onlara yardım etmeyecekti," diyor.
Bir gizli muhabir, hassas durumda olan sakinlere personelin yemek vermemesi konusunda bir çalışanla gizlice bir konuşma kaydetti.
"Sanıyor musun burada açlıktan ölen ilk kişi o olacak?" personel üyesi ona diyor.
"Birçok kişi burada açlıktan öldü. Onlara (bakıcılar) öğle yemeği vermeyi, akşam yemeği vermeyi reddediyorlar, çünkü onları beslemek için zaman ayırmak istemiyorlar." Evdeki yiyeceklerin çoğu bağışlanıyor ve gizli muhabirler, kıdemli bir personel üyesinin arabasına yiyecek yüklendiğini üç kez gördüler.
Bir gizli muhabir ayrıca sakinlerin yiyeceklerini tesisden alıp almak isteyip istemediği soruldu, ancak reddetti.
Evden bir eski bakıcı, personel tarafından yiyeceklerin çalındığını iddia etti.
"Orada yiyecek vardı ama yiyeceklerin çoğu çalındı. Yiyecekleri arabayı fazla yüklediler. Arabayı yiyeceklerle çok fazla yüklüyorlar, hatta arabayı fazla yüklüyorlar, arabayı deviriyorlar," diyor.
BBC Africa Eye, yaşlı bakımından sorumlu Kenya hükümet üyesi olan Sosyal Koruma ve Yaşlı Vatandaş İşleri Ana Sekreteri Joseph Motari'ye bazı gizli kayıtları gösterdi.
"Bu yaşlı kişilere zulmetmek, taciz etmek, yaralamak isteyen birini bulursak, size gereken cezayı vereceğimize emin olabilirim," dedi.
"Çeşitli özel evlerde denetlemeler yapacağız ve hangi standartları karşıladığını göreceğiz. Onları kötü muamele yapan herhangi bir özel bakım evine karşı harekete geçmeye istekliyiz," diye ekledi.
İddiaları Bayan Gaturu'ya ilettik.
"Ev, gönüllü bir temelde yürütülen kar amacı gütmeyen bir kuruluş olup, tamamen iyi dilek sahiplerinden gelen bağışlara bağımlıdır," dedi.
Ayrıca profesyonel bir tıbbi ekibi olmadığını ve tıbbi bakım sağlamak için diğer insanlara güvendiğini, "ancak tıbbi müdahaleye ihtiyaç duyan sakinlere iyi bakmadıkları iddiaları yalan ve kötülük" dedi.
"Yemek yemekte zorluk çeken sakinlere öncelikli yardım yapılır ve evden yiyecek taşıyan herkes kovulmalıdır.
"Ev ve yönetim, yaşlılara karşı her türlü zalimlik veya saldırganlığı onaylamaz. Personel sakinlerin saldırılarına maruz kaldı.
"Ev her zaman hukukun üstünlüğünü gözlemlemekte ve kuruluşunun temelini oluşturan Hristiyan prensipleri tarafından yönlendirilmektedir," dedi.
