KAZAKİSTAN’IN ULUSLARARASI ZAFERİ OLAN EXPO 2017’NİN KONUSU: “GELECEĞİN ENERJİSİ”

2008’de tüm dünya ekonomilerini sarsan küresel kriz, gelişmekte olan ülkeler kadar, gelişmiş ülkeleri de olumsuz yönde etkilemiştir ve etkilemektedir. Gelişmiş ülkeler küresel çapta etkinliklerini sürdürebilmek, gelişmekte olan ülkeler de ekonomilerini ayakta tutabilmek için, küresel krizin olumsuz etkilerini silme çabasındalar. Küresel krizin olumsuz etkilerini silebilmek ve kriz öncesi büyüme tempolarını yakalayabilmek için de, bütün ülkelerin daha fazla üretmeleri, daha fazla satmaları ve çok istihdam yaratmaları gerekiyor. Daha fazla ve rekabet gücü olan bir üretim yapabilmek için de, bol ve ucuz enerjiye ihtiyaç var. Günümüzde dünyanın çeşitli bölgelerinde izlemekte olduğumuz çatışmaların ana nedeni, enerji kaynaklarını ve dağıtım yollarını kontrol altına alma savaşlarıdır. Dünya gündeminin en önemli maddesi enerjidir; mevcut enerji kaynaklarını koruma ve alternatif enerjiler üretme çabalarıdır.

Spor konusunda şampiyonlar olimpiyat oyunlarında belirlenirken, yeni teknolojilerin yarışma merkezi de EXPO fuarları oluyor. EXPO fuarları, seçtikleri konuların önemine orantılı olarak, düzenlendikleri ülkelere, turizm açısından yararlı oldukları gibi, prestij ve saygınlık da kazandırıyorlar. 10 Haziran’da Kazakistan’ın Başkenti Astana’da açılan ve 10 Eylül’e kadar açık kalacak olan  uluslararası EXPO 2017 fuarının ana konusu: “Geleceğin Enerjisi” 

EXPO 2017’nin ana konusu, “Geleceğin Enerjisi” olarak seçilmiş. Daha doğrusu, Kazakistan yetkilileri, fuar konusu olarak dünya gündeminin baş sıralarını işgal eden enerji konusunu seçtikleri için, rakip ülkeleri geride bırakarak uluslararası bir başarıya imza attılar ve EXPO 2017’nin Astana’da yapılmasını sağladılar. Fuarda, dünyanın en büyük şirketleri geleceğin enerjisi, alternatif enerji kaynakları, doğa ile dost enerji üretimi konusunda kıyasıya bir rekabet sergileyecekler. EXPO 2017, özellikle, seçilen konu nedeniyle dünya çapında ses getirecek bir etkinlik olacak.

ASYA’DA BİR İLK: EXPO 2017  

Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) öngörüsüne göre, gelecek yüzyılın ilk çeyreğinde insanlık, aynı zaman diliminde, iki küresel tehditle karşı karşıya kalacak. Bunlar, ‘’enerji kaynaklarının tükenişi’ ve ‘ekolojik felaket’ olacaktır. 

Kazakistan yetkilileri, EXPO 2017’yi ülkelerine taşımak için yarışırlarken, günümüzün en önemli sorunu olan enerji konusunu seçmişlerdi. EXPO 2017 konusunda Kazakistan’ın en ciddi rakibi, bu tür fuarlar konusunda çok deneyimli olan Belçikalı LYEJ firmasıydı. Uluslararası Fuarlar Bürosu’nun 152. Genel Kurul Toplantısı’nda  Belçikalı Lyej firması, fuar konusu olarak “İnsanları Birleştirme”yi önermişti. Yaşanmakta olan küresel kriz ve küresel krizin olumsuz etkilerini silmek için gerekli enerji kaynakları konusunda dünyanın çeşitli bölgelerinde çatışmaların yaşandığı bir dönemde, “İnsanları Birleştirme” gibi insancıl bir konu oldukça ilgi çekiciydi ve seçilme şansı yüksekti. Fakat, yapılan gizli oylamada, Uluslararası Fuar Bürosu’na üye olan 161 ülkenin 103’ü, Kazakistan’ın “Geleceğin Enerjileri” konusunu daha çekici buldular ve genç Kazakistan Cumhuriyeti, Belçika ile birlikte diğer rakiplerini de açık ara geride bırakarak, EXPO 2017’ye ev sahipliği yapma hakkını kazandı. 

EXPO 2017 gibi büyük ölçekli bir fuar düzenlemesi, Orta Asya’da bir ilkin daha gerçekleştirilmesi olacak. Çünkü, daha önce ne Orta Asya’da ne de Bağımsız Devletler Topluluğu’nda bu ölçekte bir uluslararası organizasyon gerçekleştirilmedi. 

Kazakistan 1991’de bağımsızlığını kazanmış olmasına rağmen, 21 yıllık bir sürede, Nursultan Nazarbayev önderliğinde, ekonomik ve siyasi alanda pekçok başarıya imza attı, Başkent Astana, çok önemli uluslararası organizasyonlara ev sahipliği yaptı. 1-2 Aralık 2010’da Astana’da Avrupa Güvenlik ve İşbirliği (AGİT) Zirvesi gerçekleştirildi. 1999’da İstanbul’da yapılan zirve toplantısından 11 yıl sonra, 56 üye ülkenin devlet başkanları ve üst düzey diplomatları, Astana’da aynı masanın etrafına toplanmışlardı. Böylesine önemli bir zirveye ev sahipliği yapmak, Kazakistan için gurur verici bir başarıydı. 

Bir ay kadar sonra, 31 Ocak-6 Şubat tarihlerinde, Orta Asya ülkeleri arasında yapılmakta olan Asya Kış Oyunları Olimpiyatları’nın 7’ncisi Kazakistan’da gerçekleştirildi. Ülkenin resmi ve finans başkentlerinde (Astana ve Almatı), 26 ülke sporcularının katılımıyla, görkemli bir kış oyunları olimpiyatı gerçekleştirildi. 

Kazakistan’ın başarıları bunlarla sınırlı değil; birçok uluslararası kuruluşa üye olan Kazakistan, pekçok uluslarası ve bölgesel kurumun kurucusudur. Hatırlanacağı gibi, 1992 yılında, BM’nin 47. Genel Kurulu’nda, Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev’in önermesiyle hayata geçirilmiş olan Asya’da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı, 21 yıldır, saygın bir uluslararası kuruluş olarak, günümüzde de çalışmalarını sürdürmektedir. 

2010 yılında Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Dönem Başkanlığı’nı başarıyla gerçekleştiren Kazakistan, 2011-2012 yıllarında da İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Dönem Başkanlığı’nı da başarıyla üstlenmişti. 

Şimdi Kazakistan, EXPO 2017 uluslararası fuarıyla, bir uluslararası başarıya daha imza atmaya hazırlanıyor. 

ASTANA’YA 5 MİLYON ZİYARETÇİ GELECEK

Genç Kazakistan Cumhuriyeti’nin EXPO 2017’ye de başarılı bir şekilde ev sahipliği yapacağına inanıyoruz. EXPO 2017, Kazakistan için de heyecan verici ve önemli bir deneyim olacak. Çünkü, EXPO 2017 için Astana’ya, 100 ülkeden pekçok firmanı yanı sıra, 5 milyon ziyaretçi gelecek. Çok yeni bir başkent olan Astana’nın toplam nüfusunun 758 bin olduğu göz önüne alındığında, Kazakistan’ın, EXPO 2017 dolayısıyla çok ciddi bir sınav yaşayacağı söylenebilir. Uluslararası Fuar Bürosu, EXPO 2017’yi ülkesinde gerçekleştirmek üzere yarışa giren Kazakistan’ın adaylığını kabul ederken, elbette, daha önce devletin üst yönetiminin gözlemi ve denetimi altında başarıyla gerçekleştirdiği uluslararası organizasyonları dikkate almıştı. 

Astana (Akmola), stratejik konumu nedeniyle, 1997’de yeniden inşa edilerek Kazakistan’ın yeni başkenti yapıldı. Dünyaca ünlü mimarlar Keise Kurukava ve Norman Foster başta olmak üzere, birçok şehircilik uzmanının görüş ve önerileri alınarak planlanan ve yeniden var edilen Astana, EXPO 2017 gibi uluslararası organizasyonlara ev sahipliği yapabilecek donanımlara sahip çağdaş bir kenttir. Akmola Astana’ya dönüşürken, büyük bir değişim geçirdi ve yüzölçümü 258 kilometrekareden 710.2 kilometrekareye genişledi ve ortaya, çağdaş teknolojinin nimetleriyle donatılmış, Batılı başkentlerle boy ölçüşebilecek yepyeni bir başkent çıktı. 

ASTANA DAHA DA BÜYÜYECEK 

Astana, EXPO 2017 fuar alanının düzenlemesi ile daha da gelişecek ve genişleyecek. Kazakistan yetkilileri, EXPO 2017 fuar alanının ve alt yapısının inşaatı için büyük hacimli özel yatırımlar çekmeyi hedefliyorlar. Astana, EXPO 2017 için 113 hektarlık bir uluslararası fuarı alanı kazanırken, 5 yıl gibi kısa bir zamanda önemli ölçüde büyümüş olacak. Yapılan plana göre, 113 hektarın 25 hektarı fuar kompleksine, kalan alanı da park yeri, dış donatım ve EXPO 2017 kentine ayrılmış. 

Böyle uluslararası organizasyonlar akıllıca değerlendirildiğinde, düzenlendikleri kentte yapılan yatırımlar, fuar döneminde elde edilen gelirle bağlantılı olarak finanse edilebiliyor. Örneğin, Şanghay metrosunun birkaç hattı, Şanghay fuarının düzenlenmesi sırasında yapılmıştı. Portekiz’de 1998’de düzenlenen fuar nedeniyle oluşacak ziyaretçi akınıyla başa çıkabilmek için, Avrupa’nın en uzun köprüsü sayılan Vasco da Gama Köprüsü, Lizbon metrosunun 7 istasyonu yapılmış, yeni yeni trenler, otobüsler ve Garedo Orient olarak adlandırılan taksiler alınmıştı.

Kazakistan yetkilileri, daha önce gerçekleştirilen EXPO benzeri fuar organizasyonlarında, yapılan yolların, tesislerin ileriye dönük olarak nasıl planlandığını, nasıl finanse edildiğini mutlaka incelemiştir. Astana, yeni inşa edilen bir kent olmasından dolayı, EXPO 2017’yi bir genişleme vesilesi olarak kullanabilir ve bu konuda yapacağı yatırımların masraflarını büyük ölçüde amorti edebilir. Herşeyden önce, EXPO 2017 gibi uluslararası bir organizasyonun, genelde Kazakistan’a ve özelde Astana’ya çok önemli getirileri olacaktır. EXPO 2017, Astana’nın uluslararası fuar ve kongre merkezi olarak ünlenmesinde büyük rol oynayacaktır ki bu, Astana gibi genç bir Başkent için küçümsenmeyecek bir kazançtır. 

EXPO 2017’nin Astana’ya, genişleme ve büyüme dolayısıyla kalıcı eserler kazandıracağı gibi, fuar anısı olarak bir büyük anıt eser de kazandırabilir. Örneğin, Londra’daki dünyaca ünlü Crystal Palace, 1851 yılında, bu tür bir organizasyon dolayısıyla yapılmıştı. Yine Fransa denildiğinde aklımıza ilk gelen Eyfel Kulesi de, EXPO 1889 için, Fransız mühendis Gustave Eiffel tarafından tasarlanıp hayata geçirilmişti.  

EXPO 2017’nin kardeş Kazakistan’a hayırlı olmasını diliyoruz.