Kemal Taner
Orta Asya Uzmanı, bağımsız gazeteci
Dünya ekonomisinde istikrarsız eğilimlerin gözlemlendiği şartlarda Avrupa ticaretinin birçok temsilcisinin dikkati Orta Asya ve bölge lideri Kazakistan Cumhuriyeti üzerine odaklanmış bulunmaktadır.
Gözlemciler Kazakistan’ın dış yatırımlar için cazip esnek ekonomiye ve ciddi istihsal potansiyele sahip olduğunu belirtmektedir. 1990’lı yılların başında kişi başına GSH sadece 700 ABD dolarına tekabül ederken, günümüzde 13600 dolara ulaşmıştır. Genel olarak tüm geçmiş yıllar içerisinde ülkeye 150 milyar ABD doları tutarında yatırım yapılmıştır.
Bu gün “Nurlı Jol” (Nurlu Yol) Kalkınma Programı sayesinde ekonominin çeşitlendirilmesi beklenmektedir. Bununla birlikte artan dünya krizi şartlarında 2015 yılının başında beş kurumsal reformun uygulanması ile ilgili Ulusun 100 adımı planı kabul edilmiştir.
Hakikaten belirtilen programlar meyvelerini vermektedir. Örneğin 2015 yılında ülkede 2,6 milyar ABD doları tutarında 120 projenin startı verilmiş, yaklaşık 10 bin kalıcı işyeri kurulmuş, 10 bin metrekare üzerinde konut kullanıma teslim edilmiştir. Yatırımların petrol-gaz ve madencilik sektörlerinin yanı sıra işleme sanayine yönlendirilmesi için gerekli şartlar oluşturulmuştur. Ve bu alanda da yatırımcılara büyük kapılar açılmaktadır.
2014-2015 yıllarında dünya para piyasasındaki istikrarsızlık ve karamsar eğilimlerin artması birçok ihracatçı ülkenin para-kredi politikasını gözden geçirmeye mecbur bırakmıştır. Kazakistan’da ulusal para birimi tenge Ağustos 2015’ten itibaren esnek döviz kuruna çevrilmiştir. Bu adım devletin sosyal yükümlülüklerini yerine getirmesi, işyerlerinin, endüstriyel üretim hızının korunması ve dış yatırımlar seviyesinin desteklenmesi için gerekli şartları sağlamıştır.
Özellikle Kazakistan’ın DTÖ’ne üye olmasına bağlı olarak ülke ile ticari-ekonomik ilişkilerin gelişmesi alanında oldukça iyimser beklentiler mevcuttur. Bu yenilik ortaklık sözleşmelerinde daha esnek mekanizmaların uygulanmasını sağlayacak, ayrıca karşılıklı yatırımlar için alanları genişletecektir. Dünya para piyasalarındaki dalgalanma şartlarında Kazakistan bunun için gerekli ortamı oluşturmaktadır.
Kazakistan’ın avantajlarından biri, muhtemel küresel ekonomi sorunlarına hızlı ve etkin karşılık verme mekanizmalara sahip olmasıdır. BM Genel Kurulunun 70. oturumundaki N.Nazarbayev konuşmasında ekonomik ayar mekanizmasının – BM’in ekonomik ve sosyal kurullarını birleştirecek ve günümüzün sorunlarına makul çözümler geliştirebilecek Küresel kalkınma kurulunun kurulması fikrini ortaya koymuştur.
Kazakistan ayrıca coğrafik konumu itibariyle yabancı işadamları için ilgi odağı olmaktadır. Ülke sınırları üzerinden: Kuzey Transasya demiryolu koridoru, Güney koridor ve Orta Asya koridoru dâhil olmak üzere beş uluslararası ulaşım koridorları geçmektedir. Hâlihazırda büyük bir kısmı Kazakistan üzerinden döşenmekte olan “Batı Çin-Batı Avrupa” karayolu projesi hayata geçirilmektedir.
Her yıl Kazakistan’ın küresel istikrarı pekiştirmeye yönelik eğilimi yeni standartlar ve kıstaslar kazanmakta, önerilerinin içeriği ve coğrafyası genişlemektedir. Kazakistan’ın ticari aktifliğinin ve ticaret yapısının yükselmesi sayesinde ülkenin uluslararası arenadaki stratejisi daha güvenli hale gelmektedir.
16 Aralık’ta Kazakistan’da en önemli ulusal bayram – Bağımsızlık günü kutlanmıştır. 1991 yılında bu tarihte Kazakistan bağımsızlık yasasını kabul etmiştir. Devlet inşası açısından nispeten kısa bir dönem içerisinde Kazakistan modern, demokratik ve hızla gelişen devlet özelliklerini kazanmıştır.
Uluslararası gözlemciler, 25.yıldönümünü ülkenin gelecekteki siyasi ve ekonomik istikrar için şartların sağlanması anlamında daha güvenli kutlayacağını belirtmektedir. Devlet gelişiminin oldukça kısa döneminde elde edilen takdire şayan başarılar Kazakistan’da uygulanan stratejik planlama sisteminin olumlu sonuçlar verdiğini kanıtlamaktadır.
