Bu haftaki yazım kemoterapi alırken birçok kişinin yaşadığı bir problem ‘kemoterapi beyni’. Birçok insan kanser tedavisi öncesinde, sırasında veya sonrasında eskisi gibi düşünememekten şikayetçi olurlar. Kesin sebebi bilinmemekle beraber, kansere yakalandıysanız heran karşılaşabileceğiniz bir durum. Buna ingilizce ‘chemo brain’ yani ‘kemoterapi beyni’ deniyor.

Kanser hastalarının karşılaştığı bu durum gerçek. Bazen çok kısa sürebilir bazen ise yıllarca devam edebilir. Bu durum bazı hastaların okula geri dönmesini, çalışmalarını veya sosyal aktivitelere katılımlarını etkiler.

Kemo Beyni Nedir?

Aşağıda kemo beyni yaşayan hastaların ağızlarından çıkan sözlerle durumu anlatmayı deniycem:

* Daha önceden çok kolay hatırladığı şeyleri şimdi unutması

* Konsantre olamaması

* İsimleri, günleri, veya dhaa büyük olayları unutması

* Birkaç işi aynı anda yapamaması. Örneğin: yemek yaparken telefona cevap verememesi

* Organize olamaması. Bir işi bitirmek için daha uzun zaman harcaması

* Bazı kelimeleri unutması konuşurken

* Yeni şeyleri öğrenememesi

Kemo Beynine Ne Sebep Olur?

Kemo beyin belirtileri genelde tedavi sırasında çıksa da bazı hastalarda tedavi tamamlandıktan sonra bile çıkabiliyor. Bilimsel çalışmalar birçok faktörün kemo beynine yol açtığını gösteriyor. Önemli olarak, bazı hastalar kemoterapi almasalar bile kemo beyni bulguları ortaya çıkabiliyor. Özetle aşağıdaki faktörler kemo beynine yol açabilir:

* Kanserin kendisi

* Kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar

* Ameliyat veya anestezi

* Kan değerlerinde düşüklük

* Uyku problemleri

* Enfeksiyon

* Diabet veya yüksek tansiyon

* Yetersiz beslenme

* Yaşlılık

* Depresyon

* Meme ve prostat kanserinde verilen hormon baskılayıcı ilaçlar

* Yorgunluk

* Stres ve endişe

Kemo Beyni İçin Ne Yapabilirsiniz?

Günlük düşünme kabiliyetinizi arttırmak için bazı öneriler:

* Günlük işlerinizi bir kağıda veya telefonunuza kaydedin

* Hatırlamak zorunda kalacağınız herşeyi bir yere yazın (isimler, randevular, görmek istediğiniz filmler, adresler, telefonlar

* Beyninizi çalıştırın: bulmacalar çözün veya yeni bir şey öğrenmeye çalışın

* Günde en az 7 saat uyuyun

* Düzenli olarak spor yapın

* Bol sebze yiyin: çalışmalar çok sebze tüketenlerin daha az kemo beynine yakalandıklarını gösteriyor

* Günlük rutinler oluşturun ve bunları alışkanlık haline getirin

* Evde ve işyerinde her nesnenin belirli bir yeri olsun

* Aynı anda birkaç şey yapmaya çalışmayın

* Yardım alın: Bu durumu sevdiklerinizle paylaşın ve gerekirse yardım isteyin

* Hafıza problemlerinin günün belirli bir saatinde mi, yoksa aldığınız ilaçlarla bir etkisi var mı gözden geçirin

Bu durumun sizi ne kadar rahatsız ettiğine odaklanmaktansa bu durumu kabullenmeye odaklanın. Birçok hastamın da söyleiği gibi, değiştiremeyeceğimiz şeylere gülebilmek onlarla başedebilmenin en güzel yolu. Markete giderken alınacaklar listesini unuttuysanız bir kahkaha atabilirsiniz mesela..

Kemo Beyni Önlenebilir mi?

Şu ana kadar bildiğimiz bir yöntem yok kemo beynini önleyebilecek. Kemo beyni genelde daha yüksek doz kemoterapi alması gereken hastalarda, veya kemoterapiyle beraber radyasyon alması gereken hastalarda daha sık görülüyor. Genelde kemo beyni hafif ve kısa süreli olduğundan dolayı, kemo beynini önlemek için kemoterapi veya ışın tedavisinden asla vazgeçmeyin.

Sağlıklı Günler Dileğimle..